Levent ULUÇER/ KARAKURUM, (DHA)
Oluşturulma Tarihi: Ekim 06, 2008 12:15
MOĞOLİSTAN'daki Orhun Vadisi'nde bulunan Orhun yazıtlarının olduğu alanın hemen yanında kurulan ve tarihi yazıtların içine taşındığı Orhun Müzesi ziyaretçilere açıldı.
Moğolistan'ın başkenti Ulan Batur'dan, 7 saat süren büyük bölümü kötü olan 370 kilometre uzaklıktaki Karakumunul kentinin Haşat kasabasındaki Orhun Yazıtları Projesi'ne Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) destek verdi. TİKA, Orhun Müzesi, Bilge Kağan ve Kül Tigin anıtlarının bölgedeki olumsuz koşullardan korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla proje hazırladı. Moğolistan'daki Türk Anıtları Projesi (MOTAP) kapsamında hazırlanan projedeki Bilge Kağan Karayolu ve Orhun Müzesi'ne 6 milyon dolarlık destek verildi. Proje uyarınca anıtların çevre düzenlemesi, güvenlik duvarı çekilmesi, yeniden canlandırma, yeni yol açılması, elektrik nakil hattı çekilmesi, su kuyusu açılması, depo- müze- kazı evinin müzeye dönüştürülmesi çalışmaları tamamlanmış oldu.
Müze ve bölgedeki 47 kilometrelik yolun açılışına Başbakan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Devlet Bakanı Mustafa Sait Yazıcıoğlu ile Moğolistan Sağlık Bakanı Lambaa, Türk ve Moğol gazeteciler ile yörede yaşayan Moğolar katıldı. Proje çalışmalarını koordine eden İstanbul Üniversitesi Taşınabilir Kültür Varlıkları Koruma ve Onarım Bölümü'nden Yüksel Dede, Türkiye'nin tarihine ışık tutacak çalışmalara Orhun Vadisi'nin yanı sıra Moğolistan genelinde devam edileceğini söyledi. Dede, Türkiye ve Moğolistan açısından önemli olan, olumsuz koşullara rağmen sürdürülen 2000 yılında başlanan, 3 yıl duran projede koruma çalışmalarına önem verildiğini anlattı. Dede, “Orhun Abideleri'nin orijinalleri müzeye taşındı. Abidelerin birer kopyaları yapılarak özgün yerlerine konuldu. Bölge de koruma altına alındı” dedi.
Özgün abidelerin müzeye alınmadan önce çevrede yaşayan Budistler'le görüşüldüğünü belirten Dede, “Bu abideler, bu insanlar için çok kutsal. Çalışmaları önce hoş karşılamadılar. Onların inancında yer ve gök tanrılar var. Bu abideler de bu inancın bir parçası” diye konuştu. Yüksel Dede, anıtların bulunduğu alanın yeraltında yaptıkları çalışmalarda elde ettikleri bulgulara göre, tarihi İpek Yolu’ndan daha önceye dayanan, Göktürkler tarafından kullanılmış işlek eski bir ticaret yolunun izlerine ulaştıklarını sözlerine ekledi.
Bu müzedeki yazıtların birer kopyalanın Türkiye'ye gönderileceği açıklandı.