Modern savaşların ilkiydi
Güncelleme Tarihi:
Çanakkale Savaşları, kara, hava ve deniz güçlerinin; her türlü teknoloji ve stratejinin ilk kez birarada kullanıldığı, o güne kadar bu denli yoğun bir savaşın yaşanmadığı çarpışmalara sahne oldu.
Prof. Dr. Zafer toprak, Toplumsal Tarih dergisinin bu ayki sayısında yer alan iki yazısında; Çanakkale Savaşı'nın, Türkiye'nin tarih boyunca yaÅŸadığı en yoÄŸun ve ''teknolojik-stratejik'' savaÅŸ olduÄŸuna iÅŸaret ediyor. Birinci Dünya Savaşı'nın bir parçası olan Çanakkale Savaşı'nın, dünya savaÅŸ tarihi açısından ilklerle dolu olduÄŸuna dikkati çeken Toprak, ''her türlü teknoloji, strateji ve taktiÄŸi içeren savaÅŸ biçimi''ni anlatan Ä°ngilizce ''Warfare'' sözcüğünün hemen hemen hiçbir dilde karşılığı olmadığını belirtiyor. Çanakkale Savaşı'nın dünya ''warfare'' tarihi açısından bir ''kırılma noktası'' olduÄŸunu kaydeden Zafer Toprak, bunu şöyle açıklıyor:Â
''Kara, hava ve deniz güçlerinin birarada görüldüğü ve bu denli yoğun bir savaş o güne kadar yaşanmamıştı. Çanakkale harbi denizde amfibi harekatın ve uçak gemilerinin, havada savaş uçaklarının ve sabit balonların, karada ise o güne kadar tarihin yazmadığı bir yakınlıkta siper savaşlarının yaşandığı bir savaştır.''
Toprak, Çanakkale Savaşları'nın geçmişteki meydan savaşlarına benzemeyişinin de ''en büyük özelliği'' olarak kaydediyor.
Çanakkale Savaşı'nın, her iki saftaki askerin direnci ve kayıplarından ötürü destanlaştığına işaret eden Zafer Toprak, bu denliyoğun çıkarma ya da amfibi harekatının tarihte ilk kez yaşanğını belirtiyor.
   Â
MAYINLAMANIN ÖNEMİ
   Â
Mayınlamanın ne denli etkin bir yöntem olduÄŸunun kanıtlanmasının, savaÅŸ taktiÄŸi açısından baÅŸka bir yenilik olduÄŸunu kaydeden Zafer Toprak, şöyle devam ediyor:Â
''18 Mart günü İtilaf donanmasının gene bir taarruza geçeceğinin anlaşılması üzerine 17/18 Mart gecesi Kepez Burnu yakınına mayın dökülmüş, 18 Mart sabahı keşfe çıkan İtilaf uçakları, bu mayınları görememişlerdi.''
İngiliz ve Fransız uçaklarının görevlerini yerine getirememeleri nedeniyle İtilaf donanmasının altı büyük gemisin üçünün batırılması, üçünün de kullanılmaz hale getirilmesi üzerine, hava gücünün öneminin anlaşıldığını kaydeden Zafer Toprak, 24 Mart günü on sekiz uçaklık biruçak birliğinin Bozcaada'ya geldiğini anlatıyor.
BoÄŸaziçi Ãœniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Zafer Toprak, Çanakkale SavaÅŸları'nın bu ilk olma özelliklerini şöyle özetliyor:Â
''Bölgenin doÄŸal yapısı nedeniyle daha önce amfibi harekatlarına oranla çok daha çetin çatışmalar yaÅŸandı. Kara uçaklarının yanı sıra deniz uçakları devreye sokuldu. Uçak gemileri ve sabit balonlar kara harekatını sürekli desteklediler. Denizaltılar donanmanın ayrılmaz parçası oldu. Tüm bu yenilikler 'siper savaşı' ile ünlenen Cihan Harbi'nin diÄŸer veçhelerini oluÅŸturdu. Donanma ve ordu, o güne kadar büyük ölçüde bağımsız hareket eden iki savaÅŸ gücüydü. Çanakkale Harbi,savaÅŸ koordinasyonunun ne denli önemli olduÄŸunu ilk kez kanıtlamış oldu. Donanma ve orda harekatında hava gücünün önemi ise yine bu savaÅŸla gündeme geldi.''Â