Nedeni net değil, varyantlardan daha korkutucu! Antikorlarla savaşan oto-antikorlar mı var?

Yaklaşık 2 yıldır mücadele ettiğimiz koronavirüsün çeşitli varyantları olduğu gibi bir de uzun versiyonu var. Hastanın iyileşse bile semptomlardan bir ya da birkaçının uzun süreli devam etmesi durumuna ‘uzun covid’ deniyor.

‘Varyantlardan daha korkutucu bir koronavirüs çeşidi’ olarak tanımlanan ve dünya genelinde çok sayıda insanda görülen uzun covid aslında hala tam olarak anlaşılmış değil. Uzun covidin tanımını, “Covid-19 geçirdikten sonra semptomların 3 ay ve daha fazla devam ettiği, belli bir organ hasarı görülmediği durumda konan teşhis” şeklinde yapan Prof. Dr. Derya Unutmaz, sözlerine şöyle devam ediyor:

“Bazen koronavirüs sonrası semptomlar akciğerde meydana gelen hasardan dolayı devam edebiliyor ve buna da uzun covid deniyor. Mesela burada teşhisin bir sebebi var; akciğerde olan hasardan dolayı kişiler solunum yetmezliği çekiyorlar veya çeşitli semptomlar meydana gelebiliyor.”

‘SEMPTOMLARI BİR YILDAN FAZLA DEVAM EDENLER VAR’

Amerika’daki Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde 'Baş Araştırmacı' olarak immünoloji, enfeksiyon hastalıkları ve kanser tedavisi konularında önemli çalışmalar yürüten Unutmaz, bazı kişilerde herhangi bir organ hasarı görülmeden, hiçbir sebep bulunmadan semptomların uzun süre devam ettiğini söylüyor. Bu semptomların genellikle yorgunluk, kas ağrısı ve beyin sisi olduğundan bahseden Prof. Dr. Unutmaz, “Virüsü yenen ancak semptomları bir yıldan fazla devam eden kişiler dahi var. Uzun covidin sebebi tam olarak anlaşılmış değil ve birçok farklı sebepleri olabilir. Sebeplerden bir tanesi oto-antikorlar olabilir” diyor.

UZUN COVID SINIF DEĞİŞTİRİYOR

Uzun covidin daha tam olarak neden meydana geldiği bilinmiyorken, yapılan yeni bir araştırmada çarpıcı bir sonuca varıldı. Arkansas Üniversitesi’nde uzun covid üzerine yapılan araştırmada, koronavirüs vakalarının bir kısmında virüsün kendi proteinlerine saldıran 'oto-antikorlar' ürettiği keşfedildi.

Arkansas Üniversitesi Tıp Bilimleri araştırmacısı John Arthur ve ekibi, Uzun Covid’in otoimmün bir hastalık olarak sınıflandırılabileceğini de öne sürerek çok tartışılacak bir çalışmaya imza attı. Arthur, “Şu anda bunun bir otoimmün hastalık olduğunu kesin olarak söyleyemeyiz, ancak gerçekten öyle görünmeye başlıyor” diyor.

Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırmasına otoimmün hastalıklar deniyor.

ANTİKORLARLA SAVAŞAN OTO-ANTİKORLAR

Derya Unutmaz da John Arthur ve ekibi de ‘oto-antikor’ denen bir kavramdan bahsediyor. Peki nedir bu oto-antikor?

Bilim insanlarının verdiği bilgilere göre, bir kişi enfekte olduğunda vücut koronavirüsü nötralize etmek için antikorlar geliştiriyor. Bazı insanların bağışıklık sistemleri ise bu antikorları yabancı bir tehdit olarak algılıyor ve savaşmak için oto-antikorlar üretiyor. Uzmanlar, uzun covid hastalarının birçoğunda yaşanan durumun böyle olduğunu tahmin ediyor.

‘ÖLÜMLERİN 4’TE 1’İNİN SEBEBİ OTO-ANTİKORLAR’

Prof. Dr. Derya Unutmaz ise oto-antikorlar hakkında şunları söylüyor: “Covid’den ölenlerin 4’te 1’inin kötü antikor diyebileceğimiz oto-antikorlardan dolayı öldüğü düşünülüyor. Yani vücut bağışıklığı virüse karşı cevap verirken ürettiği akıllı füzeleri kendi dokularına yöneltiyor. Onları bir şekilde düşman gibi görüyor.”

UZUN COVID, OTOİMMÜN HASTALIK OLABİLİR Mİ?

Arkansas Üniversitesi’nde yapılan araştırmayı yorumlayan Derya Unutmaz, uzun covide otoimmün hastalık demek için çok erken olduğunun altını çiziyor, “Tam olarak netleşmiş bir durum yok. Yine de bazı uzun covid hastalarında böyle bir otoimmün durumu söz konusu olabilir” diyor.

‘MİLYONLARCA İNSAN KRONİK HASTALIKLA MÜCADELE EDEBİLİR’

Derya Unutmaz’a göre, Uzun Covid’in bir otoimmün hastalık olduğu netleşirse ciddi bir problem ile karşı karşıya kalacağız. Unutmaz, “Bu, önemli bir sorun olacağa benziyor çünkü yüz milyonlarca insan enfekte oldu ve bunların yüzde birinden azı bile bu şekilde uzun vovid hastası olursa yine milyonlarca insan kronik bir hastalıkla mücadele etmek durumunda kalacak” diyor.

EBV VARSA UZUN COVID RİSKİ ARTIYOR

Uzun covid ile ilgili yapılan araştırma sadece Arkansas Üniversitesi ile sınırlı değil. İngiliz Express gazetesinde yer alan habere göre, bilim dünyası bir süredir 'Uzun Covid' ile Epstein-Barr Virüsü (EBV) arasında bir bağlantı kuruyordu. Çin’den gelen son veriler bu teoriyi haklı çıkaracak nitelikte.

Wuhan Üniversitesi’nde yapılan çalışmada EBV ve uzun covid semptomları ayrıntılı olarak incelendi. 69 hastanın incelendiği çalışmada uzmanlar, bu kişilerin yaklaşık yüzde 55’inin yeniden aktive olmuş bir EVB enfeksiyonu olduğunu doğruladı.

Bu sonuç, en yaygın insan virüslerinden biri olan ve genelde tükürük yoluyla yayılan EBV'ye sahip kişilerde uzun covid görülme ihtimalinin daha yüksek olduğu anlamına geliyor.

‘BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ YORUYOR’

Derya Unutmaz EBV için, “EBV aslında birçok kişiye bulaşan, normalde semptomları düşük olan bir virüs ama uzun süre vücudumuzda kronik bir şekilde kalabiliyor. Bu da bağışıklık sistemini yorduğu anlamına geliyor. Koronavirüs ise bağışıklık sistemi daha önceden yorulmuş, EBV ile enfekte olmuş kişilerde daha büyük bir dengesizliğe sebebiyet verebilir” ifadelerine yer veriyor.

İŞTE UZUN COVID SEMPTOMLARI

University College London'dan bilim insanları, uzun covidin en belirgin semptomlarını tespit etmeyi başardı. Araştırmaya göre, titreme, yorgunluk, hafıza kaybı, halüsinasyonlar, cilt soyulması, işitme kaybı, kas spazmlarına kadar 200’den fazla uzun covid semptomu belirlendi.

Yapılan araştırmada 56 ülkeden yaklaşık 4 bin kişi incelendi. İncelemeler sonucunda ise en yaygın semptomların yorgunluk ile beyin sis olduğu sonucuna varıldı.