Obezite nedir?
Güncelleme Tarihi:
Obezite ya da bilinen adıyla şişmanlık, değişen çevresel şartlara ve gıda tüketimindeki değişikliklere bağlı olarak oranı hızla artmakta olan bir sorun haline gelmiştir. Morbid obezite tanımlaması kilonun, boyun karesine bölünmesi ile hesaplanan ve vücut kitle indeksi denen matematiksel bir değerle belirlenmektedir. Bu hesaba göre vücut kitle indeksinin 40 kg/m2 ve üzerinde olması ya da 35 kg/m2 ve üzerinde olup şeker hastalığı, hipertansiyon gibi eşlik eden hastalıkların bulunması morbid obezite olarak tanımlanır.
İnsanın normal ağırlığının çok üzerinde bir kiloya sahip olması, onun hareketlerinde kısıtlılığa ve şeker, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve solunum yolu problemleri gibi önemli hastalıklara yatkın olmasına neden olur. Kişi kendisini sürekli halsiz hisseder. Yeterince dinlense bile yorgunluk hissini atamaz. Gün içinde uykuya meyilli olur. Hareketsiz olsa bile aşırı derecede terleme görülür. Artmış ağırlığın ve bunun sonucu olarak eklemler üzerindeki baskının etkisi ile eklem ağrıları gelişir. Akciğer kapasitesi azalır. Nefes darlığı görülür. Uyku apnesi ve horlama gelişir. Kilo artışı aynı zamanda pek çok kanser için de risk artışına sebep olur. Ortaya çıkacak şikayetler etkilenen organ ya da vücut bölgesine göre değişebilmektedir.
Bulguları: Hastanın uzman bir diyetisyen kontrolündeyken diyet ve egzersiz gibi yöntemlerle uzun süre kilo vermeye çalışmasına rağmen, vücut kitle indeksinin 40'ın üzerinde olması ya da vücut kitle indeksi 35'in üzerinde olup aşırı kiloya bağlı yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kalp hastalığı, eklem rahatsızlıkları ve uykuda nefesin kesilmesi olarak tarif edilen uyku apnesi gibi sorunların bulunması morbid obezitenin bulguları olarak bilinmektedir.
Tanısı İçin Neler Yapılmalıdır?
Hasta önce diyetisyen kontrolünden geçirilir ve kilo vermek için ameliyatsız yöntemleri yeterince deneyip denemediği belirlenir. Hasta tüm çabasına rağmen morbid obezite bulguları taşıyorsa öncelikle hastanın fizik muayenesi yapılır. Boy ve kilosu ölçülür. Vücut kitle indeksi hesaplanarak obezitenin düzeyi belirlenir. Kan basıncı, nabız atımı ve bel çevresi ölçülür. Kan şekeri ve açlık lipid profili ölçülerek kandaki yağ düzeyi bakılır. Karaciğer, böbrek ve tiroid fonksiyon testleri yapılır. İdrar testleri uygulanır. Psikiyatri, endokrinoloji, kardiyoloji, göğüs hastalıkları bölümünce hasta değerlendirilir. Obezitenin eşlik eden bulguları ortaya konulur.
Tedavisi İçin Neler Yapılmalıdır?
Diyet yapmak ve egzersiz morbid obezitenin öncelikli tedavi seçeneğidir. Yanlış beslenme alışkanlıkları terk edilir. Bunun için uzman bir diyetisyen ile hasta konsülte edilir. Su tüketimi artırılır. Yaşam tarzı değişikliği ve hekim kontrolünde alternatif tedaviler uygulanabilir. Tüm çabalara rağmen kilo vermenin başarılamadığı durumlarda mide küçültme ameliyatları uygulanabilmektedir.
Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Morbid obezite tedavisi sonrası en önemli nokta yaşam tarzında değişiklik yapmaktır. Hastanın beslenme tipinde yapılacak değişikliklere uyması diğer bir önemli husustur. Ameliyat ile tedavi olan hastalar düzenli doktor kontrolü altında olmalıdırlar. Çünkü obezite için yapılan ameliyatlar kilo vermeyi sağlamakla birlikte bazı vitamin ve minerallerin vücutta eksilmesine neden olabilir. Bunlar ise uzun dönemde başka hastalıkların gelişmesine yol açabilir. Yapılan tetkikler sonucu eksiklikler saptandığında uygun tedavisi yapılabilmektedir. Ameliyat sonrası akciğerlere pıhtı atılması (emboli), ameliyat bölgesinde kaçak ve kanama riski günler içinde azalsa bile devam etmektedir. Bu nedenle hastanın hastanesine kolay ulaşabilir konumda olması, gerektiğinde doktoruna ulaşarak ortaya çıkabilecek sorunlar hakkında bilgi edinmesi ve gerektiğinde bir sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi zorunludur. Hastaların 38 derece ateş, ciddi karın ağrısı, karında şişkinlik, sürekli kusma gibi şikayetlerinin olması halinde hemen hastaneye gelmeleri gerekmektedir. Hastalar ameliyat sonrası 1., 3., 6., 9. ve 12.aylarda, daha sonra da 6 ayda bir kontrol edilir. Bu kontrollerde kan tahlilleri, ağırlık ölçümü, endokrinoloji, psikiyatri, diyetisyen ve genel cerrahi kontrolü gereklidir.