Müslüman-Yahudi-Hıristiyan herkes güvende olmalı

Kazakistan’ın başkenti Astana’da Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları Konseyi 10’uncu Zirvesi düzenlendi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in başkanlık ettiği zirveye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ve TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev katıldı. Türkmenistan Halk Maslahatı Başkanı Kurbankulu Berdimuhammedov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban teşkilatın gözlemci üyeleri olarak zirvede yer aldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da eşlik etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında Gazze’de yaşanan insanlık dramına dikkat çekerek şunları kaydetti:

İNSANLIK DRAMI

“Filistin'de tüm dünyanın gözleri önünde benzeri görülmemiş bir insanlık dramı yaşanıyor. Hastaneler, okullar, camiler, kiliseler, mülteci kampları bombalanıyor, masum çocuklar acımasızca katlediliyor. Açık ve net söylemek gerekirse Gazze’de 28 gündür insanlığa karşı suç işlenmektedir.

SÜRATLE ATEŞKES

Bu kriz patlak verdiği andan itibaren Türkiye olarak ilkeli ve insani bir duruş benimsedik. Sivillere karşı eylemleri tasvip etmediğimizi her fırsatta söyledik. Önceliğimiz insani ateşkesin süratle tesis edilmesidir. Müslüman, Hıristiyan veya Yahudi fark etmeksizin herkesin güvenliğini garanti altına alacak yeni mekanizmalar üzerinde de çalışıyoruz.

TÜRK DÜNYASI BİRLİK OLMALI

Uluslararası Barış Konferansı için zemin oluşturma çabalarımız sürüyor. Şimdiye kadar 10 uçak dolusu insani yardım malzemesini bölgeye sevk ettik. Türk dünyası olarak birlik ve beraberlik içinde hareket etmemiz önce ateşkese sonrasında da kalıcı barışa giden yolu kolaylaştıracak. Sergileyeceğimiz duruş da diğer kuruluşlara örnek teşkil edecek.

RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI�

Rusya-Ukrayna savaşının enerji, gıda, ulaştırma gibi alanlardaki yansımaları tüm dünyayı olumsuz etkiliyor. Türkiye olarak adil barışın tesisi için gayretlerimizi sürdüreceğiz. Afganistan’da sürdürülebilir barışın ve istikrarın tesisi, Orta Asya’nın ötesinde tüm kıtada kalıcı güvenlik ve refaha hizmet edecektir. TDT devletleri olarak Afganistan’daki yönetime eşgüdüm içinde vereceğimiz mesajlar, bu bakımdan önemlidir.

Geçtiğimiz yılki Semerkant zirvemizde KKTC’ye oybirliğiyle gözlemci üye statüsü vererek tarihi bir karara imza atmıştık. Müteakip zirvemizde KKTC’yi karar verdiğimiz şekilde gözlemci üye statüsüyle aramızda göreceğimize inanıyorum.”  (Beril SÖNMEZ / DHA)

NAHÇIVAN ANLAŞMASI HAYATA GEÇMELİ

“Nahçıvan Anlaşması’nda değişiklik yapılmasına ilişkin protokol, Meclisimiz tarafından Türk Devletleri İşbirliği günü olan 3 Ekim tarihinde kabul edildi. 1 Kasım itibarıyla protokolün iç onay sürecini tamamladık. Tüm üye ülkeleri protokolün bir an evvel hayata geçirilmesi için gerekli adımları atmaya davet ediyorum. Başta ticaret ve ekonomi, enerji ve ulaştırma olmak üzere muhtelif işbirliği alanlarında mevcut potansiyelimiz bize çok daha fazlasını vaat ediyor.

TÜRK YATIRIM FONU BAŞLAMALI

Ankara’daki olağanüstü zirvede kuruluş anlaşmasını imzaladığımız İstanbul merkezli Türk Yatırım Fonu’nun faaliyetlerine bir an evvel başlamasını istiyoruz. Bununla ilgili anlaşma da önceki gün parlamentoda kabul edildi.

VİZE İŞLEMLERİ KOLAYLAŞMALI

Mega enerji ve ulaşım altyapısı projeleri, Türk devletleri arasında her zaman temel ve önemli bir işbirliği alanı oldu. Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattı ve Trans Anadolu boru hattı bunun somut örnekleridir. Ulaşım ve ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, ulaşım ağlarının zenginleştirilmesi, sınır geçişlerinin ve vize işlemlerinin kolaylaştırılması noktasında işbirliğimizi güçlendirmeliyiz.

ALFABE BİRLİĞİ SAĞLANMALI

 Birlik ve beraberliğimizin güçlenmesi için dil birliğinin önemi aşikârdır. Bunun ilk adımı alfabe birliğinin sağlanmasıdır. Bu konuda başkanların desteği çok çok önemlidir.”

TOKAYEV’E TOGG HEDİYE ETTİ

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Astana’da Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ile de görüştü. Toplantıya iki ülkenin bakanlarından oluşan heyetler de katıldı. Erdoğan, Karaganda bölgesindeki kömür madeninde meydana gelen kazada hayatını kaybedenlere rahmet, yakınlarına ve Kazak halkına başsağlığı diledi. Erdoğan, Tokayev’e bir de Togg hediye etti.

GAZZE İÇİN ACİL ATEŞKES ÇAĞRISI

Zirvenin sonunda Astana Bildirisi yayımlandı. Astana Senedi’nin kabul edildiği aktarılan bildiride ilk olarak, liderlerin Türk halklarının ortak tarih, dil, kültür, gelenek ve değerleri temelinde TDT çerçevesinde çok taraflı işbirliğini ilerletmeye yönelik kararlılıklarını teyit ettiğinin altı çizildi. Ayrıca Sivil Koruma Mekanizması’nın kurulmasının önemi vurgulanırken taslak anlaşmanın yıl sonuna kadar tamamlanması talimatı verildiği de kaydedildi.

ENGELSİZ İNSANİ YARDIM�

Bildiride, üye ülkelerin, Türk dünyasının çıkarlarını ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda bütünlüklü bir tutum geliştirilmesi amacıyla istişarelerde bulunmasının önemine işaret edilerek Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerine ve İsrail-Filistin çatışmasına da değinildi.

Gazze’de yaşananlardan ciddi endişe duyulduğu ve sivilleri hedef alan tüm saldırıların kınandığı bildiride, “Taraflara sivillerin korunması için derhal ateşkes ilan edilmesi ve Gazze Şeridi boyunca derhal ve engelsiz insani yardım sağlanması” çağrısında bulunuldu.

Ayrıca İsrail-Filistin çatışmasının ancak ilgili BM kararları ve iki devletli çözüm temelinde barışçıl yollarla çözülebileceği ve bunu temin edecek bir garanti mekanizmasına ihtiyaç duyulduğu kaydedildi.

Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin ise karşılıklı olarak egemenliklerinin, toprak bütünlüklerinin ve uluslararası alanda tanınmış sınırlarının dokunulmazlığının kabul edilmesi ve bunlara saygı duyulması temelinde normalleşmesine verilen desteğin bir kez daha teyit edildiği belirtildi.

MİRZİYOYEV’E ALİ NİŞANI

Dönem başkanlığını devreden Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’e teşekkür eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, dönem başkanlığını devralan Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’e başarılar diledi, Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev’in “Türk Dünyası Ali Nişanı”yla taltif edileceğini söyledi.

KALICI BARIŞ BAĞIMSIZ 2 DEVLETLE MÜMKÜN

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Astana’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya geldi. İki liderin görüşmede; Türkiye-Azerbaycan ilişkileri, bölgesel ve küresel meseleler ile İsrail-Filistin çatışmalarını ele aldığı belirtildi. Erdoğan, görüşmede Türkiye’nin insani yardım çabalarının artarak süreceğini, İsrail’in uluslararası hukuka uygun hareket etmesini sağlamak için uluslararası toplumun güçlü mesajlar vermesi gerektiğini, bölgede kalıcı barışın ancak 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan, coğrafi olarak bütün ve bağımsız Filistin Devleti’nin kurulması ile mümkün olabileceğini ifade etti. İki lider ayrıca Türkiye-Ermenistan normalleşme süreci ile Azerbaycan-Ermenistan arasındaki çatışma sonrası sürecin son durumunu da ele aldı.

FİDAN: AZERBAYCAN’IN YANINDAYIZ

Erdoğan’a Astana’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun eşlik etti. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı’na katılan Fidan, “Kıbrıs Türk halkına uygulanan haksız ve insanlık dışı izolasyona hep birlikte karşı durmalıyız. Türkiye, Azerbaycan’ın yanında durmaya devam edecek” dedi.