Obama ve Hu’nun gündemi ekonomi ve Kuzey Kore
Güncelleme Tarihi:
ABD Başkanı Barack Obama ve Çinli mevkidaşı Hu Jintao bugün Washington’da bir araya gelecek. İkilinin gündemine Kuzey Kore konusundaki anlaşmazlıklar ve ikili ekonomik ilişkilerdeki dengesizlikler damgasını vuracak. Ancak Obama'nın üzerindeki 'Çin'in insan hakları sorunu' baskısı büyüyor.
Hu Jintao, Türkiye saatiyle dün gece Washington'a indi. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden'ın karşıladığı Hu, dört gün boyunca ABD'de temaslarda bulunacak. Bu akşam Obama'yla resmi bir yemek yiyecek ola Hu 13 yıl boyunca onuruna Beyaz Saray'da yemek verilen ilk Çin Devlet Başkanı olacak.
İki liderin gündeminin en üst maddelerinde yuanın değeriyle ilgili tartışmalar ve Kore Yarımadası'nda yaşanan gerginlik yer alıyor. Öte yandan Beyaz Saray yetkilileri Obama'nın bugün Çin'le nükleer güvenlik işbirliğini artıracak bir anlaşmayı da duyuracağını bildirdi.
ABD'li ve Çinli enerji yetkilileri arasında imzalanacak anlaşmayla Çin'de ortak finanse edilen bir nükleer güvenlik merkezi kurulacak. Obama anlaşmayı açıklamadan önce konuşma yetkileri olmadığından adlarının açıklanmasını istemeyen yetkililer, anlaşmanın Çin'le işbirliğini geliştirmek için bir fırsat olduğunu söyledi.
SINAV NİTELİĞİNDE
İki dünya devi, geçtiğimiz yıl insan hakları, Tayvan, Tibet ve ABD’nin Çin’le olan ticaretindeki açıkla ilgili gerginliklerin üzerine bir sünger çekme çabasıyla daha güçlü bir işbirliği sözü verdi. Ancak bu anlaşmazlıkların çözümü için ne kadar büyük adımlar atmaya niyetli oldukları da ortaklığın sınavı niteliğinde olacak.
Washington ve Pekin’den analistler zirvenin iki gücün bir arada ne kadar başarıyla çalışabileceklerinin de göstergesi olacağı görüşünde.
ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Çin televizyonunda yaptığı açıklamada “En büyük iki ekonomi olarak özel sorumluluklarımız var. Özel sorumluluklarımız Kuzey Kore ve İran’ın nükleer programlarının dünyadaki istikrara karşı yarattığı tehditten kaynaklanıyor” dedi.
Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde yayımlanan konuşma metnine göre Clinton, “Şu an ülkelerimiz arasındaki işbirliği ilişkisinin ne kadar ileri gideceğini belirleyecek kritik bir kırılma noktasındayız” dedi.
Hu, ABD’nin talepleri doğrultusunda Çin’in müttefiki Kuzey Kore üzerindeki baskısını artırıp Pyongyang’ın nükleer programını sonlandırmasını isteme konusunda gönülsüzlük gösteriyordu. Dahası, Pekin ABD’nin yuanın daha hızlı değerlenmesiyle ilgili taleplerine de karşı çıktı.
ABD’li Kongre üyeleri Çin’in politikalarını değiştirmesiyle elde edilecek sonuçlar konusunda sabırsız davranıyor. Temsilciler Meclisi ABD-Çin Çalışma Grubu Eşbaşkanı Rick Larsen, yaptığı açıklamada, “Kongre’nin ve dünyanın geri kalanının Çin Devlet Başkanı Hu Jintao-Başkan Barack Obama zirvesi sırasında, özellikle Kuzey Kore ve ekonomik meseleler açısından sonuçları görmesi çok önemli” dedi.
Öte yandan Obama görüşmede Çin’deki insan hakları sorunlarını gündeme getirmesi için ağır baskı altında. Çin’deki Uygur ve Tibet azınlıkları ve demokrasi savunucuları ile muhalifler Obama’ya Hu’yla görüşmelerinde bu konuyu gündeme getirmesi çağrısı yaptı.
Temsilciler Meclisi İnsan Hakları Paneli Başkanı Chris Smith de yaptığı açıklamada, Çinli muhalif Liu Xiaobo’ya gönderme yaparak, “Obama gibi bir Nobel Barış Ödülü sahibinin bir başka Nobel ödülü sahibini hapiste tutan bir siyasetçiyle görüşüp bu ödül sahibinin serbest bırakılmasını talep etmemesi söz konusu olamaz” dedi.
DALAİ LAMA TEPKİSİ
Obama, genelde politikalarını destekleyen liberal gruplara dahil olan insan hakları savunucularıyla geçmişte tartışmalı bir ilişkiye sahipti. 2009 yılında, Çin’i memnun etmek amacıyla Tibet’in dini lideri Dalai Lama’yla Beyaz Saray’da yapacağı iptal eden Obama tepki toplamış, daha sonra Guantanamo’nun kapatılması konusunda da başarısız olmuş ve insan hakları savunucularını kızdırmıştı.
Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, Obama’nın “insan hakları meseleleriyle ilgili doğrudan kaygıları Hu’ya ileteceğini” söyledi. Hu’nun onuruna yemek verilmesini de savunan Gibbs, Obama’nın böyle konuları doğrudan tartışmasına izin verecek ortamlara girmeye önem verdiğini belirtti.
Bu arada dün Beyaz Saray’ın önünde toplanan bir grup protestocu Tibet’in özgürlüğü için eylem yaptı.
http://twitter.com/HurriyetPlanet