Müzeden camiye dönüşen Trabzon'daki Ayasofya için yeni çalışma

Ayasofya Kilisesi, Fatih Sultan Mehmet’in 1461’de Trabzon’u fethinin ardından camiye dönüştürüldü. Cami, restorasyon çalışmasının ardından1961’de müze olarak hizmet vermeye başladı. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün, yapının Fatih Sultan Mehmet Vakfına ait olduğu gerekçesiyle açtığı dava, 2012 yılında sonuçlandı ve eser Ayasofya Müzesi Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildi. Bu devrin ardından cami olarak kayıtlara geçen ve freskleri asma tavan ve özel perdelerle kapatılan Ayasofya’da 28 Haziran 2013’te yıllar sonra ilk kez namaz kılındı, Temmuz ayı başında da ilk cuma namazıyla cami resmen ibadete açıldı.

Yabancı ziyaretçi sayısı azalan Ayasofya için Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü yeni bir öneri getirdi.

FRESK VE MOZAİKLERİN ÜZERİ CAMLA KAPLANACAK

Önerileriyle ilgiliaçıklama yapan Kültür ve Turizm İl Müdürü Ali Ayvazoğlu, Trabzon’da turistlerin gidebileceği mekƒn sayısını artırmak için çalışma yürüttüklerini belirterek şöyle dedi:

"Fatih Camii güzel bir restorasyonla tamamlanmak üzere, 1-2 ay içinde açılacak. Tabanında var olan mozaikler gün yüzüne çıkarıldı. Vakıflar üzerini ahşapla kapatacaktı. Camla kapatılmasını teklif ettik. ’Gelen ziyaretçilerimize gezdirecek bir yer daha kazanmış olalım, mozaikleri gösterelim’ dedik. Sağ olsunlar bizi kırmadılar ve üzerini camla kaplamaya başladılar. Aynısı Ayasofya’da olacak. Ayasofya’da şu anda gördüğümüz yapı değişecek. Oradaki ahşap kısım kalkacak. Orası tamamen camla kaplı olacak. Tavan kalkacak. Daha önce görmüş olduğunuz tüm o fresklerin hepsi görünür konuma gelecek. Şu anda namaz kılınan kısım daha ön kısma alınarak o alanda gelen ziyaretçileri gezdirme imkanı sağlanmış olacak."

AYASOFYA ESNAFI DERTLİ

Ayasofya Camii çevresindeki esnaf da yabancı turist sayısının azalmasında ndert yandı. Esnaftan Sonat Kaynar, Ayasofya’nın müze olduğu dönemlerde yoğun ziyaretçi aldığını anlatarak, "Bizim de işlerimiz iyiydi. Burası camiye dönüştürülünce turistler gelmemeye başladı. Tur otobüslerinin adresi burasıydı. Burası yeniden müzeye dönüştürülse ilimizin ziyaretçi sayısı artacaktır" diye konuştu.

31 yıllık esnaf Muhammet Demelide Ayasofya camiye dönüştürülürken kimsenin görüşünün alınmadığını öne sürdü. Demeli, "Güzel mi oldu? Bunu tartışmak gerekiyor. Ben 31 yıldır burada esnafım. Günde buraya günde en az 50 otobüs geliyordu. Bunların hepsi yerli, bunun yanında yabancı turistler de gelse ne olurdu? Camiye dönüştürüldüğü için yabancı turistler buraya gelmiyor ama yerli turistlerin bir ilgisi var. Ama yabancı turist ilgisini kaybettik" ifadelerini kullandı.

BÜYÜK FATİH CAMİİ’NDE BENZER UYGULAMA YAPILIYOR

Trabzon’un en önemli tarihi ve dini yapılarından olan, Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in kenti fethi sonrası kiliseden camiye çevrilen Büyük Fatih Camisi’nin kapsamlı restorasyonu da sürüyor. Kesme taş ile yapılan camide sıvalar söküldükçe tarihi eserler de ortaya çıkıyor. Çalışmalar kapsamında en son caminin tabanı kaldırılınca, altında 1600 yıllık mozaik süslemelere rastlandı. Trabzon Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından başlatılan restorasyon çalışmalarının bu yıl sonunda tamamlanıp, caminin ibadete ve turizme açılacağı belirtildi.

AYASOFYA CAMİİ

Ayasofya, yüzyıllar boyunca şehri ziyarete gelen seyyah ve araştırmacıların ilgisini çekmiştir. 1868 yılında harap durumda olan caminin Bursalı Rıza Efendinin teşvikleriyle yeni baştan onarıldığı bilinmektedir. Yapı, 1’inci Dünya Savaşı yıllarında sırasıyla depo, hastane ve son olarak yine cami olarak kullanılmıştır. 1958-1962 yılları arasında Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Edinburgh Üniversitesinin işbirliği ile restore edilerek 1964 yılından sonra müze olarak ziyarete açılmıştır. Geç Bizans kiliselerinin güzel bir örneği olan yapı, kare-haç planlıdır ve yüksek bir merkezi kubbeye sahiptir. Yapı, ana kubbenin etrafında değişik tonozlarla örtülmüş, çatı farklı yükseklikler verilerek kiremitle kaplanmıştır. Üstün bir işçilik görülür.