Obama'nın Afganistan stratejisi çözülüyor

ABD Başkanı Barack Obama’nın Afganistan’daki stratejisini oluşturmak ve uygulamaktan sorumlu general, Stanley McChrystal'ın kıvılcımını çaktığı yangın, ABD’nin Afganistan’daki savaşla ilgili zaten sarsılmakta olan beklentilerini bir adım daha geriye götürdü.

Askıya alınan operasyonlar, artan zayiatlar ve Afganistan’daki yolsuzluk, ABD Kongresi ve toplumunda şüphelerin artmasına neden oldu. General Stanley McChrystal’ın Obama yönetimi hakkında yaptığı saygısızca açıklamalar endişe algısını daha da güçlendirdi.

McChrystal’ın sivil meslektaşlarını ve Afganistan’daki gerçekleri küçümsemesi, Obama’nın geçtiğimiz sonbaharda sunduğu anlaşmanın kırılma noktalarını da gözler önüne serdi. Daha fazla asker ve para desteğine karşılık Obama takvime iki zaman sınırı koydu. Yeni strateji uygulamaya konmasından bir yıl sonra Aralık 2010'da gözden geçirilecek ve Temmuz 2011’de de askerler geri çekilmeye başlayacaktı.

SİVİL-ORDU ANLAŞMAZLIĞI

Askeri yetkililer geri çekilme tarihinin kötü bir fikir olduğunu ve bunun isyana karşı mücadelenin sürecine göre belirlenmesi gerektiğini belirtirken, Başkan Yardımcısı Joe Biden dâhil birçok politikacı, Afganistan'a ek 30 bin asker konuşlandırmanın El Kaide’yi ortadan kaldırma planı çerçevesinde gereksiz olduğunu savundu.

Ancak Obama ek askerlerle müttefiklere ve Afganistan’a ABD’nin kararlılığını göstereceklerini ve belirlenen geri çekilme tarihiyle de Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai hükümetinin düzenini kurmaya zorlayacağını belirtti.

Obama yönetiminden bazı yetkililer McChrystal'ın bu bahar Rolling Stone dergisi muhabirinin bulunduğu bir konuşmada yaptığı yorumları savaş stratejisi etrafındaki dengenin çözülmesinden çok, bir ‘davranış’ yansıması olarak nitelendirdi. Bazıları da McChrystal'ın taktiksel dehasının Washington’da iyi yorumlanamadığını belirtti.

Ancak yetkililer Afganistan’da elde edilecek başarının Obama’nın yedi ay önce öngördüğünden çok daha uzun zaman alacağını düşünüyor. Son birkaç haftadır Afganistan’daki stratejiye olan desteğin zayıfladığının hissedilmesi, bu konuda açıkça konuşmak istemeyen üst düzey yetkilileri öfkelendirdiği gibi endişelenmelerine sebep oldu.

Yaklaşık bir ay önce, Karzai ve kabinesi Washington’dan el sıkışarak dönerken işlerin iyi gittiğine yönelik bir inanış vardı. Obama yönetimi Karzai’nin politik uzlaşma sağlamaya yönelik nihai planını onayladı ve Afganistan’la Taliban’ı dışarıya itecek uzun vadeli bir dostluk kurulacağının sözünü verdi.

TERSİNE DÖNEN İŞLER

Daha önce Helmand eyaletindeki bir harekâtın başarılı olduğu, ek askerlerin konuşlandırılacağı ve Kandahar kentindeki operasyonların bu ay içinde başlaması için planların hazırlandığı açıklanmıştı.

Ancak son günlerde sivil idare programındaki gecikmelere ve Helmand eyaletinde Taliban’ın yeniden güç kazandığına yönelik haberler gelmeye başladı. İki hafta önce Kandahar’da aksayan sivil süreçten bahseden McChrystal, bu bölgedeki askeri saldırıların askıya alınacağını belirtti. Karzai ise ABD tarafından başarıları övülen içişleri bakanını ve istihbarat şefini kovdu.

Bir yetkili, Cuma günü Rolling Stone’un hikâyesi gün yüzüne çıkmadan önce Obama’nın teminat için McChrystal’a gittiğini ve olanları asıl kişiden duyduğunu belirtti. McChrystal’ın sunumu Kandahar’daki olayların düşünüldüğü gibi bir ışığı açıp kapamak kadar kolay olmadığı yönündeydi.

Geçtiğimiz hafta McChrystal ile Merkezi Komutanlıktaki üstü General David H. Petraeus, Savunma Bakanlığı Müsteşarı Michele Flournoy'a ifade vermek için çağrıldı. Ancak Petraeus’un Obama’nın Aralık ayında yapılmasını emrettiği incelemeyi dönüm noktası olarak görmediğini açıklamasının ardından, Obama tekrar komutanlarına döndü.

Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, orduda bir inceleme yapılacağını belirtti. Yetkili ayrıca, Afganistan’daki stratejinin açıklanmasından, geniş çaplı yeniden değerlendirmenin yapılacağı güne kadar geçecek bir yılın Helmand’daki başarılarını görmek ve Kandahar’da uygulayacakları eğilim çizgilerini belirlemek için çok uzun bir süre olacağını ifade etti.

Meclis üyeleri Obama’nın McChrystal kararını beklerken, bazıları yağmur bulutlarının arkasından güneşin belirmesini umuyordu. Bir yetkili, "Bu Afganistan’daki görevi aydınlığa kavuşturacak, biz başarılı olmaya çalışıyoruz ancak sürekli aynı yerde oyalanıyoruz” dedi.

Yetkili, “Bu sivil liderlerin ve askeri komutanların üzerinde anlaşmaya vardığı bir politika” dedi.