'Obama çok önemli bir adım attı'

Gül, ABD'nin saygın gazetelerinden Wall Street Journal'a verdiği röportajda, "Hamas'a, İsrail'in varolma hakkını tanıması için tavsiyede bulunduğunu" da kaydetti.

       Â

Gazetede Marc Champion imzasıyla yayımlanan habere göre, CumhurbaÅŸkanı Gül, mülakatta, "Obama'nın, halk ayaklanmalarına sahne olan Mısır ve Tunus'aÂyönelik yardım ve borç silinmesi yönünde verdiÄŸi sözlerden memnuniyet duyduÄŸunu"Âbelirtirken, bununla birlikte, "OrtadoÄŸu için çok daha büyük ölçekli birÂ'Marshall Planı'na ihtiyaç duyulduÄŸunu" söyledi.

 

"Bu tür bir yardım fonunun Dünya Bankası tarafından idare edilmesi ve Batı’daki geleneksel donörlerin yanında, bölgedeki ülkelerin de katkılarını alması gerektiğini" ifade eden Gül, "fonun öncelikle Tunus ve Mısır'a, daha sonra da açıkça demokrasiyi tercih eden Ortadoğu'daki diğer ülkelere açık hale getirilmesi gerektiğini" kaydetti.

 

Gül, Obama'nın 1967 sınırları temelinde bir Filistin devletinin kurulması gerektiği şeklindeki sözleriyle ilgili olarak, "1967 sınırlarına referans yapılmış olduğu gerçeği, başlı başına çok önemli bir adım" dedi.

 

"İSRAİL, ARAP DÜNYASINDAKİ DEMOKRATİK AYAKLANMALARIN ANLAMINI ANLAMALI"

 

"Ä°srail'in, güvenliÄŸini ilk sıraya koymada haklı olduÄŸunu" belirten Gül,Â"ancak Ä°srail'in, bunu etkin ÅŸekilde yapması için, Arap dünyasındaki demokratik ayaklanmaların anlamını, yani, yeni seçilmiÅŸ hükümetlerin 'onur kırıcı' Ä°srail politikalarına hoÅŸgörü göstermelerine, seçmenleri tarafından artık izin verilmeyeceÄŸini anlamasının gerektiÄŸini" söyledi.

 

Cumhurbaşkanı Gül, "İsrail, taktiksel konulara odaklanmamalı. Stratejik tarafa bakmalı. Bu korkudan kurtulmalı" ifadesini kullandı.

 

Obama'nın, konuÅŸmasında Ä°srail'in, Hamas'ı kastederek, kendisinin varolma hakkını tanımayan bir tarafla müzakere etmesinin beklenemeyeceÄŸini söylerkenÂ"haklı bir noktaya deÄŸindiÄŸini" belirten Gül, "Hamas'a bu konuda baskı yapmayaÂistekli olup olmadığının" sorulması üzerine, "Onlara zaten tavsiyede bulundum"Âdedi.

 

Hamas lideri Halid MeÅŸal ile 2006 yılında Ankara'yı ziyareti sırasında yaptığı görüşmede, MeÅŸal'e, Ä°srail'in varolma hakkının tanınması konusundaÂ"rasyonel olmalısınız" dediÄŸini anlatan Gül, "Hamas'ın, 1967 öncesi sınırlarında Ä°srail’i tanımayı zaten içsel olarak özümsediÄŸini, ancak bunun Ä°srail'in Filistin devletini tanımasıyla aynı anda olmasını istediÄŸini" kaydetti.

 

 Gül, Türkiye-ABD ilişkileri konusunda da "son dönemde, iki ülke arasındaki istişarelerin belki de en üst düzeye ulaştığını" belirtti.

 

Suriye'deki geliÅŸmelerle ilgili olarak da "Suriye'nin Libya'dan farklı olduÄŸunu, hala diyalog için bir ÅŸansın bulunduÄŸunu" ifade eden Gül, "SuriyeÂDevlet BaÅŸkanı BeÅŸÅŸar Esad'ın, Türkiye kendisine sırt çevirmeden protestoculara daha ne kadar ateÅŸ açabileceÄŸi" ÅŸeklindeki bir soru üzerine, "bir kiÅŸinin dahaÂöldürülmesinin bile yeri olmadığını" söyleyen Gül, Mısır ile Tunus arasındakiÂfarklılığa iÅŸaret ederek, "Mısır'da ordunun halka ateÅŸ açmayı reddederek, durumuÂçok daha basit ve az tehlikeli hale getirdiÄŸini" ifade etti.

 

GAZETENÄ°N YORUMLARI

 

Gazetenin kendi yorumunda ise, "Ankara'nın Ortadoğu'da giderek daha aktif hale gelen dış politikasının, son iki yılda İsrail ve İran dahil olmak üzere bir dizi alanda Washington ile ilişkilerde sorunlara neden olduğu, ayrıca Türkiye’nin, Batı ülkelerinin Libya lideri Muammer Kaddafi'nin devrilmesi çağrıları ve bu yönde harekete geçmesine direnç göstermesinin de Ankara ile Washington arasında gerginlik yarattığı" savunuldu.

 

"Ancak Türkiye'nin, sonrasında Kaddafi'nin istifa etmesi çaÄŸrısında bulunduÄŸu ve NATO'nun misyonunda da yer aldığına" iÅŸaret edilen yorumda,Â"Türkiye'nin kendini ayrıca, Suriye konusunda ne yapılması gerektiÄŸi noktasında ABD’ninkine benzer bir ikilemin içinde bulduÄŸu" ifade edildi. Yorumda, "her iki ülkenin de BeÅŸÅŸar Esad'a protestoculara karşı ÅŸiddeti sona erdirmesi ve anlamlı reformlar yapması çaÄŸrısında bulunduÄŸu, ancak Esad'ın iktidardan ayrılmasının zamanının geldiÄŸi yönünde bir açıklamada bulunmadığı" belirtildi.

 

Gazetedeki yorumda, "Washington ve Ankara'nın, Filistin'in BM’den bağımsız Filistin devletini tanımasını isteyeceği eylül ayında İsrail konusu üzerinde yeniden sorun yaşamasının muhtemel olduğu" da öne sürüldü.

 

"Suriye'nin, Türkiye'nin 'komÅŸularıyla sıfır sorun' politikasında kilit bir baÅŸarı hikayesi olduÄŸunun" belirtildiÄŸi yorumda, "ancak analistlerin, Esad’ın ÅŸiddete baÅŸvurmayı terk etmesi yönünde Türkiye'nin yaptığı çaÄŸrıları reddetmesinin, bu politikanın sınırlarını ortaya çıkardığını söylediÄŸi"Âkaydedildi. Yorumda, "hem Suriye hem de Libya'da, göstericilere saldırılarak,Âbölgenin model demokrasisi olarak Türkiye'nin itibarına zarar verildiÄŸi" ileri sürüldü.