Müzayede mevsimi

SEZONUN İDDİALI MÜZAYEDESİ

Portakal Sanat ve Kültür Evi tarafından yarın İstanbul Conrad International'da düzenlenecek olan ‘Osmanlı Sanat Eserleri Heykel, Tablo ve Hat’ müzayedesinin en ilgi çekici parçası kuşkusuz Jean-Leon Gerome'un bronz Timurlenk heykeli. Heykelin açılış fiyatı teklifle belirlenecek. Timurlenk'in sadağı ve atının başlığı turkuaz renkli mine, ametist ve yarı kıymetli taşlarla bezeli, yüksekliği 104, uzunluğu da 94 santimetre. Bronz heykelin asıl özelliği ise Jean-Leon Gerome'un Türkiye'de satışa çıkarılan ilk eseri olması.

Türk öğrenciler

Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'nda ve kendi atölyesinde dönemin pek çok ünlü heykeltraş ve ressamına öğretmenlik yapan Gerome'un öğrencileri arasında Osman Hamdi Bey ve Şeker Ahmed Paşa gibi Türk sanatçıları da var.

KİTAPLAR DA AÇIK ARTTIRMADA

Librairie de Pera'nın kitap müzayedelerinin birincisinde çok sayıda kitap, eski harita ve gravür açık arttırmaya çıkartıldı. Yine Osmanlı tarihi, yabancı seyyahların İstanbul ve Türkiye anıları ile Türk çinileri en çok ilgi gören konular oldu. Müzayadenin en değerli ve pahalı iki kitabı, İngiliz kadın Seyyah Leydi Elizabeth Craven'ın ‘Türkiye Mektupları’’ ile İbrahim Müteferrika'nın çevirisinden cizvit misyoneri Krusinski'nin ‘Tarih-i Seyyah’ adlı kitabı, alıcı bulamadı.

SALILARI HALI VE KİLİM

İstanbul, Dolapdere'deki Eskidji Müzayede Evi'nde, her hafta pazar, pazartesi, salı ve perşembe günleri halı-kilim, resim, karma eser ve mobilya müzayedeleri düzenleniyor. Her hafta salı günü saat 18.30'da düzenlenen halı-kilim müzayedelerinde ayda ortalama 400-450 parça satılıyor. Fiyatlar ise birkaç milyondan başlıyor ve 200 milyona kadar çıkıyor. Müzayedenin müdavimleri antika halı-kilim almak isteyenlerden çok, bu işi profesyonel olarak yapanlar.

Müzayedeye katılanların büyük çoğunluğu daha çok izlemek için gelenler. Eskidji Müzayede Evi'nin açılışını Cenk Koray yönetti. Koray'ın eserleri değerlendirip, görüş belirttiği, arada ‘‘Bakalım alıcı çıkacak mı?’’ gibi yorumlar yaptığı müzayede eğlenceli geçti.

İZLEMENİN KEYFİ BAŞKA

Müzayedeler sadece alıcılar için değil, bir şey almayıp izlemek isteyenler için de son derece ilgi çekici olabiliyor. Sergilenen eserlerin özellikleri kadar, müzayedeyi yöneten kişinin tavırları da bu ilgiyi ayakta tutan en önemli etkenlerden. Müzayede salonunda heyecanla beklenen tek ses, müzayedeyi yönetenin ‘‘Saaaat....tım!’’ sesi.

Sonbaharla birlikte müzayede mevsimi de açıldı. Kitaptan kartpostala, gravürden antika eşyalara, resim ve heykelden halı ve kilime kadar müzayede salonlarında yok yok.

Bu sezonun ilk müzayedesi Koleksiyon Müzayede Organizasyonları tarafından 11 Ekim'de Çırağan Sarayı'nda düzenlenmişti. 200 civarında antika ve sanat eserinin açık arttırmaya çıkarıldığı müzayedede rekoru 15 milyar lira ile 19. yüzyıl yapımı bir çift bronzlu vazo kırmıştı. Hızlı bir artırma düellosunun yaşandığı müzayedeyi Dr. Behruz Büyükoğlu yönetiyordu. Büyükoğlu zaman zaman tokmağını zil yerine önündeki su bardağına vurarak ortalığı ıslatsa da, dört buçuk saat süren müzayedenin son dakikalarına kadar performansında en ufak bir düşüş olmadı. Ancak, Büyükoğlu'nun, ‘‘Her eve lazım,’’ diye tanımladığı 700 milyon lira başlangıç fiyatlı Osmanlı zırhına alıcı çıkmadı.

Aynı gün düzenlenen ikinci müzayede ise Librairie de Pera'nın yılda 3-4 kez gerçekleştirdiği kitap, eski harita ve gravür müzayedesinin ilkiydi. Müzayadenin en değerli ve pahalı iki kitabı, İngiliz kadın Seyyah Leydi Elizabeth Craven'ın Türkiye Mektupları ile İbrahim Müteferrika'nın çevirisinden cizvit misyoneri Krusinski'nin 'Tarih-i Seyyah' adlı kitabı alıcı bulamazken, 1898 tarihli 'Osmanlı Sultanları Kartpostalları Albümü' 170 milyona açıldı ve 260 milyona satıldı.

Eskidji Müzayede Evi'nin açılış müzayedesini ise Cenk Koray yönetti. Koray'ın satışa çıkartılan eserleri tek tek değerlendirip, görüş belirttiği, arada ‘‘Bakalım alıcı çıkacak mı?’’ gibi yorumlar yaptığı müzayedede katılımcılar epey eğlendiler.

Antik A.Ş.'nin 22 Kasım'da düzenlediği müzayede şirketin 200’üncü müzayedesiydi.

Bugün 10 civarında müzayede şirketi bulunsa da, müzayedelerin tarihi 1900'lü yılların başlarına kadar uzanıyor. 1914'den bu yana müzeyede düzenleyen Portakal ailesinin üçüncü kuşağı Raffi Portakal'a göre, Türkiye'de her dönem antika eser merakı vardı. Portakal, 1950'li 60'lı yıllarda babasının yılda 40 civarında müzayede düzenlediğini söylüyor: ‘‘Sadece babamı müzayedede izlemek için onlarca insan gelirdi. Evlerde müzayede olurdu. O zaman müzayedeye katılan 100 kişi, bugün 2 bin kişi demek. Sadece alıcı olarak da değil, izlemeye gelenler var. Çünkü bu aynı zamanda bir kültür olayı.’’

Yılda iki kez ilkbahar ve sonbaharda müzayede düzenleyen Portakal Sanat ve Kültür Evi'nin yarın düzenleyeceği müzayede 'Osmanlı Sanat Eserleri, Heykel, Tablo ve Hat' başlığını taşıyor. 293 parça eserin açık arttırmaya çıkarılacağı müzayedenin en ilginç parçası Jean-Leon Gerome'un bronz Timurlenk heykeli.