Mübarek'in yargılanmasının sembolik bir önemi var
Güncelleme Tarihi:
Mısır’ın devrik lideri Hüsnü Mübarek bugün Kahire’de mahkeme karşısına çıktı. Bu dava Arap dünyasının yakın tarihinde benzersiz bir olay: Bir Arap lider halkı tarafından koltuğundan indiriliyor ve bir mahkemede gözler önünde yargılanıyor.
Mübarek’in Tunuslu mevkidaşı Zeynel Abidin Bin Ali, koltuğundan indirildikten sonra Suudi Arabistan’a kaçmış ve gıyabında yargılandığı mahkemede suçlu bulunmuştu.
Irak’ın 24 yıllık lideri Saddam Hüseyin, ABD’nin ülkeyi işgal etmesinin ardından yargılanıp mahkûm edilebilmişti. Diğer Arap liderlerse, askeri darbelerle aşağı alınmış, daha sonra ya sürgüne gönderilmiş ya da infaz edilmişlerdi.
Mübarek’in davasıysa emsalsiz. 30 yıldır baskı altında tutulan milyonlarca Mısırlı, televizyon ekranlarından yayınlanan dava sayesinde içlerinde biriken öfkeden arınıyor.
CİNAYET VE YOLSUZLUK SUÇLARI
Mübarek sanık sandalyesinde tek başına değil. Dava iki oğlunu (Cemal, Alaa) ve kurucu İçişleri Bakanı Habib el Adli ile altı üst düzey emniyet görevlisini de kapsıyor.
Ülkenin gaz ve petrol endüstrisi patronlarından Hüseyin Salim de yargılanacaktı, ancak İspanya’ya kaçtı ve halen orada tutuluyor.
Mübarek bir dizi suçtan yargılanıyor. Bunlardan belki de en önemlisi rejim karşıtlarına uyguladığı şiddet ve 850 isyancının ölümüne, binlercesinin yaralanmasına neden olacak kararlar alması. Mübarek, Adli ve üst düzey polis mensupları, bu ölümlerle ilgili olarak, taammüden cinayete teşebbüsle suçlanıyor.
Mısır eski Cumhurbaşkanı, tüm bu ölümleri emretmek ve bunlara izin vermekle yargılanırken, Adli ve diğerleri de güvenlik güçlerini sokaklardan çekerek, halkı kaosa sürüklemek ve 28 Ocak’taki en kanlı güne sebep olmakla suçlanıyor.
Mübarek, bunların dışında gaz anlaşmalarında yolsuzluk yapmak ve kendisiyle oğulları için yasal olmayan yollardan mal ve arazi edinmekle de yargılanıyor.
Savcılar Salim’in, hükümetten şirketleri için aldığı araziler karşılığında Mübarek ve oğullarına Şarm el Şeyh’te bir “saray” ve dört villa ile 5 milyon dolardan fazla da para verdiğini ileri sürüyor.
DAVANIN SEMBOLİK DEĞERİ VAR
Mısır halkının bir kısmı için mahkemenin sembolik bir değeri var: Politik reformları desteklemek ve devrimden sonra ülkeyi yöneten Silahlı Kuvvetler Yüksek Konseyi’nin gücünü sınırlandırmak.
Tahrir Meydanı’nda oturma eylemi yaptığı için Pazartesi günü, gözaltına alınan 120’den fazla eylemci halen askeri hapishanede tutuluyor ve askeri mahkemelerce yargılanacakları tahmin ediliyor. Böyle haksız muamelelerle karşı karşıya kalan binlerce sivil vatandaşın olduğu söyleniyor.
Mısırlıların bir kısmı, Mübarek’in yargılanırken ekranlardan görüntülenmesinin Mübarek sempatizanlarını galeyana getireceğinden endişe ediyor. Birçokları içinse, Mübarek’in yargılanması, yapılan bütün insan hakları ihlallerinin hesabının sorulması ve halk devriminin ilk zaferi olarak algılanıyor.
ÖNCELİKLİ MESELE EKONOMİ
Mübarek’in liderliğindeki Ulusal Demokratik Parti’nin (NDP) Üyelik Komitesi’nde görev yapmış olan, Küresel Ticari Meseleler düşünce grubunun yöneticisi Eşref Necib’e göre, mahkemenin önemi protestocuların maruz kaldığı şiddetin hesabının sorulmasının da ötesinde.
Necib, NDP’nin uzun soluklu idaresi müddetince halkın yoksulluğa, köhne bir altyapıya, yetersiz sağlık hizmetlerine ve zayıf bir ekonomiye mahkûm edilmesinin de bu ölümlere giden süreçte payı olduğunu düşünüyor.
NDP’nin “polisi bile kontrol altında tutan mafyavari kadrosunun” başında olan Mübarek’in, olayların tek sorumlusu olmadığını, onun dışında da onlarca işadamı ve politikacının süreçte payı olduğunu söyleyen Necib’e göre ülkedeki çürümenin önüne geçmek için köklü değişiklikler yapmak gerekiyor.
MAHKEME ‘KUSURSUZ’ OLMALI
Aylardır Mübarek’in sağlık durumuna ilişkin haberler yayınlanıp duruyor. Sağlığının kötü olduğu haberlerinin davada bulunmaması için öne sürüldüğünü düşünenler de var.
İnsan Hakları Örgütü Kahire sorumlusu Heba Murayif, duruşmanın şeffaf ve adil olmasının ve dışarıya bilgi sızdırılmamasının hayati önem taşıdığını belirtti.
Mübarek’in davasının “rahatsız edici derecede” hızlı geliştiğini düşünen Murayif, bir ülkenin kurucu liderinin yargılanması için uluslararası standartlara göre çok kısa bir soruşturma süreciyle yetinildiğini ifade etti.
“İnsan hakları açısından, bu davanın yeni Mısır’ın kurulmasında öncü rol oynamasını istiyorum” diyen Murayif, “yargılama süreci kusursuz olmalı” diye ekledi.
El Cezire'nin internet sitesinde Evan Hill imzasıyla yayımlanan "Mubarak trial viewed as symbolic test" başlıklı analizden derlenmiştir.