Ninni değil Mozart bebekleri

Anne adaylarına, bebeklerinin mutlu birer çocuk olması için anne karnındayken ve doğduktan sonra ninni söylemeleri salık verilir. Söylenen ninniler ise bildiktir: ‘‘Dandini dandini dastana’’, ‘‘Uyusun da büyüsün ninni.’’ Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalara göre ninniler bebekleri mutlu etmekten çok ağlatıyor. Hamilelik süresince çevresel etkenler ve özellikle de annenin içinde bulunduğu duygu durumu bebeği önemli ölçüde etkiliyor. Rahatlatıcı bir müzik, anne karnındaki bebeğe ‘‘sen varsın, seni seviyorum, seni bekliyorum ve hoşgeldin’’ demenin ve mutluluğu hissetirmenin en güzel aracı.

1960'lı yıllardan beri anne karnındaki bebeğe müzik dinletmekle ilgili birçok bilimsel çalışmalar yapılıyor. Anne karnındayken bazı sesler dinlettirilen bebeklerin doğduktan sonra hareketleri gözlemlenerek elde edilmiş çalışmalar bunlar. Anne karnında öğrenmenin ve eğitimin mümkün olduğunu gösteren araştırmalar var. Annenin kalp atışlarına benzeyen ritmik, melodik müziklerle bebeğin ritm duygusunun geliştirilebileceği tespit edilmiş.

Bugün artık bebekler için hazırlanmış müzik kasetleri bile var. Bu kasetlerin özelliği anne karnındaki bebeği eğitmesi. Müzik bebeği bir yandan rahatlatırken bir yandan da zekasının, sosyal becerilerinin, yaratıcılığının ve yeteneklerinin ortaya çıkmasını sağlıyor. Melodilerle bebeğin ilk öğrenme merkezleri yakalanıyor.

MÜZİK BEBEĞE FAYDALI

‘‘Mozart'ın müziği bebeğime ne kadar faydalı olabilir?’’ diye düşünebilirsiniz. Belfast Queen's Üniversitesi'nde psikolog olan Profesör Peter Hepper, 20 haftalık bir ceninin müziği duyabildiğini söylüyor. Hatta Keele Üniversitesi'ndeki psikologlar biraz daha ileri gidip 20 haftalıktan sonra bir ceninin müziği hatırlayacağını belirtiyorlar. Oysa bilimadamları daha önceleri 24 haftadan küçük olan bebeklerin beyinlerindeki ilgili korteksin gelişmemiş olmasından dolayı, hafızalarının olmadığını varsayıyorlardı.

Peki bunlar bebeğin gelişiminde ne anlama geliyor? New York Rochester'daki Eastman Müzik Okulu'ndan emekli profesör Donald Shetler, dinletilen senfonik müziğin cenine etkilerini araştırmış ve görmüş ki anne karnında müzik dinlemiş iki yaş ve üstü çocukların büyük bir çoğunluğu tek parmaklarını kullanarak piyanoda nota çalabiliyor. Müzik dinlememiş çocuklar ise piyanoya ‘‘dan dan’’ diye vuruyor. Shelter, bunun da ötesinde bu çocukların basit melodilerin bazı bölümlerini hatırlamakta daha iyi olduğunu görmüş.

Kaliforniya Hayward'da Prenatal Üniversitesi'nde doğum uzmanı Dr. F Rene Van de Carr doğum öncesi uyarıların, bebekte müzik yeteneğini ve dil becerelerini artırdığını iddia ediyor:

‘‘Doğum öncesi uyarılar beyin hücrelerinin daha fazla kullanılmasını sağlıyor ve bu da bebeğe hayata tam beyin kapasitesi ile başlamasına yardımcı oluyor. Doğum öncesi uyarılar bebeğin müzik yeteneğinin gelişmesine de yardımcı oluyor.’’

Hamilelik sırasında dinletilen müziklerin, çocukları usta bir müzisyen yaptığına dair uzun dönemli bilimsel çalışmalar yok. Ulusal Yetenekli Çocuklar Derneği'nin konser piyanisti Michal Hambourg hamileliği sırasında ve doğumdan sonra da çocuklarına müzik dinletmesine rağmen müzik dahisi olmadıklarını söyleyenlerden.

Meselenin öteki tarafında olan yalnız piyanist Hambourg değil. Michel Odent ise bebeğe doğum öncesinden birşeyler öğretmenin zararlı olduğunu düşünenlerden: ‘‘Fötusu yapay yollarla uyarmaya çalışmanın karşısındayım. Kadının vücuduna hoparlör koymuş gibi birşey oluyor. Hem sonra ne kadarının faydalı ne kadarından sonrasının aşırı olduğunu da bilmiyoruz’’ diyor.

MÜZİK YETENEĞİ KEŞFEDİLİYOR

Bebeği bilemeyiz ama müziğin anne adaylarını mutlu ettiği biliniyor. Ve bu tahminen kadının hormonal dengesine de iyi geliyor ki, aynı zamanda ceninin gelişimine de yardımcı oluyor. Zaten herşey bir yana hayvan deneyleri gösteriyor ki, annenin hamilelik esnasındaki duygu durumu bebeği doğrudan etkiliyor. ‘‘Strese karşı aşırı yanıt veriyor bebekler’’ diyor Londra Queen Charlotte Hastanesi Cenin ve Doğum Öncesi Stres Araştırmaları'nda yönetici Dr. Vivette Glover.

Aynı hastanede 100 kadın hasta üzerinde yapılan çalışmada, hamileliği sırasında gergin olan annelerin bebeklerinde kan dolaşımı yavaşlıyor. Bebekler normalden küçük doğuyor ve gelişmeleri yavaş oluyor. Anlaşılan sadece bebeğe değil önce anneye Mozart dinletmek daha iyi sonuç veriyor.

Müzisyen Türk üçüzler

Doğu, Yılmazcan ve Baran... 21 aylık olan bu üçüzlerin hiçbiri ötekine benzemiyor. Anneleri jinekolog Dr. Günseli Özdemir onlara karnındayken bol bol müzik dinletmiş. Mozart, Vivaldi gibi klasik eserlerin en soft ve en melodik olanları ile bebeklerin kulaklarını doldurmuş. Çocukların en çok hoşuna giden Bach. Anne Özdemir, müziğin anne açısından da önemli olduğu görüşünde: ‘‘Çok rahatlatıcı etkisi var. Hala dinliyor ve dinletiyorum.’’ Üstelik üçüzlerin ritm duyguları gelişmiş.

Müzik derken Beethoven'ın çok ağır sonatları gibi ağır klasik müziği ya da hard rock gibi, bebekleri hiperaktif yapan tarzları kastetmiyoruz. Üçüzlerin anne karnındayken annenin kalp atışlarına uygun eserlere tepkileri daha olumluymuş. Anne karnında dinletilen müzikleri doğduktan sonra da hatırlıyorlar. Anne Özdemir müzikle bebek arasında sıkı bir bağlantı olduğunu söylüyor: ‘‘Öğrenme aşamasında yumuşak melodik müzik dinleyen çocuklar, yazı yazmayı ve okumayı çok daha çabuk öğreniyor. Sakinleştirici etkisi var. Müzik ritm duygusunu geliştirdiğinden dansetmeye başlıyorlar. Anne karnında ve doğduktan sonra da bebeklere müzik dinletilmeli.’’ Mozart'ın 40. ve 41. senfonilerine bayılan üçüzler, Bach'ın eserlerinin çaldığı müzik kutusuyla uykuya dalıyorlar.

Bebek şarkıları Türkiye'de

Fidan Müzik, doktor, yazar, besteci ve yapımcı olan Steven Halpern'in ‘‘Canciones de Cuna’’ adlı anne ve bebekler için hazırlanmş albümü önümüzdeki aylarda Türkiye'de piyasaya çıkaracak. Albümdeki parçalar, anne ve babaların bebeklerine mırıldanabilecekleri Brahms'ın tanıdık melodilerinden oluşuyor. ABD'de bu albümü dinleyen 1-8 yaş arası çocukların anne ve babaları, çocuklarının melodileri dinledikten sonra piyanonun başına geçip her parçayı çalmak istediklerini belirtiyor. Müzik dinleyen bebeklerin çok daha az ağladığı ve genellikle neşeli olduğu gözlenmiş. Albüm 60 dakikalık ve toplam 12 parçadan oluşuyor.

Dokuz aylık kızı Ekin'e de anne karnındayken müzik dinleten Fidan Müzik'in sahibi Ercan Bahadır ‘‘Önce biz denedik, şimdi herkese salık veriyoruz. Anne karnındaki bebek etrafındaki seslere oldukça duyarlı. Bebeğin doğum öncesi evrede ruhsal ve zeka gelişiminin sağlıklı olabilmesi için duyduğu ahenkli, teskin edici ve rahatlıcı ses ve müziğin büyük etkisi var.’’ diye anlatıyor kendi deneyimlerini.