Mutfakta heykel yapan sanatçı

O diğerleri gibi 'kendini bildi bileli' sanatçı olmayı düşleyenlerden değil. Diğer üniversitelerden 'farklı' ve daha özgür olduğu için Güzel Sanatlar'ı tercih etmiş. Burada yeteneğini keşfetmiş ve bunun üzerine gitmiş.

Şimdi bir heykeltıraş olarak camiden kiliseye, balıktan tavuğa birçok şeyin heykelini yapıyor. Ama bir farkla... Onun heykelleri yağdan, buzdan, çikolatadan, sebze ve meyveden oluşuyor. Çalıştığı Crowne Plaza Oteli'nin yemek büfesini süslüyor. Zeynep Ada Motor 30 yaşında. Crowne Plaza Oteli'nin mutfak bölümünde 'Kitchen Artist' yani 'Mutfak Sanatçısı' olarak çalışıyor. Üstelik o Türkiye'deki tek kadın mutfak sanatçısı... Hem de bu işi okuluna giderek yapan yegane kişi...

Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi heykel bölümünden 1995'te mezun olmuş. Bir süre farklı atölyelerde çalışmış. Çırağan Sarayı'nda Taylandlı bir mutfak sanatçısının asistanı olarak mesleğe ilk adımını atmış: ‘‘Böyle bir meslek olduğunu bilmiyordum. Ben heykeltıraştım. Çamurla, taşla çalışırdım. Daha sonra yağdan, buzdan, sebzeden, meyveden heykel yapmayı öğrendim.‘‘

Çırağan'da 2000'e kadar mesleğin inceliklerini öğrenmiş. Bu sırada değişim programlarıyla bir ay Almanya'ya, dört ay İspanya'ya gitmiş. Farklı ülkelerde işin yapılış tarzını gözlemleme fırsatı bulmuş. Geri döndükten kısa bir süre sonra bugünkü işine başlamış:

‘‘Bu mesleğin Uzak Doğu'da 20-30 yıllık bir geçmişi var. Türkiye'de bilinmiyor. Bizim insanımızın bu işi yapması birkaç yıla dayanıyor. Bugün İstanbul'da yalnızca birkaç otelde mutfak sanatçısı var. Genelde soğuk yemek bölümündeki ustaların yaptığı dekorasyonlarla yetiniliyor. Ayrı bir meslek olarak görülmüyor.‘‘

Peki bir mutfak sanatçısı olarak neler yapıyor? Bazen bir karpuz kabuğu, bazen çikolata ya da yağ yeterli oluyor. Bu malzemelerden yaptığı heykellerle büfeleri ve yemek sunumlarını güzelleştirmekten sorumlu. İşin yaratıcılık kısmı onun sanatçı ellerine teslim ediliyor:

‘‘Ne tarz bir şey istediklerini öğreniyorum. Paskalya, ramazan ya da yılbaşı için bir düzenleme olabilir. Ne yapacağım konusunda serbestim. Bu, örneğin, Ramazan için cami, özel yemekler için o ülkenin sembolü ya da zarif hayvan figürleri olabiliyor.‘‘

Sabah yediden öğleden sonraya kadar oteldeki atölyesinde tek başına çalışıyor. Bazen aynı anda birkaç işle birden uğraşıyor. Heykel yapmaya daha çok benzediği için en çok yağla çalışmayı seviyor. Bu bildiğimiz gibi hemen eriyen yağlardan değil. Oda sıcaklığında uzun süre dayanabilen özel katı yağ kullanıyor:

‘‘Yağ pahalı bir malzeme olduğu için önce strafordan ana gövdeyi yapıyorum. Üzerini yağla kaplıyorum. Beni en çok üzen buzla çalışmak. Çünkü çok hızlı davranmalısınız. Yoksa eriyip gider. Yaklaşık 80 kiloluk aletlerle çalışılması gerekiyor. İş bittikten sonra derin dondurucuda saklıyoruz. Çıkradıktan en fazla bir saat içinde de eriyip yok oluyor.‘‘

Bir otelde çalışmanın disiplin gerektirdiğini söylüyor: ‘Belli bir süre içinde işleri bitirmeniz gerekiyor. Çok temiz, güzel ve doğru bir iş çıkartmayı burada öğrendim. Burası benim için ikinci bir okul oldu ve mükemmelleşmemi sağladı.‘‘

Uzun bir süre daha büfe dekorları üzerine çalışmayı planlıyor. Eğer bir okul açılırsa orada eğitmenlik ve danışmanlık yapmak istediğini belirtiyor: ‘‘Malzeme bilgim çok fazla. İlerde kendi atölyemi kurup özel siparişler için işler yapmayı planlıyorum.‘‘

Güzel sanatlarda bölüm açılmalı

Zeynep Ada Motor Türkiye'de mutfak sanatçısı olmak için bir eğitim olmadığına dikkat çekiyor: ‘‘Bu tip konularda uzun vadeli düşünmek lazım. Bu işler şu an Uzak Doğulu mutfak santaçılarının elinde, eğer kendi insanımızın yapmasını istiyorsak eğitimini de vermemiz verekiyor. Türk mutfağı çok iyi ama daha düzgün bir ahçılık okulu bile yok. Bu işi gerçekten iyi yapmanız için, resminizin, şekillendirme yeteneğinizin, hayal gücünüzün bir araya gelmesi lazım. Bu nedenle bana kalırsa Güzel Sanatlar Fakültesi bünyesinde Mutfak Sanatçısı yetiştiren bölümler açılmalı. Bir sanatçının yaptığı dekorun farkı görülüyor.‘‘


ALTIN MADALYA ALDI


Zeynep Ada Motor 2000'de Malta'da yapılan bir yemek yarışmasının yağdan heykel ve sebze bölümlerinde yer almış. Yağdan heykele bir bebek büstüyle katılmış. Sebze dalında da bir karpuzu sepet gibi yapıp çiçek buketi oluşturmuş. İki alanda da birincilik almış: ‘‘Benim dalımda dört farklı eser vardı. Onları görünce 'eyvah hiç şansım yok, hepsi çok mükemmel' dedim. Ama altın madalyayı ben aldım. Daha yarışma sırasında jüri beni tebrik ediyordu, ki normalde tepkilerini asla belli etmemeleri gerekir.‘‘