Müşahit nedir? Müşahitlerin görev ve yetkileri neler?

24 Haziran seçimlerinde sandık güvenliğini sağlamak ve gerekli oy kullanma işlemlerini takip etmek için seçilen müşahitler, seçmenlerden birkaç saat önce sandık başındaki yerlerini aldı. Müşahitler, siyasi partilerin ve bağımsız adayların belirleyip İlçe Seçim Kurulu’na sundukları liste üzerinden kura ile belirlendi. Peki, müşahit nedir? Müşahitlerin görev ve yetkileri neler?

MÜŞAHİT NEDİR?

Sandık kurulunun oluşturulması, oy kullanma, tasnif ve tutanakların tutulması işlemlerini takip eden yetkiliye “müşahit” veya “gözlemci” denir.

KİMLER MÜŞAHİT OLAMAZ?

İdari amirleri, zabıta amirleri ve memurları, askeri ceza kanununun üçüncü maddesinde yazılı askeri şahıslar, milletvekilleri ve milletvekili adayları sandık görevlisi olamazlar.Belirtilmiş olan kişiler dışında 18 yaşını geçmiş olan herkes sandık görevlisi olarak görev alabilir.

MÜŞAHİTLERİN GÖREVLERİ NELER?

• Müşahitler, sayım masası başında yer alabilir ve oy pusulalarını görebilirler. Ancak, siyasi parti müşahitlerinin sayısı 5ten fazla ise, hazır bulunanlar arasından başkan tarafından kurul önünde ad çekme suretiyle, sandık başında kalacak 5 siyasi parti müşahidi her biri ayrı siyasi partiden olmak üzere tespit edilir (Genelge M. 135 ve M. 42 & Kanun, M. 72 ve 100).

• Müşahitler, sandık sonuç tutanağının birer suretini alabilirler. Bu tutanaklar talep halinde öncelikle sandık kurulunun siyasi partili üyelerine imza karşılığında verilir. Ancak bu halde, o partinin müşahidine ayrıca tutanak verilmez. Müşahitlere verilecek sandık sonuç tutanakları, çok yapraklı kopyalı suret biçiminde hazırlanır. Sandık sonuç tutanağı verilen müşahit ve sandık kurulu üyelerinin ad ve soyadları ile temsilcisi oldukları siyasi partinin adı veya bağımsız adayın adı ve soyadı sandık kurulu tutanak defterine yazıldıktan sonra tutanağın teslim alındığına dair imzaları alınır (Genelge 135, M. 45 ve 48).

• Müşahitler, sayım ve tutanakların tamamlanıp, oy torbalarına konmaları sonrasında, bunların İlçe Seçim Kurulu’na teslimi için, sandık kurulu başkanı ve üyelerle birlikte İlçe Seçim Kurulu’na gidebilirler. Sandık kurulu tarafından hazırlanan mühürlü torba ve sandık kurulu mührü, sandık kurulu başkanı ile ad çekme yoluyla belli edilecek en az 2 üye tarafından hiçbir gecikmeye meydan verilmeksizin ve hiçbir yere uğranmaksızın en kısa zamanda, sandık kurulunun bağlı olduğu ilçe seçim kuruluna teslim edilir. Sandık kurulunun diğer üyeleri ile müşahitler de isterlerse ve taşıtta yer varsa veya taşıt kendileri tarafından sağlanırsa başkanla birlikte gidebilirler. İlçe Seçim Kurulu, torbayı ve sandık kurulu mührünü alarak, torbayı getiren üyeler önünde açıp içindekiler hakkında Örnek 88 sayılı tutanağı 3 nüsha olarak düzenler. Bu tutanağın alt tarafı torbayı ve mührü teslim edenlerle İlçe Seçim Kurulu başkanı ve üyelerden biri tarafından imzalanır. Bu tutanağın 1 nüshası, İl Seçim Kurulu’na gönderilecek evraka bağlanır, 1 örneği de sandık kurulu başkanına verilir (Genelge, M. 47 & Kanun, M. 107).

• Müşahitler, sandık kurulunun görevlerini doğru bir şekilde yerine getirmemeleri halinde, şikâyet haklarını kullanabilirler. Şikâyetlerinin kabul edilmemesi halinde ise, İlçe Seçim Kurulu’na itirazda bulunabilirler (Kanun, M. 116).

• İtiraz, sandık sonuç tutanağının düzenlenip başkan ve üyeler tarafından imzalanmasına kadar sözle veya yazıyla, sandık kurulları vasıtasıyla yapılabileceği gibi, oy verme gününden sonraki salı günü saat 15:00’a kadar doğrudan ilçe seçim kurullarına yazılı olarak yapılabilir. İtirazın seçim sırasında avukatlara bildirilmesi ve onlar tarafından ilçe seçim kuruluna başvurulması doğru olur.