Müthiş iddia

Her yağmurda Eminönü Meydanı'nın biraz daha çöktüğünü öne süren yetkililere karşılık eski Mimarlar Odası İstanbul Şubesi ikinci Başkanı Yılmaz Kuyumcu, söylentilerin para kazanmak isteyen şirketler tarafından ortaya atıldığı görüşünde.

Eminönü Meydanı'nın her yıl bir santimetre denize doğru kaydığı iddia edildi. Bu iddianın sahipleri ise, bakım ve onarımdan sorumlu kurumların uzmanları. Her yağmurda Eminönü Meydanı'nın biraz daha çöktüğünü öne süren bir uzman, ‘‘Ölçümler yakın gelecekte binalarda çatlama meydana gelebileceğini gösteriyor’’ iddiasında bulundu. Bu iddialara tepkisi sert olan Mimarlar Odası İstanbul Şubesi eski ikinci başkanı Yılmaz Kuyumcu ise, söylentilerin maddi sıkıntı içinde bulunan STFA tarafından ortaya sürüldüğünü belirterek, ‘‘Şirket, maddi sıkıntı içinde. Kendisine yeni iş sahaları açmak istiyor’’ dedi. Kuyumcu, Eminönü Meydanı'nda hareket olabileceğini ancak söylenen ölçülerde olamayacağını da sözlerine ekledi.

1992 sonlarında Galata Köprüsü'yle birlikte hizmete açılan Eminönü Meydanı, Sirkeci ile Yeni Cami alanını birbirine bağlayan büyük bir yaya alt geçidi ve Karaköy ile Haliç bağlantılarının olduğu alt ve üst geçitten oluşuyor.

Uzmanlar, otomobillerin kullandığı alt geçit ile yaya alt geçidinin deniz seviyesinden 20 metre aşağıda olduğunu belirtiyor. Geçitlerin hemen yanında ise denizden 5-6 metre aşağıda toplama çukurları ve drenaj bağlantı sistemi var. Toplama çukurlarının çapı 10 metre. Görevleri ise, yağmurla birlikte geçitlerde toplanan suların denize akıtılması.

Bir yetkili, yağmur yağdığında TEK'in (Türkiye Elektrik Kurumu), kimse akıma tutulmasın diye elektriği kestiğini, böylece alt geçitlere su dolmasını engelleyen pompaların devredışı kaldığını ve geçitleri su bastığını söylüyor. Yetkiliye göre sorunun diğer sorumluları ise, plastik, saç, naylon gibi mallar üreten imalathaneler. Atıklarını pompalara ulaşan drenaj bacalarına döken imalatçılar, seyyar satıcılarla birlikte kanalları tıkıyor ve yine alt geçitleri su basıyor.

Yağmur yağdıkça tehlikenin biraz daha arttığını öne süren yetkili, Eminönü Meydanı'nın su basması nedeniyle giderek kaydığını ve her yıl bir santimetre denize doğru çökme ve kayma olduğunu ileri sürüyor: ‘‘Yakın gelecekte Eminönü'nün simgesi olan Yeni Cami, Mısır Çarşısı ve diğer yapıların duvarlarında çatlaklar oluşabilir. Yollarda ciddi çökmeler yaşanabilir’’.

Eminönü Meydanı'nın kaydığı iddiası gibi ‘‘sorumlusu kim’’ sorusu da askıda. 1986'da STFA-Thyssenn ortaklığının başladığı Yeni Galata Köprüsü ve Eminönü ile Karaköy Meydanları inşaatı aslında yarım. 1993 sonlarına doğru geçici kabulün yapılması gerekirken, STFA'nın devletten fazla para istemesi üzerine anlaşmazlık çıktı. Köprü tamamlanamadı. Beş yıldan bu yana hazineden bir ödenek çıkmadığı için, Karayolları da bakım ve onarım çalışmaları yapamıyor.

‘‘Nap’caz şimdi?’’

Eminönü Meydanı'nda kayma olduğunu iddia eden uzmanlara göre acil olarak alınması gereken önlemler var. Bunlardan birkaçı şöyle: ‘‘Yedek pompa sistemi devreye sokulmalı, kanalizasyon sistemi elden geçirilmeli, pompa odaları temizlenmeli, köprü mesnetleri ve lastik tamponları değiştirilmeli, seyyar satıcı ve imalatçılar kaldırılmalı, çelik kaskların katotik koruma sistemi bakımı yapılmalı ve deniz polisi botları tabyaları iskele gibi kullanmamalı.’’

‘‘Eminönü sağlamdır’’

Mimarlar Odası İstanbul Şubesi eski ikinci başkanı Yılmaz Kuyumcu, iddiaların STFA tarafından ortaya atıldığı görüşünde:

‘‘Teori de Eminönü Meydanı'nda bir hareketlenme kabul edilebilir. Ancak bu asla ileri sürülen boyutlarda değil. Bir kere Eminönü Meydanı ve alt geçitler söylendiği gibi deniz seviyesinin 20 metre altında değil. Bu mesafe 6-7 metre dolayında. Alt geçitlerde yağmur yağdığında su birikmesi olduğu doğru. Biriken suyun yüksekliği maksimum 30-40 santimetreyi buluyor. Araçlar bu birikintiden yolda kalmadan geçebiliyorlar. STFA'nın bugünlerde şirket olarak birtakım maddi sıkıntıları var. Kendilerine yeni bir iş çıkartmak istiyorlar. Bu söylentiler bu amaçla çıkartılıyor. Yoksa bir çökme ve yılda bir santimetre gibi bir kayma sözkonusu değil. Eminönü'ndeki Yeni Cami, 1550'lerde, bölgenin en sağlam zemininde yapılmıştır. Yine meydanda deniz surları 700'üncü yüzyılda yapılmıştır. Eminönü'nün zemini sıkışmış sağlam bir topraktır. Zeminde blok bir kaymadan söz edilemez. Ama Mimarlar Odası olarak yeni köprü yapılırken köprünün 100 metre kadar Unkapanı yönüne çekilmesini istemiştik. Bunun iki nedeni vardı. Biri Eminönü ve Karaköy'de daha geniş alan açılmasını sağlamak, diğeri de zemindeki küçük hareketlenmelerin önüne geçebilmek.’’