Mültecilere umut oldular

ABD'nin, Afganistan'a yönelik askeri operasyonun ardından mültecilerin dramı bir kez daha dünyanın gündeminde. GeçmiÅŸte aynı acıları çekmiÅŸ bazı ünlü mülteciler, güvenliÄŸini baÅŸka bir ülkede arayan milyonlarca insan için''umut'' oluyor. Müzisyen Mikis Theodorakis, yazar Isabel Allende, hip hop'çu Keinaan en ünlü mültecilerden. BM Yüksek KomiserliÄŸi Türkiye Ofisi'nin verdiÄŸ ibilgiye göre, BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in, Mültecilerin Statüsüne Ä°liÅŸkin 1951 SözleÅŸmesi'ne göre mülteci, 'ırkı, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm göreceÄŸi konusunda haklı bir korku taşıyan ve bu yüzden ülkesinden ayrılan ve korkusu nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen kiÅŸi' olarak tanımlanıyor.Dünyadaki yaklaşık 50 milyon mülteciden 21 milyonundan fazlası BirleÅŸmiÅŸ Milletler Mülteciler Yüksek KomiserliÄŸi'nin himayesi altındabulunuyor.     TÃœM DÃœNYANIN TANIDIÄžI MÃœLTECÄ°LER     Mültecilik kimine açlıktan yada salgın hastalıklardan ölüm getirirken, kimine itici bir kuvvet olarak baÅŸarı getiriyor.  İşte çocukluk yıllarından baÅŸlayarak acı içinde geçen yılların arasından doÄŸan baÅŸarı öyküleri şöyle: Yönetmen Jorge Ulla Havana'da (Küba) doÄŸan Jorge Ulla  14 yaşındayken Amerika BirleÅŸik Devletleri'ne kaçtı. Gazeteci kariyerine 1978 yılında ara vererek filmlerde çalışmaya baÅŸladı. Jorge, yazar, yönetmen ve yapımcı olarak birçok filme imza attı. Reklam filmlerinin yanısıra, dünya çapında ün kazanan filmleri ve belgeselleri ile pek çok ödül kazandı. 1998 yılında görsel sanatlar alanında FACE (Küba Sürgünleri Hakkında Gerçekler) ödülüne aday gösterildi ve kazandı. Yazar Isabelle Allende Amcası Åžili Devlet BaÅŸkanı Salvador Allende'nin 11 Eylül 1973'te askeri darbe ile devrilmesinin ardından sürgüne gönderilen Isabel Allende de aldığı ölüm tehditleri nedeniyle, eÅŸi ve iki çocuÄŸu ile Venezuela'ya kaçmak zorunda kaldı. 1998'de, konuk edebiyat profesörü olarak çalışmak üzere Amerika BirleÅŸik Devletleri'ne yerleÅŸen Allende,burada da kitap yazıp yayınlamaya devam etti. Kitapları 27 dile çevrilen ve 2 kitabı filme konu olan Allende, kurduÄŸu vakıfla talihsizkadın ve çocuklara burslar saÄŸlıyor. Demokrasinin yeniden saÄŸlanmasıyla 15 yıllık sürgünün sonunda Isabel Allende, 1990 yılında Gabriela Mistral Ödülü'nü almak üzere Åžili'ye döndü. Rapçi Keinaan16 Nisan 1977'de Somali'nin MogadiÅŸu ÅŸehrinde dünyaya gelen Keinaan, Somali devletinin yıkılması ve iç savaÅŸ nedeniyle ailesiyle birlikte 1993'te ÅŸehirden kalkan son uçakla kaçmak zorunda kaldı. Toronto'ya ulaÅŸan aile, akrabalarının da yardımıyla mülteci statüsü elde etti. Halen Kanada vatandaşı olan Keinaan, liseyi bitirerek müzikalanında arayışlara yöneldi. Somali'li atalarının ÅŸiir yeteneÄŸine sahip Keinaan, rap ve hip-hop tarsı müziÄŸiyle genç insanların yaÅŸadıkları, yabancılaÅŸma ve karmaÅŸaya tercümanlık yapıyor.     En ünlü mültecilerden biri Theodorakis   Ege'nin iki yakasında Zülfi Livaneli ile verdiÄŸi konserlerle Türk halkının yakından tanıdığı Yunan müzisyen besteci Mikis Theodorakis de, Yunanistan'da 60'lı yıllarda iktidarda olan Albaylar Cuntası döneminde (1967-1974) komünist fikirleri nedeniyle siyasi mahkum ve mülteci olarak Paris'te yaÅŸamıştı.      'Türkiyeli' mülteciler  Zülfü Livaneli, Abidin Dino, Nazım Hikmet gibi pek çok Türk sanatçısı da yurtdışında geçirdikleri yıllarda kazandırdıkları eserlerle Türkiye sınırlarını aÅŸtılar.  İsveç'te 1973-78 yılları arasında yaÅŸayan Livaneli, dünyada aydınların ve sanatçılarınmülteci olarak yurdışında yaÅŸamalarının neredeyse ''gelenek'' haline geldiÄŸini belirtti.  İnsanın kendi dilinden ülkesinden kopuk yaÅŸamasının mülteciliÄŸi de, ''bir hapishane'' haline getirdiÄŸini belirten Livaneli, ''Bununla birlikte tek yararı, yurtdışında bulunduÄŸunuz süre içinde ülkenizi bugünüyle deÄŸil geçmiÅŸi ve geleceÄŸiyle kavrıyorsunuz, hasret ÅŸiirleri gibi en güzel ürünler yurtdışında veriliyor. Nazım Hikmet'in yurtdışında yazdığı 'Karlı Kayın Ormanı'nı', ben de yurtdışında bulunduÄŸum süre içinde bestelemiÅŸtim mesela...'' diye konuÅŸtu. Günümüzde politik mülteciliÄŸin boyut deÄŸiÅŸtirdiÄŸini dile getiren Livaneli, ''Artık büyük kitleler yer deÄŸiÅŸtiriyor. Mültecilik, 21. yüzyılın en büyük sorunu olmaya doÄŸru gidiyor. Dünyanın daha adaletsizbölgelerinden Batı'ya müthiÅŸ bir akın var'' dedi. DiÄŸer ünlü mülteciler ABD'nin en popüler DışiÅŸleri Bakanı Madeleine Albright, Nobel Barış Ödülü sahibi Rigoberta Menchu Tum , ÅŸu sıralar moda merkezlerinin en çok aranan mankenlerinden biri olan Alek Wek da diÄŸer alanlarda ün kazanan mülteciler.Prag'dan ABD DışiÅŸleri Bakanlığı'na 1937 yılında Çekoslovakya'nın Prag ÅŸehrinde dünyaya geldi. Ä°kinci Dünya Savaşı ve Nazi iÅŸgali döneminde, ailesiyle birlikte Ä°ngiltere'ye kaçtıve savaÅŸtan sonra Çekoslovakya'ya döndü. Çekoslovakya'da komünistleriniktidara gelmesi ile aile ikinci kez kaçmak zorunda kaldı. Albright, 11 Kasım 1948'de, 11 yaşındayken, Amerika BirleÅŸik Devletleri'ne ulaÅŸtı. ÇocukluÄŸu kaçmakla geçen Albright, 'fırsatlar ülkesinde' hayatına bambaÅŸka bir boyut katarak, önceki BaÅŸkan Clinton tarafından DışiÅŸleri Bakanlığı görevine getirildi. Albright, BirleÅŸik Devletler'in ilk kadın DışiÅŸleri Bakanı olmanın yanısıra, ABD Hükümetleri tarihinde en üst sırada yer alan kadın olma özelliÄŸini taşıyor. Nobel Barış Ödüllü mülteci Nobel Barış Ödülü sahibi Rigoberta Menchu Tum da 9 Ocak 1959 tarihinde Guatemala'nın, bin yıllık Maya-KiÅŸ kültürünü devam ettiren Chimel köyünde dünyaya geldi. Toprak mülkiyeti biçimlerindeki eÅŸitsizlikleri protesto eden Köylüler BirliÄŸi Komitesi'nde görev alan Rigoberta, Kızılderili nüfusu ile askeri baskıya direniÅŸ kampanyaları nedeniyle, 1981 yılında aile üyelerinden birçoÄŸunun iÅŸkence görmesi veya öldürülmelerinin ardından saklanmak zorunda kaldı. Aynı yılın sonlarında Meksika'ya kaçmaya mecbur bırakıldı. Bu olay hayatında yenibir dönemin baÅŸlangıcı oldu ve yurtdışında Guatemala'daki baskıya direniÅŸi ve Kızılderili köylülerinin haklarını savunmayı örgütlemeye baÅŸladı. Guatemala Muhalif BirleÅŸik Cumhuriyeti'nin (United Republic of Guatemalan Opposition -RUOG) kurucuları arasında yer aldı. Sosyal adalet ve yerlilerin haklarına saygıyı esas alan etnik kültürel uzlaÅŸma konusundaki çalışmaları nedeniyle 1992 yılında Rigoberta Menchu Tum'a Nobel Barış Ödülü verildi.  Dünyanın en çok aranan mankenlerinden Alek Wek Güney Sudan'da Wau bölgesinde bulunan Dinka kabilesinde, dokuz çocuklu bir ailenin yedinci çocuÄŸu olarak dünyaya gelen Alek Wek ise  14 yaşındayken ailesiyle beraber savaÅŸtan zarar gören ülkesini terketti. Sadece üzerindeki elbiseleriyle kaçan Wek, mültecileri nisbeten güvenli Hartum bölgesine götüren askeri bir uçaÄŸa bindi. Wek 1991 yılında kızkardeÅŸi ile beraber Londra'da mülteci statüsü aldı ve sosyal görevli olan anneleri Akoul Park daha sonradan onlara katıldı. DiÄŸer kardeÅŸleri Ä°talya, Almanya ve Mısır'a kaçtılar. Aile üyeleri karşılaÅŸtıkları seyahat engelleri nedeniyle hiçbir zaman biraraya gelemediler. Afrika'yı terketmelerinden bu yana sadece Wek diÄŸer bütünkardeÅŸlerini görebildi. Wek, 1995 yılında Londra'daki bir sokak fuarında bir mankenlik ajansı tarafından keÅŸfedildi. Haziran 1996'da Amerika BirleÅŸik Devletleri'ne taşınan Wek, halen Manhattan'da yaşıyorve IMG'de mankenlik yapıyor. Bugün New York, Londra, Paris ve Milano'daki defilelerde ençok aranan isimler arasında yer alıyor.  Â