NATO'nun geniÅŸleme zirvesi

NATO üyesi 19 ülkenin devlet ve hükümet baÅŸkanları, ittifak tarihinde ilk defa, eski bir VarÅŸova Paktı üyesi ülkede, Çek Cumhuriyeti'nin baÅŸkentinde zirve toplantısına katılıyorlar. Türkiye'yi CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in temsil ettiÄŸi zirve, ittifaka katılımı kabul edilecek yeni üyelerin isimlerinin resmen açıklanacak olması açısından büyük önem taşıyor.Prag'da, olaÄŸanüstü güvenlik önlemleri çerçevesinde bu akÅŸam, liderlerin yemekte buluÅŸmalarıyla baÅŸlayacak ve iki gün sürecek NATO zirvesi, ittifaka katılımı kabul edilecek yeni üyelerin isimlerinin resmen açıklanacak olması açısından önem taşıyor. Programı, ''yeni üyeler, yeni yetenekler, yeni ortaklıklar'' baÅŸlığı altında sunulan NATO zirvesinde Türkiye'yi CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer, DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸarı UÄŸur Ziyal ve NATO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ahmet Ãœzümcü temsil edecek. Bush: GeniÅŸleyen NATO'nun terörle mücadele gücü artarABD BaÅŸkanı George Bush, NATO'nun geniÅŸlemesinin, Ä°ttifak'ın ''özgürlükten nefret eden uluslararası teröristlerle'' mücadele yeteneÄŸini güçlendireceÄŸini söyledi. NATO zirvesi için Çek Cumhuriyeti'nin baÅŸkenti Prag'da bulunan Bush, Çek CumhurbaÅŸkanı Vaclav Havel ile görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada, NATO müttefiklerine, Irak'ın silahsızlanmasını saÄŸlamak amacıyla oluÅŸan ABD önderliÄŸindeki koalisyona katılmaları çaÄŸrısında bulundu. GeniÅŸleyen NATO'nun, kargaÅŸa içindeki dünyaya daha çok güvenlik olanağı saÄŸlayacağını belirten Bush, ''Düşmanımız Rusya deÄŸil; düşman, özgürlükten nefret eden uluslararası teröristlerdir. Özgürlük adına bu düşmana karşı birlikte mücadele edebiliriz'' dedi. Müttefik uçaklarına ateÅŸ açan Irak'a ''uygun bir yanıtın'' verileceÄŸini de belirten Bush, Irak'a yönelik olası bir operasyondan önce müttefiklerine danışacağını söyledi. Havel de, Irak Devlet BaÅŸkanı Saddam Hüseyin'in kitle imha silahlarını barışçı bir ÅŸekilde teslim etmesini tercih ettiÄŸini söyledi ve ''Irak'a karşı güç kullanımının gerekmesi halinde, NATO'nun güvenilir ve hızlı bir ÅŸekilde katılımı göz önüne alacağına inandığını'' kaydetti.Çek Cumhuriyeti'ne öğlen saatlerinde gelecek Sezer, önce ABD BaÅŸkanı George Bush ile görüşecek.  Sezer'in Prag'da yapacağı temaslar arasında, Ä°talya BaÅŸbakanı Silvio Berlusconi, Ä°spanya BaÅŸbakanı Jose Maria Aznar, Ä°ngiltere BaÅŸbakanı Tony Blair, AB Dönem BaÅŸkanı Danimarka'nın BaÅŸbakanı Anders Fog Rasmussen ve Fransa CumhurbaÅŸkanı Jacques Chirac'ın yanı sıra NATOüyesi olan ve ittifak ile iÅŸbirliÄŸi içindeki çeÅŸitli ülkelerin devlet veya hükümet baÅŸkanları da bulunuyor. CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in ikili temaslarında Türkiye-AB iliÅŸkilerine öncelik verilmesi bekleniyor. DışiÅŸleri Bakanı YaÅŸar Yakış'ın zirveye katılamaması nedeniyle Bakanlık MüsteÅŸarı Büyükelçi UÄŸur Ziyal, zirvede dışiÅŸleri bakanları düzeyindeki toplantı ve etkinliklerde Yakış'ı temsil edecek. Ä°kili temasları sırasında Sezer'e de eÅŸlik edecek Ziyal'ın, ayrıca Danimarka DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸarı ve Ä°rlanda'nın AB'den sorumlu Devlet Bakanı ile Hollanda, Avusturya ve Almanya dışiÅŸleri bakanlarıyla ikili görüşmeler yapması bekleniyor.Sezer cuma akÅŸamı düzenlenecek basın toplantısının ardından Çek Cumhuriyeti'nden ayrılarak Türkiye'ye dönecek.YENÄ° ÃœYELER AÇIKLANACAKNATO Prag zirvesi, ittifakın bünyesine yeni üyeler alarak geniÅŸlemesine iliÅŸkin kararın açıklanacak olması açısından ''tarihi önem'' taşıyor. Orta ve DoÄŸu Avrupa'nın 10 ülkesi (Arnavutluk, Estonya, Letonya, Litvanya, Makedonya, Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan, Slovakya ve Slovenya), NATO'ya adaylıklarını resmen açıklamış bulunuyorlar.  NATO, 1949'da imzalanan Washington AntlaÅŸması'ndan sonra ilk geniÅŸlemesini, 1952'de Türkiye ve Yunanistan'ın katılımıyla yaptı. Ä°ttifak, Almanya'nın 1955'de, Ä°spanya'nın 1982'de katılımlarının ardından, son geniÅŸleme hareketini, 1999'da, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti'ni bünyesine alarak gerçekleÅŸtirmiÅŸti. NATO'ya katılımları kabul edilecek ülkelerin isimleri, yarın sabah, devlet ve hükümet baÅŸkanlarının onayı ile resmen açıklanacak. Aynı gün öğleden sonra, bu ülkelerin liderleri, düzenlenecek  toplantıda kısa konuÅŸmalar yapacak.  Arnavutluk, Hırvatistan ve Makedonya dışında, yedi aday ülkenin ittifaka katılmasına yeÅŸil ışık yakılması bekleniyor. Bu ülkeler, 2004yılının ilkbaharında NATO üyesi olacaklar.  Türkiye, bekleme salonunda kalmaları olasılığı güçlü gözüken Romanya ve Bulgaristan'ın da Prag'da açıklanacak listeye katılımı içinyoÄŸun çaba harcadı.  Türk diplomatik kaynaklar, ''Yeni üyelerle ittifakın güçleneceÄŸini düşünüyoruz. Bazı gözlemciler, karar mekanizmasında zaafiyetler doÄŸabileceÄŸini, oybirliÄŸi sistemini iÅŸletmenin zorlaÅŸabileceÄŸini düşünüyorlar. NATO'nun bir askeri harekat kararı alırken zorluklar yaÅŸayabileceÄŸi endiÅŸesinde olanlar var. Bunların aşılabileceÄŸini düşünüyoruz. GeniÅŸ bir geniÅŸlemeyi, Türkiye olarak destekliyoruz'' dediler.  NATO'nun geniÅŸlemeye yönelik tavrına ve özellikle Baltık ülkelerini bünyesine almasına baÅŸlangıçta sert tepkiler gösteren Rusya Federasyonu, ''ittifakın sınırlarına dayanmasına'' karşı çıkmaktan vazgeçti. Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin, NATO'ya, ''yeni üyelerinin topraklarına askeri güç ve nükleer silah yığınağı yapmaması'' çaÄŸrısıyla yetiniyor.  NATO Genel Sekreteri George Robertson, Prag zirvesinde alınacak kararların Rusya'nın ulusal güvenliÄŸine gölge düşürecek ve istikrar bozacak boyutta olmayacağı güvencesi verildiÄŸini söyledi.  NATO, Rusya ile komÅŸu olan ve ittifaka katılacak ülkelerde nükleer silah konuÅŸlandırmayacağı mesajını yansıtıyor.  Rusya Devlet BaÅŸkanı Putin, bazı eski VarÅŸova Paktı ülkelerinin NATO'ya katılımlarının kararlaÅŸtırılacağı Prag Zirvesi'ne gelerek ülkesini temsil etmeyi reddetti. NATO-Rusya Konseyi toplantısı, bu nedenle dışiÅŸleri bakanları düzeyinde yapılacak.Â