Nemrut'taki heykeller, kılıflarla korunacak

Kommagene Krallığı'na ait devasa kral ve tanrı heykellerinin bulunduğu, dünyanın 8'inci harikası olarak kabul edilen Adıyaman'ın Kahta İlçesi'nde bulunan 2 bin 150 metre yükseklikteki güneşin doğuşunun en güzel seyredildiği yer olan Nemrut Dağı, her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor. Ancak, özellikle Atatürk Barajı'nın yapımıyla değişen iklim şartları, heykellerin üzerinde çatlaklar oluşmasına neden oldu. Bunun üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ODTÜ arasında, geçen yıl ‘Kommagene -Nemrut Koruma ve Geliştirme Programı’ anlaşması imzalandı. 2010 yılına kadar devam edecek çalışmaları yürüten ekibin başkanlığını yapan ODTÜ Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Neriman Şahin Güçhan, heykellerdeki tahribatı en aza indirmek için gayret gösterdiklerini söyledi.

HEYKELLERE KILIF
Nemrut'ta bulunan heykel ve kabartmalarda kireç ve kum olmak üzere iki çeşit taş kullanıldığını, geçen yıl tahribatı önlemek için bakterili koruma yöntemini denediklerini ve başarılı olduklarını hatırlatan Doç. Dr. Neriman Şahin Güçhan, bu yıl ise heykellerin kılıflar içerisinde korunacağını kaydetti. Bu yıl başında heykellerin tekstil ile kaplanarak korunması için çalışma başlattıklarını ifade eden Doç. Dr. Güçhan, Nemrut'tan aldıkları taş örnekleri üzerinde deneyler yaptıklarını belirterek, şunları söyledi:
“Nemrut'taki heykelleri tekstillerle kaplayarak korumayı öngörmüştük. Ancak buna uygun tekstil bulamamıştık. Bu yıl bize iki firma başvurdu ve onlardan aldığımız örnekleri inceleyip, deneyler yaptık. Laboratuarlarda koruma altına alınacak heykellere ait parçalarda, mekanik, gerilme, sızdırmazlık ve kuvvet gibi özellikler üzerinde deneysel çalışmalar yaptık. Şimdi, nano teknolojisi ile üretilen kumaşlardan kılıflar hazırladık. Bu kış mevsiminde hazırlanan kılıfları Nemrut Dağı’ndaki heykellere giydirerek kış şartlarından yani nem, yağmur ve kardan koruyacağız. Bu kumaş kış şartlarında taşların üzerine geçirilecek. Bunlar taşın ıslanmasını engelleyerek içine su almıyor ve olası durumlarda su buharını dışarıya çıkarıyor. Böylece taşın içindeki suyun kurumasını sağlayarak donma riskini ortadan kaldırıyor. Böylece kış koşullarından oluşan bozulma ve tahribat riski önlenmiş olacak.”

BARAJ TAHRİBATI TETİKLEDİ
Nemrut Dağı'nda, Atatürk Barajı'nın yapımıyla birlikte artış gösteren nem oranına bağlı olarak tahribatın da arttığına dikkat çeken Doç. Dr. Güçhan, “Heykellerde bozulma kuşkusu var ama çok hızlı da değil. Yüz yıl öncesinin arkeoloji ve koruma anlayışı ile bugünün anlayışı çok değişti. Geçen yıl başlattığımız çalışmalarla heykellerdeki bozulmayı durdurmak, hiç olmazsa yavaşlatmayı amaçlıyoruz. Bu çerçevede yapılan laboratuar çalışmaları başarıyla gidiyor. Var olan çatlakları doldurup kapatarak ve onların ilerlemesini engelleyerek bunu sağlayabileceğimizi düşünüyorum” dedi.

Öte yandan, ‘Kommagene Nemrut Geliştirme Projesi’ kapsamında 36 ay sürecek bir proje hazırladıklarını ve bunun Avrupa Birliği tarafından kabul edildiğini de anlatan Güçhan, “Yürüttüğümüz çalışmalara destek olması amacıyla hazırladığımız ’Kommagene Nemrut Kalkınma Projesi’ ile AB’den 5 milyon 850 bin avroluk kaynak almaya hak kazandık. Önümüzdeki üç ay içerisinde bunun ihale dokümanını hazırlayacağız. Proje içerisinde 12 alt faaliyet var. Bunların bir kısmı inşaat faaliyetleri, bir kısmı ise kültür merkezi yapımı ve çevre düzenlemeleri öngörülüyor” diye konuştu.