‘Ne gerek var bu kulelere’

Giresun’da eski Belediye Başkanı CHP’li Kerim Aksu döneminde 2011 yılında kent girişindeki Liman Kavşağı’na, 2015 yılında ise Keşap durağına 2 saat kulesi yaptırıldı. Kuleler, 31 Mart 2019’daki yerel seçimler sonrası göreve gelen Belediye Başkanı AK Partili Aytekin Şenlikoğlu tarafından 2 yıl arayla kaldırıldı. Liman Kavşağı’ndaki eski kulenin yerine Selçuklu desenli, 7 metre yüksekliğinde yeni bir saat kulesi konuldu.

‘13’ÜNCÜ YÜZ YILDA BAŞLADI’

Ancak yeni kule, önce kentte görüntüsü ve yeri ile sosyal medyada da fotoğraflarla tartışma konusu oldu. Giresunluların kimisi kuleyi beğenmedi, kimisi yerinin yanlış seçildiğini belirtti. Kuleyi beğenenler ise fındık ve kiraz figürü de eklenmesini istedi. Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Zeki Coşkun ise, günümüzde meydanlara saat kulesi dikmenin gereksiz olduğunu söyledi: “Şehirlere saat kulesi neden yapılıyor? Asıl soru o. Kent meydanında zamanın akışının enforme edilmesi gibi bir amaçla saat kuleleri inşa edilmesi Avrupa’da 13’üncü yüzyılda, henüz herkesin saat gibi bir nesneye sahip olmadığı bir dönemde başlıyor.

‘ARTIK HERKESİN SAATİ VAR’

Kent pazarının oluşmaya, ticaretin yeniden dönmeye, şehirlerin canlanmaya başladığı yani vaktin nakit haline gelmeye başladığı zamanlarda... Kentlerin yönetim merkezlerinin ya da kilise gibi ruhani merkezlerin yanında bir kule olarak yerini alır saat kulesi. O dönemin kentinin yeni dinamiğinin bir göstergesidir. Ama bütün bu bağlamdan koptuktan sonra kentlere saat kulesi dikmek anlamsız. Mevcut bir tane varsa o, tarihselliğiyle korunur. ‘Hadi buraya saat kulesi koyalım’ denirse ‘Neden?’ diye sorarlar. Giresun’daki saat kulesi de ‘Niye saat kulesi konmamalı’nın cevabı gibi olmuş.” 

‘SAAT KULESİ’ BİR SEKTÖR OLMUŞ

Belediyelerin saat kulesi sevdası, bu alanda bir sektör oluşturmuş durumda. Biz de o saat kulesi yapan firmalardan Artil Sanatsal’la konuştuk. Firmanın ortaklarından Erdoğan Yıldız, tercihlerin dönemlere göre farklılık gösterdiğini, belediyeyi yöneten partilere göre modellerin farklılaştığını ifade etti. Şu anda yapılan saat kulelerin büyük kısmının betonarme olmadığını vurgulayan Yıldız, “Genelde metal konstrüksiyon üzerine cam takviyeli polyester malzemeler kullanılıyor. Bu malzemelere boya ve doku ile efekt veriliyor. İstenirse taş doku da yapılabiliyor. Böylece saatler Osmanlı ya da Selçuklu mimarisine benzetilebiliyor. Aynı yöntemlerle modern bir görünüm de elde edilebiliyor” dedi. Belediye yönetiminde yer alan partilerin tercihleri hakkında da değerlendirmelerde bulunan Yıldız, şu bilgileri verdi: “Genelleme yapmak doğru olmaz. Her belediye farklı bir istekle gelebiliyor. Ancak AK Partili bir belediyeyse eğer siparişi veren, genelde Osmanlı ya da Selçuklu mimarisi olmasını istiyor. Eğer saat siparişi CHP’li bir belediyeden geldiyse de tercih genelde modern mimariden yana oluyor.” Saatlerin boyutlarının geçmişte yapılan örneklerinden daha küçük olduğunu kaydeden Yıldız, “Enleri 3-3.5 metre boyları ise en fazla 10 metre oluyor. Bir saat kulesinin yapımı ortalama 75 gün sürüyor. Fiyatları istenen boyuta ve materyale göre değişiyor. En büyük özellikleri ise portatif olmaları” dedi.