Modacıların piri ressam Leon Bakst
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 24, 2004 01:48
Aslında Leon Bakst (1866-1925) bir Rus ressamıydı. Ancak, 20. yüzyıl başında dünyada değişim rüzgarları eserken, bale için tasarladığı kostümlerle moda dünyasına yeni bir yol açtı. İlk haute couture tasarımcısı Paul Poiret, mücevherci Cartier onun yolundan gittiler. P Dergisi, son sayısında Bakst'ın kostümlerine ve Tamara Çerkasova'nın bu konuda yazdığı yazıya yer veriyor.
Sergey Diaghilev'in (1872-1929) yarattığı efsanevi Rus Balesi Topluluğu (Ballets Russes), dünya sanatında çok önemli bir yere sahip. Yirminci yüzyıl başında bu avangard bale topluluğu, en büyük sanatçıları bir araya getirdi. Bunların arasında Nijinsky gibi büyük bir dansçı, Fokine gibi bir koreograf, Stravinski ve Ravel gibi besteciler, sahne dekoru yapan Picasso veya Matisse gibi ressamlar vardı. Kostüm tasarımlarıyla Leon Bakst da bu topluluğun en önemli parçalarından biriydi.
Rus Balesi'nin her bir üyesi, büyük bir sanatçıydı. Örneğin dansçı Nijinsky, vücudunun anlatım gücü, tüy gibi hafifliği, yüksek sıçrayışlarıyla izleyicileri büyülemişti. ‘‘Havada öyle asılı kalmak zor mu?’’ diye soran bir izleyicisine ‘‘Yok, hiç zor değil’’ diye yanıt vermişti. ‘‘Önce sıçrayıp yükseliyorsun, sonra orada duruyorsun!’’
Fakat, Rus Balesi'nin başarısında kostümleri çizen Leon Bakst'ın da rolü vardı. En ilginç kostümleri, Şehrazat balesi için tasarladıklarıydı.
Mim sanatçısı Aleksandr Bulgakov'un oynadığı Sultan Şehriyar'ın koyu mavi ve koyu kırmızı giysisi, usta dansçı Enrico Cecchetti'nin oynadığı Haremağası'nın parlak kızıl kostümü sahnede göz kamaştırıyordu. En çarpıcı kostümler Zenci Köleler'e ayrılmıştı. Boyundaki gerdanlık ile baştan çıkarıcı şalvar arasında kalan altın yaldızlı göğüslük, hem gerdanlığa hem de şalvara dizi dizi incilerle tutturulmuştu. Bu kostümler, Cartier'nin mücevherlerini, ilk haute-couture tasarımcılarından Parisli modacı Paul Poiret'nin giysilerini etkiledi. Rudolph Valentino'nun 1921'de oynadığı ünlü Şeyh filmi de Şehrazat'ın kostümlerinin izini taşıyordu.
MELANKOLİK YEŞİL UMUTSUZ MAVİ
Bakst'ın renkler hakkındaki yorumları, bugün bile modacıları etkileyebilecek düzeyde:
‘‘Her renkte bazen içtenlik ve yalınlığı, bazen tenselliği hatta hayvansı bir niteliği, bazen de gururu ya da çaresizliği yansıtan ince ayrımlar bulunduğunu fark etmişimdir sık sık. Bütün bunlar, farklı renk tonları veren efektlerle sunulabilir izleyiciye. Şehrazat'ta yapmaya çalıştığım, tam da budur. Melankolik bir yeşilin üzerine umutsuzluk yüklü bir koyu mavi yerleştirerek aykırı bir görünüm oluşturdum. İnsanı alıp götüren, çılgına çeviren kırmızılar var. Bütün bunları kullanmasını bilen sanatçı, değneğinin bir hareketiyle binlerce hatasız ses çıkaran orkestra şefine benzer.’’
ŞEHRAZAT KOSTÜMLERİ
Rus Balesi'nin oynadığı Rimski Korsakov'un Şehrazat balesinde baş rollerdeki Nijinsky ve Ida Rubinstein müthiş birer dansçıydı. Ama izleyiciler, esas Leon Bakst'ın İran ve Türk minyatürünü, Çin sanatlarını inceledikten sonra tasarladığı kostümlerden etkilendi (1910).
Sergey Diaghilev'in (1872-1929) yarattığı efsanevi Rus Balesi Topluluğu (Ballets Russes), dünya sanatında çok önemli bir yere sahip. Yirminci yüzyıl başında bu avangard bale topluluğu, en büyük sanatçıları bir araya getirdi. Bunların arasında Nijinsky gibi büyük bir dansçı, Fokine gibi bir koreograf, Stravinski ve Ravel gibi besteciler, sahne dekoru yapan Picasso veya Matisse gibi ressamlar vardı. Kostüm tasarımlarıyla Leon Bakst da bu topluluğun en önemli parçalarından biriydi.
Rus Balesi'nin her bir üyesi, büyük bir sanatçıydı. Örneğin dansçı Nijinsky, vücudunun anlatım gücü, tüy gibi hafifliği, yüksek sıçrayışlarıyla izleyicileri büyülemişti. ‘‘Havada öyle asılı kalmak zor mu?’’ diye soran bir izleyicisine ‘‘Yok, hiç zor değil’’ diye yanıt vermişti. ‘‘Önce sıçrayıp yükseliyorsun, sonra orada duruyorsun!’’
Fakat, Rus Balesi'nin başarısında kostümleri çizen Leon Bakst'ın da rolü vardı. En ilginç kostümleri, Şehrazat balesi için tasarladıklarıydı.
Mim sanatçısı Aleksandr Bulgakov'un oynadığı Sultan Şehriyar'ın koyu mavi ve koyu kırmızı giysisi, usta dansçı Enrico Cecchetti'nin oynadığı Haremağası'nın parlak kızıl kostümü sahnede göz kamaştırıyordu. En çarpıcı kostümler Zenci Köleler'e ayrılmıştı. Boyundaki gerdanlık ile baştan çıkarıcı şalvar arasında kalan altın yaldızlı göğüslük, hem gerdanlığa hem de şalvara dizi dizi incilerle tutturulmuştu. Bu kostümler, Cartier'nin mücevherlerini, ilk haute-couture tasarımcılarından Parisli modacı Paul Poiret'nin giysilerini etkiledi. Rudolph Valentino'nun 1921'de oynadığı ünlü Şeyh filmi de Şehrazat'ın kostümlerinin izini taşıyordu.
MELANKOLİK YEŞİL UMUTSUZ MAVİ
Bakst'ın renkler hakkındaki yorumları, bugün bile modacıları etkileyebilecek düzeyde:
‘‘Her renkte bazen içtenlik ve yalınlığı, bazen tenselliği hatta hayvansı bir niteliği, bazen de gururu ya da çaresizliği yansıtan ince ayrımlar bulunduğunu fark etmişimdir sık sık. Bütün bunlar, farklı renk tonları veren efektlerle sunulabilir izleyiciye. Şehrazat'ta yapmaya çalıştığım, tam da budur. Melankolik bir yeşilin üzerine umutsuzluk yüklü bir koyu mavi yerleştirerek aykırı bir görünüm oluşturdum. İnsanı alıp götüren, çılgına çeviren kırmızılar var. Bütün bunları kullanmasını bilen sanatçı, değneğinin bir hareketiyle binlerce hatasız ses çıkaran orkestra şefine benzer.’’
ŞEHRAZAT KOSTÜMLERİ
Rus Balesi'nin oynadığı Rimski Korsakov'un Şehrazat balesinde baş rollerdeki Nijinsky ve Ida Rubinstein müthiş birer dansçıydı. Ama izleyiciler, esas Leon Bakst'ın İran ve Türk minyatürünü, Çin sanatlarını inceledikten sonra tasarladığı kostümlerden etkilendi (1910).