Moskova’da tarihi zirve

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün ABD’nin Suriye’den çekilme kararının ardından ilk kez Moskova’da Kremlin Sarayı’nda bir araya geldi. İki liderin baş başa görüşmesi 1 saat 50 dakika sürdü. Heyetler arası görüşmenin ardından iki lider ortak basın toplantısı düzenledi.

Erdoğan, özetle şunları söyledi:

ABD’nin çekilme kararı üzerinde değerlendirmelerde bulunduk. ABD’nin çekilme sürecinde terör örgütlerinin istismar edebileceği bir boşluğun doğmaması kritik önemdedir.

Suriye’de Anayasa Komitesi’nin bir an önce kurulması aciliyet taşıyor.

Geri dönüşlerin önünü açan formatın Fırat’ın doğusuna da uygulanması gerekiyor.

‘KÜRTLERLE ŞAM DİYALOG İÇİNDE OLMALI’

Rusya lideri Putin ise Rusya ve Türkiye’nin Suriye konusundaki tutumu net olduğunu belirterek, “Meseleleri 2254 numaralı BMGK kararı üzerine siyasi ve diplomatik yollarla çözmek istiyoruz. Ülkenin birliği, toprak bütünlüğü ve egemenliği prensibine de sadık kalma ilkesine bağlıyız. Anayasa Komitesi’nin oluşturulması da görüşüldü... Türkiye ile ortaklarımız terör tehdidine karşı birçok şey yapıyorlar. Bölgede gerginliğin azaltılması için birçok şeyin yapılması gerekiyor. İdlib’in istikrara kavuşması için neler yapılabilir bunu görüştük. Bu çalışmalar terörle mücadeleye zarar vermemelidir” dedi. ABD Başkanı Donald Trump’ın Amerikan askerlerini Suriye’den çekme hamlesine ilişkin ise Putin, “ABD planı gerçekleştirirse, bu, olumlu bir adım olacaktır” dedi. Bu bölgenin Kürtlerin kontrolünde bulunduğunu hatırlatan Putin, Şam yönetiminin Kürtlerle diyalog içinde olmasını teşvik ettiklerini anlattı, “Bu, hem Suriye toplumunda birlik sağlayacak hem de komşu ülkelerin menfaatine olacaktır” dedi. Rus lider, sıradaki Türkiye-Rusya-İran zirvesinin Rusya’da yapılacağını açıkladı.

GÜVENLİ BÖLGE VURGUSU

Erdoğan şunları söyledi: “Güvenli bölge konusunda başta liderler olmak üzere görüşmeler devam ediyor. Bu konuda bizler için tehdit olan bölgeler önem arz ediyor. Bu bölgelerde tedbir alma noktasında ABD olumlu yaklaşımını bizlere zaten ifade etti. Güvenli bölge terörden arındırılmış bir bölgedir.”
Putin’in yorumu ise şöyle oldu: “Amerikan askerleri Suriye’de illegal olarak bulunmaktadır. Onların orada bulunmasıyla ilgili uluslararası hukuka yönelik gerekçe yoktur. BM’den herhangi karar yoktur. Suriye hükümetinden davet de yoktur. Biz değerli Türk dostlarımızın menfaatlerine saygı duyuyoruz, özellikle güvenliğin sağlanması noktasında. Suriye Arap hükümeti ve Türkiye Cumhuriyeti arasında 1998 sözleşmesi var. Terörle ilgili bir sözleşme, eminim ki bu birçok hususları kapatan bir esastır. Yani Türkiye’nin güvenliğinin, özellikle güneyinde, sağlanması noktasında birçok hususları kapsıyor.”

İDLİB’DEKİ SON GELİŞMELER

Çatışmasızlık bölgesi ilan edilen İdlib’de yaşanan son gelişmelere ilişkin soru üzerine Rus lider, “Bugün çok ayrıntılı bir şekilde bu konuyu görüştük. Türk dostlarımızın mutabakatı yerine getirmek için gösterdiği görüyoruz. Tabii ki orada sorunlar var. Bizim ortak fikrimiz, tüm teröristlerle mücadele etmemiz şart. Görüşmemiz örtüşüyor bu anlamda” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise “İdlib’de terör örgütlerine karşı mücadelemiz ortak devam edecektir. Terör örgütleriyle mücadeleler anlık değildir. Hedefimiz Suriye halkının huzurunu mutluluğunu sağlamaktır” şeklinde konuştu.

BM’YE GÖNDERİLEN MEKTUP ŞAŞIRTTI

Rusya lideri basın toplantısında Almanya, Fransa ve İngiltere’den BM Genel Sekreteri’ne gönderilen bir mektubu gündeme taşıdı. Buna göre; söz konusu üç ülkenin BM Daimi Temsilcileri, Astana süreci kapsamında Türkiye, Rusya ve İran’ın Suriye’de oluşturulacak Anayasa Komitesi için üzerinde anlaştığı üyelerin BM tarafından kabul edilmemesi yönünde çağrıda bulundu. Putin, Anayasa Komitesi için çok çalıştıklarını ve muhaliflerden oluşan liste için Türkiye’nin çok çaba gösterdiğini belirterek, çalışmayı tamamlayıp dönemin BM Suriye Özel Temsilcisi Mistura’ya verdiklerini anlattı. Cenevre görüşmeleri sırasında BM’ye gönderilen bu mektubun kendilerini çok şaşırttığını belirten Rus lider, “Bu bizim hiç beklemediğimiz bir yaklaşımdı. Öyle bir mektup yazdı Avrupalı ortaklarımız, ama biz sabırlı bir şekilde onlarla çalışmayı sürdürüyoruz. Onların tutumununu temeli nedir anlayamayıroruz “ dedi.

DOSTUMLA HEMFİKİRİZ

Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Erdoğan ise şunları söyledi: “Bu yeni süreç nasıl devam eder bilemiyorum ama az önce okunan mektup bizleri de şaşırtan mektup olmuştur. Ama o, onlar için geçerlidir, bizim için geçerli değildir. Hepimizin, İstanbul Zirvesi’nde de adeta birlikte düşündüğü, adeta kendi arasında bir kanaat birliğine vardığı bir netice var. Biz bunun üzerinden bu süreci devam ettireceğiz. Değerli dostumla da hemfikiriz. Sonucu da temenni ederiz ki hayırlı olur, bir an önce de bir neticeye varırız. Bir taraftan da bu anayasa çalışmasının da sürdürülmesi lazım.”

HEYETLER ARASI GÖRÜŞME

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in baş başa görüşmesinden sonra heyetler arası görüşmeye geçildi. Erdoğan ve Putin, heyetler arası görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, MİT Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da hazır bulundu.