Müthiş bir aktar

Beşiktaş'ta yeni açılan Kırk Ambar dükkánında ne ararsanız var. Kansızlığa karşı keçi boynuzu pekmezi. Mide yaraları için kudret helvası. Sakinleşmek için İtalyan banyo tuzu. Kahveyle içilen nefes açıcı kakule. Şeker düşürmek için acı bakla. Pilava konan hasbir. Gribe karşı havlıcan. Bronşite karşı havacıva. 20 çuval gül yaprağından oluşan küçük bir şişe Gül yağı.

Kırk Ambar, Beşiktaş'ta geçtiğimiz ay açılan yeni bir dükkán. Balıkçılardan Barbaros Bulvarı'na doğru yürürken sağda yer alan, semtin en eski binalarından birinde: Gürün Pasajı'ında. Doğal ürünler ve baharat satıyor. Alış verişe gelenlerin yüzde 60'ını gençler oluşturuyor. Bugünlerde en çok satılan ürünler arasında klorella yosun tableti, yeşil Çin çayı, soya kıyma ve kuşbaşı, ekmek, zeytin yağı, zeytin bulunuyor.

Dükkánın sahibi Bahri Kılıç 11 yıl orta öğrenimde öğretmenlik yaptıktan sonra 1978 yılında dört kardeşi ile birlikte Ünsa adlı doğal ürünler, baharat, tahıl bitkileri, çaylar, doğal kozmetik yağlar üreten bir şirket kuruyor. Bünsa adı kardeşlerin isimlerinin baş harflerinden oluşuyor. Bahri'nin B'si; Ümit'in Ü'sü, Nevzat'ın N'si, Savaş'ın 'S'si, Atıf'ın A'sı. Almanya'ya, Anadolu'ya toptan malzeme gönderiyorlar. Ünsa, 1984'de Beyoğlu Balık Pazarı'nda perakende mağaza açıyor. Bu mağazanının müşterileri arasında Hilmi Yavuz, Yaşar Kemal, Hüsamettin Cindoruk, Uğur Dündar, rahmetli Suat Bedük gibi tanınmış simalar da bulunuyor. İlk bitki şampuanını Ünsa üretiyor. Üretilen bitkisel şampuanlar Üsav'ın sanatsal faaliyetleri içinde, Çiğdem Simavi vasıtasıyla İngiltere Kraliçesi Elizabeth'e ve kraliyet ailesine hediye olarak gidiyor ve çok beğeniliyor. Ama seri üretime geçemiyorlar. Kılıç'ın bürokrasiden şikayeti şöyle:‘‘ ‘‘Sağlık Bakanlığı'na bu şampuana izin vermeleri için başvurduk. Şampuanın ana maddeleri papatya, ısırgan otu, defne tohumu. Bunlar saça faydalı, dedik. Faydalarını ispat et, dediler. Literatürü, belgeleri önlerine koyduk. Peki, bunları da ispat et, dendi. Karşımıza kocaman bir dağ çıktı, burokratik engellerden dolayı şampuandan ve bitki özlü krem üretiminden vazgeçtik.’’

Nisan krizinde Ünsa küçülme kararı verince Bahri Bey ayrılıp bu dükkánı açıyor. Dükkán koyu renk ahşap ağırlıklı. Bahri Bey'in eşi emekli bankacı. Karı koca kendilerinin yiyip-içi-kullanmadıkları hiç bir şeyi müşterilerine de sunmadıklarını söylüyor.

Yahudi baklası

Kırk Ambar'a alış verişe gelen insanların yüzde 60'ını gençlerin oluşturduğunu söyleyen ve 24 yıldır bilfiil bu iş içinde bulunan Kılıç'a göre, konserve yiyecekler ve hazır gıdalardan bıkan insanlar arayış içindeler. Dükkánda aklınıza gelen herşey var: Arpa, çavdar, bakla, nohut, buğday, börülce, yeşil mercimek, kırmızı mercimek, soya, kepek, galeta, kepekli köy unu...

Ayrıca klasik baharatlar da mevcut: Kakule, hindistan cevizi, köri, zencefil, acı bakla, hünnap, sarmısak, havlucan, ay çekirdeği, kırmızı biber, ak biber, demirhindi, acı ağaç, karahalile... 850'ye yakın baharat çeşidinin tamamı bulunabiliyor. Peki, hangi baharat hangi şartlarda kullanılıyor. Kılıç'ın verdiği bilgiler şöyle:

Kakule: nefes açıcı, ferahlatıcı, mide için faydalı bir tohum. Araplar bunu toz haline getirip kahveye karıştırarak hazmı kolaylaşsın diye yemeklerden sonra içiyorlar. Hindistan cevizi: Bazı Avrupa yemeklerinde kullanılıyor. Ayrıca çocuklarda gaz çıkartmak için toz haline getirilerek kullanılıyor. Köri: En çok tavuğa yakışıyor. Karışık bir Hint baharatı. Hünnap: Müzmin bronşitte balgam söktürücü olarak kullanılıyor, son derece etkili. Acı bakla / Yahudi baklası da deniyor: Şeker düşürücü. Toz haline getirilip birer çay kaşığı almak suretiyle kullanılıyor. Güllük: Nefes yolları ile ilgili; bebeklerde 0-1 yaş arasında üşütme, soğuk algınlığı ve bronşite karşı tütsü olarak kullanılıyor. Hasbir: Antep yöresinde mercimekli yemeklerde ve pilavlarda kullanılıyor, adı ayrıca 'yalancı safran' diye geçiyor. Toz zencefil: Bala karıştırmak suretiyle müzmin öksürüğe, bronşite karşı faydalı. Havlıcan: Kökü ıhlamurun içerisine karıştırılmak suretiyle içildiğinde ısıtıcı olarak kışın soğuk zamanlarda gribe karşı koruyucu olarak kullanılıyor. Havacıva: Müzmin bronşite karşı faydalı. Toz haline getirilip balla karıştırılıyor ya da kaynatılarak suyu içiliyor. Kudret meyvesi: Altı aydan daha fazla zeytinyağında bekletilmek suretiyle yıllandırılıyor. Barsak yaraları, hemoroid, tüberkülozla ilgili sorunlarda vücuda yardım ediyor. Vücut içi yaralar için kullanılıyor. Ayrıca haricen egzema, sedef, yanık tedavisi, kurşun yarası, ameliyat yarası için de kullanılıyor. Kudret meyvesi, Bursa, Kemalpaşa'da ekiliyor. Kabak familyasından bir bitki. Hıdırellez'de ekiliyor. Ekilirken söylenen bir duası da var. O dua yapılmadan ekildiği takdirde yetişmediğine dair geleneksel bir inanç var.

Dükkanda gül yağına da rastlamak mümkün. Dört ton gül yaprağından bir kilo gül yağı çıkarılıyor. Küçük bir şişe gül yağının 20 çuval gül yaprağından oluştuğunu anlatıyor Kılıç.

Arı ürünleri denildiğinde insanın aklına sadece bal geliyor. Oysa arılar polen, arısütü, balmumu'nun dışında bir de 'pireboli' üretiyor. Arı, kovanını dış etkilerden korumak için özel bir sıvı salgılıyor. Kovanın çatlayan, incelen, bozulan, delinen kısımlarını, salgısıyla tamir ediyor. Bu salgının adı dış ülkelerde parapolis diye geçiyor.Bundan tonik ve şurup yapıyorlar. Pireboli ağız yaraları, diş eti iltihapları, boğaz yaralarında, ses kısıklığında küçük parçalar halinde ağıza alınarak emilmek suretiyle kullanılıyor. Ayrıca vücudu nikotinin etkilerinden de koruyor. Kırk Ambar'da pireboli, küçük çubuklar halinde satışa sunuluyor.

Tel: 236 98 88. Köyiçi Cad. Kazan Sokak 23/A. Beşiktaş.

Kilo derdi olanlara

Zayıflamak için: Yağ çözücü olarak soya Lesitin. Tablet halinde. Karaciğer fonksiyonlarını düzenleyici. Yağ çözümleyici. Yosun tableti klorella. Tatlı su yosunu kültüründen elde ediliyor. Tayvan'dan geliyor. 3 aylık kür olarak tatbik edildiğinde, vücutta eksikliği hissedilen şeylere destek veriyor. Üç aylık uygulama 80 dolara mal oluyor. Yeşil Çin çayı. Tayvan'dan geliyor. Yağ çözücü, hazım kolaylaştırıcı. Uzak Doğu lokantalarında yemek sırasında ya da sonra verilen sıcak çay. Bir ayda 4- 6.5 kilo arasında alınabiliyor.

Şişmanlamak için: Kansızlık için, iştah açıcı bal arısı poleni, arı sütü, keçi boynuzu pekmezi. Haşhaş ezmesi, ekmeğe sürerek yenildiğinde kilo aldırıcı özelliğe sahip. Bal arısı poleni, içerdiği vitaminler ile regülatör görevi görüyor; kısa sürede doğal dengeyi sağlamaya yardımcı oluyor. Üzüm, dut, zile ve keçiboynuzu pekmezlerinin de şişmanlamak isteyenlere faydası var.