Mürver Ağacı nedir?

Asıl olarak korkulan, mürver ağacından yapılan evlere dadanan ya da mürver ağacından yapılan beşiklerde yatan bebeklere intikam alma amacıyla zarar veren Mürver Ana’ydı. Başka yerlerde ise mürverin koruma sembolü olduğuna inanılırdı. Bir evin kenarına mürver dikmek ya da pencere üstlerine mürver ağacı dallarını asmak cadıları uzak tutardı.

Cenaze törenlerinde tabut, çevresinde mürver dallarıyla toprağa verilirdi; böylelikle ölü kötü ruhlardan korunmuş olurdu.
Orta Çağ Avrupa’sında hem İsa’nın çarmıha gerildiği haçın mürver ağacından yapıldığına, hem de ona ihanet eden Yahuda’nın kendisini mürver ağacına astığına inanılırdı.Batıl inançlar bir yana koyu mor mürver yemişleri bin yıldır konserve, pasta malzemesi ve şarap olarak tüketilir. Mürver’in kosmetik ve şifa amaçlı kullanımı en azından M.S. birinci yüzyıla dayanır.

Romalılar mürveri öncelikle bir müshil ve bir kusturucu olarak kullanmışlardı. Mürverin tıbbi bir bitki olarak ünü Orta Çağ boyunca artmış ve mürvere yüzyıllar boyunca neredeyse her şeyi iyileştirebilecek bir bitki gözüyle bakılmıştı. Mürverin kökleri şişkinlik ilacına dönüştürüldü. Mürver yaprakları yaralara, berelere ve burkulmaya iyi gelen merhemlerde kullanıldı. Mürver çiçeğinden yapılan çaylar ve infüzyonlar romatizmal ağrılar, öksürük ve soğuk algınlığı için içildi. Harici olarak da yaralara ve deri rahatsızlıklarına kullanılırdı. Mürver yemişleri C vitamini ve antioksidanlar açısından zengindir. Bitki uzmanları mürver yemişi şurubunu ve ekstresini enfeksiyonu hafiflettiği ve soğuk algınlığı süresini kısalttığı için önerirler. Mürver çiçeğinden yapılmış çayları ve infüzyonları soğuk algınlığı, grip ve bronşit semptomlarını hafiflettiği için verirler. Bu ilaçlar modern bitki tıbbında da mukozadaki şişkinliği hafifletmesi, burun ve sinüs kanamalarını azaltması, aksırmayı, kaşıntıyı ve diğer alerjik semptomları azaltması amacıyla kullanılır.

ŞİFALI BİTKİLER ANSİKLOPEDİSİ İSİMLİ KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN

Hangi tarihlerde kullanıldı?

M.Ö.4. Yüzyıl; Yunan doktor Hipokrat mürver yemişini birçok şikayet için önerirdi.

1597; İngiliz bitki uzmanı J. Gerard mürverin tıbbi ve sihirli kullanımlarını yazdı.

1751; Thomas Short Medicina Britannica’da mürverin “kullanışlı ve azımsanmış” bir bitki olduğunu belirtti.

1820-1831; Mürver Amerikan İlaç Kılavuzu’na eklendi.

Sambucus, hemen hemen hepsinde özlü dallar bulunan ılıman ve astropikal çalılardan ve küçük ağaçlardan oluşan küçük bir cinstir. Bazı türleri toksiktir; S. canadensis (S.nigra var. canadensis) gibi bazı türleri ise, uygun bir biçimde pişirildiğinde ya da kurutulduğunda yenilebilecek meyvelere sahiptir. Avrupa mürveri 1 ila 7 metre uzunluğuna erişebilen bir çalı ya da küçük ağaçtır; köklerinden kırılan filizlerle çoğalan dayanıklı ana köklere sahiptir. Gövdesi açık sarımsı kahverengidir; üzerinde siğil şeklinde şişlikler vardır. Karadağ’ın sarp Balkan Dağları’na yakın bir çiftlikte çiçek açan Avrupa Mürverleri (S. nigra).

GENEL AD

Mürver

BİLİMSEL AD:

Sambucus nigra

FAMİLYA:

Adoxaceae

KULLANILAN KISIMLAR:

Çiçekleri, Meyveleri

DOĞAL YETİŞME

ALANI:
Avrupa Zayıf, odunumsu saplarının ortasında beyaz bir öz yer alır. Çapraz, ortasında bulunan oyuğa doğru tüylenen, 2 ila 5 cm uzunluğunda olan yumuşak saplı yapraklara sahiptir. Yapraklar 5 ila 9 küçük yaprakçığa bölünürler. Bu yaprakçıklar 5 – 10 cm
uzunluğundadır. Bu küçük yapraklar genel olarak mızrak şeklindedir; üst kısımları hafif dikdörtgen şeklini alır. Alt kısımları hafif tüylüdür ve çevreleri düzensiz bir dişli görünümündedir. Beyazımsı krem sarısı yıldız şekilli çiçekleri ise kalabalık
demetler halindedir; bu durum mürveri yaz aylarında görünür kılar. Haziran’dan Ağustos’a kadar çiçek açar. Küçük mavimsi siyahla morumsu siyah renkli meyvelerinin hoş bir tadı vardır. Avrupa mürveri ve yaygın mürver görünürde birbirine çok benzer; Avrupa mürverinin neredeyse her zaman 5 yaprakçığı varken yaygın mürverin yaprakçık sayısı 7’dir.

Yetişme Alışkanlıklar

Avrupa mürveri Avrupa’nın kuzey ucu hariç neredeyse her yerinde bulunabilir ve Kuzey Amerika örneğine benzer yerlerde yetişir. ambucus, mürverin klasik ve botanik ismidir; mürver ağacından yapılmış bir arp’tan ismini alır. Nigra, siyah anlamına gelir; ahşabın rengini belirtir ve “Canadensis” kelimesi ise “Kanadalı” anlamına gelir. Yaygın mürver gerçekten de oldukça yaygındır.
Zengin ormanlık alanlarda, daha kuru yayla ormanlarında, nehir ve akıntı yataklarında, gölet ve göl kenarlarında, çayırlarda ve aynı zamanda yol kenarlarında bulunur. Kuzey Amerika’nındoğusundaki Nova Scotia’dan Quebec’e, güneyde Florida’dan batıda Kaliforniya’ya, Wyoming’e ve Montana’ya kadar her yerde yetişir. Pasifik kuzeybatıda bulunmaz.

Ekim ve Hasat

Mürver yetiştirmek kolaydır ve bahçe düzenlemesinde çok hoş bir görünüm sağlar. Nemli, bereketli, iyi drene edilmiş ve asit pH oranı 5.5 ile 6.5 arasında olan toprakları tercih eder. Her ne kadar tohum yoluyla çoğalabilse de mürveri ekmenin en kolay yolu fidanlıktan bitkiyi alıp baharda dikmektir. Aynı zamanda bitki uykudayken kesme yoluyla ya da ana bitkiden koparılan ve yeniden ekilen filizlerle de çoğalabilirler. Yetiştirildikleri ilk sezonda iyi sulanmaları gerekir çünkü kökleri göreceli olarak sığdır. Mürverin köklerinin sığ oluşu, ticari tarımını engelleyebilir çünkü mürver köklerine zarar verebilecek olan mekanik yaban otu kontrolünün etkin bir biçimde yapılmasını zorlaştırır. Mürverin hem çiçekleri hem meyveleri kullanılır. Mürver çiçekleri tam olarak açtıklarında toplanır; yapılması gereken çiçekleri bir sepetin içine doğru sallamaktır. Ağustos’tan Eylül başlarına kadar olgunlaşan meyveleri tüm çiçek salkımının çırpılmasıyla hasat edilir. Genellikle toplanan meyvelerin altına bir sepet konulur.

Tedavi Amaçlı Kullanımı

✚✚ Soğuk algınlığı ve grip

İngilizlerin üzümü olarak bilinen olgun mürver yemişi yüzyıllar boyunca mürver şarabı yapmak için kullanılmıştır. Günümüzde mürver bitkisi daha çok soğuk algınlığı ve grip için kullanılır. Yemişlerinde antioksidan olarak bilinen flavonoid bileşenler vardır; bu bileşenler anti enflamatuvar özellik sergileyerek bağışıklık sistemine faydalı olurlar. Laboratuar çalışmaları da mürver özünün antiviral görevi görerek gribin ya da diğer virüslerin yinelemesini engellediğini göstermiştir. Yapılan insan çalışmaları da mürver yemişinden yapılan şurubun grip semptomlarının süresini kısaltmaya yardımcı olabildiğini ortaya çıkarmıştır. Örneğin bir çalışmada, günde 4 yemek kaşığı mürver, frambuaz, glükoz, bal ve sitrik asitten (marka ismi Sambucol) oluşan bir şurubu içen 15 kişinin grip semptomlarının, plasebo şurup içen 12 kişiye kıyasla daha erken sonlandığı gözlenmiştir.

Başka bir çalışmada aynı doz şurup gripten muzdarip 60 yetişkine verilmiş; bu grubun semptomlarının plasebo grubuna göre 3 ila 4 gün daha erken sona erdiği görülmüştür. Bu sonuçların soğuk algınlığı gibi başka rahatsızlıkları olan kişilere de uyarlanması mümkündür ancak bunun açıklığa kavuşması için daha fazla araştırma yapılması gerekir.

Kullanım Şekli

ŞURUP: Sambucol piyasada bulunan ve birkaç araştırmaya tabi tutulmuş bir mürver şurubu markasıdır. Şurup, yüzde 38 mürver meyvesi ekstresinden meydana gelir. Tavsiye edilen kullanım miktarı günde 4 defa 2 çay kaşığıdır. Klinik çalışmalar grip tedavisinde günde 4 defa 1 yemek kaşığına kadar kullanılabileceğini gösterir.

PASTİL: Mürver çinkoyla ve genellikle diğer bazı bitkilerle karıştırılarak pastil haline getirilir. Mürver pastili soğuk algınlığı atağında günde birkaç defa kullanılabilir.

Uyarılar
Olgun mürver yemişlerinin ve bunlardan elde edilen ürünlerin, soğuk algınlığı ve grip tedavisi için birkaç günlüğüne kullanımı güvenli görünür. Olgun olmayan mürver yemişlerini yemeyin ya da bitkinin diğer kısımlarını lütfen tüketmeyin. Bu kısımlar tehlikeli içeriğe sahip olabilir ve mide bulantısına, kusmaya, ishale, uyuşukluğa ve sersemliğe yol açabilir. Bağışıklık sistemini harekete geçiren herhangi bir madde gibi mürverin de otoimmün durumlara sahip kişiler tarafından dikkatle kullanılması gerekir.