Modacıların piri ressam Leon Bakst

Aslında Leon Bakst (1866-1925) bir Rus ressamıydı. Ancak, 20. yüzyıl başında dünyada deÄŸiÅŸim rüzgarları eserken, bale için tasarladığı kostümlerle moda dünyasına yeni bir yol açtı. Ä°lk haute couture tasarımcısı Paul Poiret, mücevherci Cartier onun yolundan gittiler. P Dergisi, son sayısında Bakst'ın kostümlerine ve Tamara Çerkasova'nın bu konuda yazdığı yazıya yer veriyor.Sergey Diaghilev'in (1872-1929) yarattığı efsanevi Rus Balesi TopluluÄŸu (Ballets Russes), dünya sanatında çok önemli bir yere sahip. Yirminci yüzyıl başında bu avangard bale topluluÄŸu, en büyük sanatçıları bir araya getirdi. Bunların arasında Nijinsky gibi büyük bir dansçı, Fokine gibi bir koreograf, Stravinski ve Ravel gibi besteciler, sahne dekoru yapan Picasso veya Matisse gibi ressamlar vardı. Kostüm tasarımlarıyla Leon Bakst da bu topluluÄŸun en önemli parçalarından biriydi.Rus Balesi'nin her bir üyesi, büyük bir sanatçıydı. ÖrneÄŸin dansçı Nijinsky, vücudunun anlatım gücü, tüy gibi hafifliÄŸi, yüksek sıçrayışlarıyla izleyicileri büyülemiÅŸti. ‘‘Havada öyle asılı kalmak zor mu?’’ diye soran bir izleyicisine ‘‘Yok, hiç zor deÄŸil’’ diye yanıt vermiÅŸti. ‘‘Önce sıçrayıp yükseliyorsun, sonra orada duruyorsun!’’Fakat, Rus Balesi'nin baÅŸarısında kostümleri çizen Leon Bakst'ın da rolü vardı. En ilginç kostümleri, Åžehrazat balesi için tasarladıklarıydı. Mim sanatçısı Aleksandr Bulgakov'un oynadığı Sultan Åžehriyar'ın koyu mavi ve koyu kırmızı giysisi, usta dansçı Enrico Cecchetti'nin oynadığı HaremaÄŸası'nın parlak kızıl kostümü sahnede göz kamaÅŸtırıyordu. En çarpıcı kostümler Zenci Köleler'e ayrılmıştı. Boyundaki gerdanlık ile baÅŸtan çıkarıcı ÅŸalvar arasında kalan altın yaldızlı göğüslük, hem gerdanlığa hem de ÅŸalvara dizi dizi incilerle tutturulmuÅŸtu. Bu kostümler, Cartier'nin mücevherlerini, ilk haute-couture tasarımcılarından Parisli modacı Paul Poiret'nin giysilerini etkiledi. Rudolph Valentino'nun 1921'de oynadığı ünlü Åžeyh filmi de Åžehrazat'ın kostümlerinin izini taşıyordu.MELANKOLÄ°K YEŞİL UMUTSUZ MAVÄ°Bakst'ın renkler hakkındaki yorumları, bugün bile modacıları etkileyebilecek düzeyde:‘‘Her renkte bazen içtenlik ve yalınlığı, bazen tenselliÄŸi hatta hayvansı bir niteliÄŸi, bazen de gururu ya da çaresizliÄŸi yansıtan ince ayrımlar bulunduÄŸunu fark etmiÅŸimdir sık sık. Bütün bunlar, farklı renk tonları veren efektlerle sunulabilir izleyiciye. Åžehrazat'ta yapmaya çalıştığım, tam da budur. Melankolik bir yeÅŸilin üzerine umutsuzluk yüklü bir koyu mavi yerleÅŸtirerek aykırı bir görünüm oluÅŸturdum. Ä°nsanı alıp götüren, çılgına çeviren kırmızılar var. Bütün bunları kullanmasını bilen sanatçı, deÄŸneÄŸinin bir hareketiyle binlerce hatasız ses çıkaran orkestra ÅŸefine benzer.’’ ÅžEHRAZAT KOSTÃœMLERÄ°Rus Balesi'nin oynadığı Rimski Korsakov'un Åžehrazat balesinde baÅŸ rollerdeki Nijinsky ve Ida Rubinstein müthiÅŸ birer dansçıydı. Ama izleyiciler, esas Leon Bakst'ın Ä°ran ve Türk minyatürünü, Çin sanatlarını inceledikten sonra tasarladığı kostümlerden etkilendi (1910).Â