Ne sağcı ne solcu B-Boy’um abi B-Boy

Dansın sokak kavgalarına son vermek üzere ortaya çıktığını ve gençlerin şiddetini bu yöne kanalize etmeyi amaçladığı söyleniyor. 1983-85 arasında zirveye tırmanan break'in bu kadar hit olmasının nedeni figürlerinin zorluğu ve güç gerektirmesi. Dünyada en yaygın olduğu zamanlarda Türkiye'ye de uğrayan break salgını bizde pek tutmamıştı. Bunun sebebi bir alt kültür dansı ve felsefesi olan break'in, Türkiye'de karakterinin tersine üst sınıf çocukları arasında yayılması oldu. 1986'dan sonra da unutulup gitti. Ama o günlerden

bugünlere unutulmayan isimler var: Paşalı Dax, Prince Ömer, Bayrampaşalı Yasin, Kayhan, Break Hasan, Taşkafa Göksel, Halil ve Yasin, Erkan Kazancı, JAY-1 gibi. Break Türkiye'de hip-hop rüzgarının etkisiyle canlanınca bu isimler de genç B-boylar'ın gurusu olarak break tarihine geçti. Break kasırgası 15 yıl sonra gerçek kitlesini bulmuş olarak sadece İstanbul'da değil Samsun, Bursa, Kayseri, Sivas, Mersin, Adana, Bingöl, Diyarbakır, Erzurum, Trabzon gibi Anadolu şehirlerinde, küçük kasabalarda esiyor. Buralarda her gün yeni bir break dans grubu çıkıyor. Avrupa'dan, özellikle de Almanya'dan Türkiye'ye geri dönen ailelerin çocukları bu dansın yayılmasında büyük etken.

Üstlerinde düşecek gibi duran bol eşofmanları, sırtlarında çantalarıyla birer birer toplanıyorlar. Amerikanvari bir tokalaşmayla selamlaşıyorlar. Bankaların paydos saati. Çalışanlar tümüyle boşalıp, kapılar kapanınca orada konuşlanıyorlar.

İçlerinden biri çantasından çıkardığı spreyi, banka şubesinin önündeki yer karolarının üzerine sıkıyor. Banka güvenlik görevlileri şüpheli bakışlarla kim olduklarını, ne yaptıklarını anlamaya çalışıyor. Biraz sonra gençlerin birer dans ustası olduğunu anlayınca rahatlıyor, ses çıkarmıyorlar. Yoldan gelip geçenler, yere değmeden uçan, havada yürümeye çalışan, tespih böceği gibi kıvrılarak top gibi zıplayan gençleri ağızları açık seyrediyor.

ELMADAĞ SINAV YERİ

Burası İstanbul'un en hareketli bulvarlarından, turist trafiği yoğun Cumhuriyet Caddesi. Elmadağ'da yanyana dizili bankaların önü. Her akşam üzeri başlayıp, geceyarısına kadar süren bir açık hava gösterisi sunuyorlar gelip geçene.

Antrenmanlarını farklı semtlerde yapan B-boy'lar birbirlerine numaralarını göstermek için Elmadağ'da buluşuyor. İzleyen insanların tepkilerine bakarak ne kadar ustalaştıklarını, düzeylerini test ediyorlar.

Onlara B-boy deniyor. Türkiye'de pek fazla yok ama kadın dansçılar da B-Girl olarak anılıyor. Usta dansçılar olmalarına rağmen bu işten ellerine para da geçmiyor. Kliplerde oynamak için teklifler alıyorlar ama yaptıkları birbirinden zor hareketlerde gösterdikleri cesareti pazarlıkta başaramıyorlar.

ESENLER CALIFORNIA

Esenler Otogarı, akşam saatleri. Otobüs firmalarının alt katındaki esnaf ufak ufak dükkanlarını kapatıyor. Zımba gibi B-boy'lar kapalı dükkanların önüne toplanıyor. Bayrampaşa'nın en hızlıları. Grup Şiddet'in beş B-boy'u önce ısınma hareketleri yapıyor. Vücutlar çelik gibi. Biri az sonra yuvarlanacakları zemini eşofmanıyla temizliyor, kayganlaşmasını sağlamak için de tıpkı Elmadağ'da olduğu gibi sprey sıkıyor.

Break hocası Göksel Bayraktar, yapacağı dansın stiline uygun Aprok denilen giriş hareketini yaparak bir anda kafasının üzerinde fırıldak gibi dönmeye başlıyor. Grup Şiddet'in diğer ustaları Özkan Tokatlı (Ralf), Atakan Kokolaj (Ati), Emre Özdemir (Bally) ve Murat Bulut (Miki), gece yarısına kadar antrenmanlarını sürdürüyor.

Esenler break dansın en önemli merkezlerinden. B-boy'ların buluşma yeri metro istasyonunun yakınındaki İbrahim Turan Lisesi. B-boy'lar semtlerinin bu piyasada California olarak bilindiğini söylüyor. 1983'te Türk break dansın büyük ustaları Esenler'den çıkmış.

Halen Boğaziçi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde okuyan Ömer'in de bu dansın yayılmasında rolü büyük. Cımbız Kasım, Mesut ve Aytaç İstanbul'un en büyük ustalarından. Yeni kuşağın en iyileri Zak adıyla bilinen İnan Toprak, Pire Zafer, İbrahim Demiroğlu (Zero). Ömer hariç, hemen hepsi dansta ne kadar iyilerse eğitimde de o kadar yaya kalmışlar.

MÜZİK DJ’LERDEN

Dans müzikleri ehil ellerden çıkıyor. Esenler Grubu'nun DJ'i Umut Taşköprü, üç yaşındayken ailesiyle birlikte Almanya'dan Türkiye'ye gelmiş. Kapalıçarşı'da kuyumcuda çalışıyor. Hip-hop müziklerini sürekli takip ederek arkadaşlarına DJ'lik yapıyor. ‘‘Yolumuz Rap'in babası Tupac Shakur'un yolu’’ diyor.

Çok genç yaşlarına rağmen aralarında sağcı, solcu, islamcı siyasi geçmişi olanlar var. R.T. bir dönem Nizami Alem Ocağı'na takıldığını, söylüyor: ‘‘O zamanlar aynı görüşte olmadığım insanlar bana düşman gibi geliyordu. Ama şimdi solcu arkadaşlarla birlikte dans ediyoruz. Ne benim sağcılığım, ne de onların solculuğu kaldı. Hepsi boşmuş.’’

Evet, artık onlar için varsa yoksa dans...

Turgay ALTUN (20)

Amacımız fizik kurallarını alt üst etmek

Universal Breaker'ın kurucularından Turgay Altun. Liseden ayrıldıktan sonra tornacı olmuş. Turgay'ın ailesi Trabzonlu, ama kendisi İstanbul doğumlu. Bir arkadaşı sayesinde Hiphop'la tanışmış. Babası önceleri break dansı yapmasını hoş karşılamamış. Biraz zorlayınca onlar da alışmış. İki yıldır büyük bir azimle çalışıyor: ‘‘Abim de askere gitmeden önce Tecno yapıyordu. Bu ortamlarda bulunduğu için bana nasihatlarda bulundu. Sokak eğlencelerinin içinde uyuşturucu, alkol ve benzeri mevzulardan uzak durmamı söyledi. Güzel dans edince manita dünyasına da hakim olunuyor. En iyi dans eden en güzel manitayı kapıyor. Dans benim hayatım. Esas mekanımız Unkapanı İMÇ Blokları. Dansımız için gerekli parçaları internetten indiriyoruz. VCD'lerden bakarak ya da eski ustalardan öğrendiğimiz hareketleri buralarda icra ediyoruz. Yapmak istediğimiz şey herkesin yapamadığını yapmak, Fizik kurallarını altüst etmek. Hiphop'la tanışmadan önce arabesk, fantazi ve Türk Pop dinlerdim. Şimdi onların boş, saçma ve kalitesiz olduğunu anladım. Eskiden ‘‘Ağır abi’’ takılır, break'çilere kötü gözle bakardım. Kumaş pantolon, gömlek hesabı. Dışlayıp tavır aldığım herşeyin aslında ne kadar önemli olduğunu anladım. Şimdi Fatih'teki sağcılar da solcular da, İslamcılar da bize iyi gözle bakmıyorlar. Kahvede takılıp hayatın Fatih'ten ibaret olduğunu sandığım günlere yanıyorum. Şimdi bizi gören ‘‘Ağır abiler, zibidi diyorlar. Kültürlü insanlar bizi tebrik ediyor, alkışlıyor.’’

HASAN TUNCER (20)

Sporcular bu kadar çalışmıyor

Fatih grubundan. Liseden ayrıldıktan sonra kalorifer tesisatçısı olmuş. Break dans yüzünden işine ara vermiş. Şimdi profesyonel dans hocalığı da yapıyor: ‘‘Önce herkes hevesleniyor. Öğrenmek için yıllar gerektiğini anlayınca ayrılıyorlar. Sakatlanma riskimiz fazla. Sürekli omzum çıkıyor. Allah'tan arkadaşlar işi öğrendi. Yardıma gelip hemen yerine yerleştiriyorlar. Sporcular bile bizim kadar çalışmıyor. Korkunç bir kondisyon gerekli. Bu yüzden sigara, uyuşturucu ve alkol bizim olduğumuz yere giremez. Amerikalılar bir insanın yapabileceği tüm hareketleri yapmışlar. Bazen bir hareket buluyorum, VCD izlerken bir de bakıyorum ki 96'da bir yarışmada benim hareket yapılmış.’’

Zafer akkan (18)

Babam kına gecelerinde break yaptırıyor

Pire olarak nam salan Zafer Akkan Erzurumlu: ‘‘Esenler'de Panter Spor Merkezi'nde yıllarca Ni-Jitsu çalıştım. Siyah kuşağım var. Bir yıl öncesine kadar sürekli karakollardaydım. Kavga, gürültü derken ailemde huzur kalmamıştı. Bu dansa başladıktan sonra herşey değişti. Önceleri babamla hiç konuşmazdık. Şimdi kına gecelerinde ve düğünlerde oynamam için ısrar ediyor. Dansa başladıktan sonra alkolü ve sigarayı bıraktım. Dinlediğim eski saçma sapan fantazi müzikler ve dandiklik beni rahatsız ediyor. Kendimi dansa adadım.’’


İBRAHİM DEMİROĞLU (18)

Ağır Abi’lik günlerime lanet okuyorum

Dansla tanıştıktan sonra okulunu bıraktığına pişman. Eğitimini dışarıdan tamamlamanın yollarını arıyor. Hiphop felsefesine uymayanları eleştiriyor. Hiphop takılan, Harley Davidson t-shirt giymezmiş. Çok çalışmasına rağmen henüz Air Tracks ve Crone stillerini uygulayamıyor. Sevgilisine de break dans öğreterek B-girl olması için uğraşıyor: ‘‘Başbaşa kalınca öğretiyorum.’’ Hiphop'tan önceki ‘‘Ağır abi’’ yıllarına lanetler yağdırıyor. ‘‘Toplumumuzun ne kadar geri olduğunu B-boy olduktan sonra daha iyi anladım. Bunalım takılan, arabesk, hayattan hiç bir beklentisi olmayan biriydim. Şimdi dünya çapında bir dansçı olmak için uğraşıyorum.’’ Yaşadığı semtin hayata bakışı İbrahim'i rahatsız ediyor: ‘‘Bir kız on tane kumaş pantolonlunun yanında takılsın laf etmezler, bizim gibi biraz farklı olan birinin yanındaki kızlara kötü gözle bakılıyor.’’

EŞREF ZOĞRAPOĞLU (20)

Askerden kaçtı Hip-Hop’çı oldu

Eşref Zoğrapoğlu, Getto adıyla tanınıyor. Irak Kerkük doğumlu. Askerlik yapmamak için 96'da kaçak olarak Türkiye'ye geldi. Kendisinden önce Fatih Karagümrük'e yerleşen ailesinin yanında yaşamaya başladı. 97'de kay kay yaparken tanıştığı kız arkadaşı vasıtasıyla Hiphop dünyasına girdi: ‘‘Nerelere girdiysem, ne yaşadıysam Hiphop sayesinde oldu’’ Diğer breaker'ların aksine esrara karşı değil. Hayatını Hiphop'çılara yan gözle bakanları döverek ve barları basıp body-guard’ları döverek sürdürüyor. ‘‘Market patlatıp’’, sokaklarda yaşıyor. Daha çok Atlas Pasajı'nın arkasına takılıyor. Rap ve break partilerinin olmazsa olmaz adamı.

İNAN TOPRAK (16)

Onu diğerlerinden ayıran özellik öğrenim hayatının sürmesi. Okulun jimnastik takımında. Hocasının sözü var önümüzdeki yıl takım kaptanı oluyormuş.

BREAK DANS EFSANESİ

Jay-1 Erkan Kazancı şimdi Kapalıçarşı'da çalışıyor. Önemli açılışlarda grubu Lord of İstanbul'lu toparlayarak gösteri yapıyor: ‘‘İsviçre'de doğdum. Küçükken bale yapıyordum. Daha sonra Break dansla tanıştım. Bir yıl içerisinde İsviçre'nin en büyük grubuna katıldım. 87'de İtalya'da yapılan yarışmada ikinci oldum. 83'te dans Türkiye'de bayağı tutuldu. Daha çok gelir düzeyi yüksek ailelerin çocukları bu dansı yapmaya çalıştılar. Oldukça zorlu olduğunu görünce bu dansa ilgi azaldı. Şimdi tutmasının nedeni dansın gerçek kitlesini bulması’’

NECATİ TELLİ

Kısaca Neco. Break Dans'ın İstanbul'da yaygınlaşmasında önemli katkısı olduğu iddia ediliyor. 20 yıllık danscı. Avrupa ve Dünya dans yarışmalarında katıldı. Hey Dergisi 1982 dans şampiyonu. Aksaray'daki Bravo Neco Dans Sanat Merkezi'nin sahibi. Break dansla fazla ilgilenememiş. Ama Ustaları biraraya getirerek B-boy'ların kaynaşmasına neden olmuş. Dans okulunda ücretsiz öğrenci yetiştirmiş: ‘‘Break Türkiye'de fazla ilgi görmeyince ben Rap'le Break'i harmanladım. Yurt dışından gelen ustalar vasıtasıyla bunu tüm İstanbul'a yaydım’’. Neco 83'lü yıllarda İstanbul'u kasıp kavuran Paşalı Dax ve Jay-1 adıyla tanınan Erkan Kazancı'yı efsane olarak niteliyor.

NEREDE DANS EDİYORLAR

G. O. Paşa Toprakbank önü

Esenler İbrahim Turan lisesi

Ataköy 9 kısım Ssatranz

Beşyüzevler Benzin istasyonu

Bayrampaşa Tansaş önü ve Otogar

Avcılar özel salon

Fatih İMÇ blokları

Ve break, rap partilerinde


BREAK SÖZLÜĞÜ


Helikopter: Omuz üzerinde bacaklar 160 derece açık dönmek.

Kafa: Elleri de değdirmeden kafa üzerinde fırıldak gibi dönme.

Baby: Bebek gibi yerde yuvarlanıp zıplamak.

Kulplu: Jimnastikde olduğu gibi yere elleri koyarak bacakları değdirmeden olduğu yerde durmak.

Air Tracks: Eller yerde ayak ve bacakları yere değdirmeden dönmek.

Turtle: Şınav çeker pozisyonda dirseklerden destek alarak vücudun hiç bir yeri yere değmeden yürümek.

Swaps: Air Tracks'ın benzeri. Çok hızlı hareket halindeyken ayakların yere değebilmesi.

Crone: Çok ölümcül bir hareket. Omuz değmeden kafanın etrafında hızlıca dönmek.

Kamikaze: Vücut dik, eller yapışık halde havaya sıçrayarak yere paralel halde dönmek.

Danlock:Özgün,serbest hareketler.

Night Night:Tek elin üzerinde 4-5 tur dönmek.

Backspeen:Sırtta hızlıca dönmek.

Worm: Eski kullanılmayan bir hareket. Yüz üstü kurtçuk gibi hareket.

Handglove: Yumruk üzerinde dönmek.

Air flaw:Havada takla atarak dönmek.

Egyptian: M. Jackson gibi, daha çok elektirik boogie stili. Fresklerde ki figürün kesik kesik tekrarlanması. Mısır’dan esinlenilmiş.