NATO'dan Türkiye ve Fransa'yı by-pass formülü
Güncelleme Tarihi:
ABD ve İngiltere, uzun görüşmelerin ardından Fransa önderliğinde Libya'ya yönelik başlayan operasyonun askeri ve siyasi yapısı üzerinde uzlaşma sağladı. Buna göre, NATO'nun süreçteki rolünün hafifletilmesini isteyen Fransa ile NATO'nun uçuş yasağının uygulanmasında rol üstlenmesine karşı çıkan Türkiye'nin itirazlarının etrafından dolanan bir formül ortaya çıktı.
İngiltere, Fransa ve ABD, NATO’nun Libya üzerinde uygulanan uçuş yasağının kontrolünü devralması üzerinde anlaştı. Plana göre, operasyonda NATO'nun askeri donanımı kullanılacak ancak siyasi kararlar Arap ülkelerini de içerecek şekilde uluslararası koalisyona üye ülkeler tarafından alınacak.
Bir diğer deyişle, operasyonda NATO'ya ait askeri altyapı kullanılırken, operasyonla ilgili siyasi kararlar koalisyon ülkelerinin yanı sıra Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi Arap ülkelerinden oluşan ayrı bir koalisyona bırakılacak.
İngiliz Guardian gazetesine konuşan diplomatik kaynaklar yeni yapıların kurulması sürecinde Türkiye ve Fransa’nın hazırladığı zeminin etkili olduğunu belirtti. Fransa, ABD ve İngiltere’nin, uluslararası koalisyonun siyasi denetimi, NATO’nun ise askeri komutayı alması konusunda anlaşması üzerine tavrını yumuşattı.
Başbakan Tayyip Erdoğan ve Obama arasında yapılan telefon görüşmesi de “pragmatik yaklaşım” denen yapının gelişiminde etkili oldu. Bir diplomat, “Türkiye son bir-iki günde daha esnek bir hale geldi” dedi.
ABD Başkanı Barack Obama’nın, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve İngiltere Başbakanı David Cameron’la ayrı ayrı yaptığı telefon görüşmeleri sonucunda - NATO birliğin askeri yapılarını kullanarak uçuşa kapalı bölgenin günlük askeri komutasını alacak. Operasyonun ABD’nin Avrupa birliklerinin başındaki isim James Stavridis tarafından yönetilmesi söz konusu olabilir. Stavridis'in yarın Türkiye'ye gelmesi bekleniyor. - Operasyonun siyasi denetimi NATO tarafından değil koalisyon üyeleri tarafından yapılacak. Sarkozy, bunun, 1999’da Kosova Savaşı sırasında uygulanan sistemin aksine, tam komutanın NATO’da olmadığına işaret ettiğini söyleyecek. Normal koşullar altında NATO harekatlarının siyasi kontrolü NATO Konseyi’nde oluyor. PLAN BUGÜN NATO KONSEYİNE SUNULACAK Bu yapı bugün içinde NATO'nun 28 üyesinin büyükelçilerinden oluşan NATO Konseyi'nin onayına sunulacak. Konsey'de kararlar sadece oybirliği alınabiliyor.
NATO, son günlerde Washington’ın hava operasyonunun denetimini en kısa sürede devretme isteği dolayısıyla anlaşmazlık yaşamaktaydı.
Fransa’dan yapılan açıklamada anlaşma bir Fransız-Amerikan ortaklığı başarısı olarak nitelendirildi. Ancak aslına bakılırsa bu formül Libya’da bir İngiliz-Fransız komutası sağlamak için İngiltere’yle görüşmelerini sürdüren Sarkozy’e vurulmuş ağır bir darbe oldu.
Londra’dan yapılan ve Paris’e göre daha tedbirli bir yaklaşım sergileyen açıklamada, “Başbakan Cameron ve Obama NATO’nun komutayı alması konusunda ilerleme kaydedildiğinde ve NATO’nun ilerleyen dönemde komuta yapısında kilit rol oynaması gerektiğinde anlaştı” dedi.