Minsk Anlaşması nedir? Minsk Anlaşması maddeleri neler ve hangi ülkeler arasında imzalandı? İşte Minsk Anlaşması ile ilgili ayrıntılar

2014 yazında Belarus'un başkenti Minsk'te Ukrayna, Rusya Federasyonu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ile DPR ve LPR liderleri arasında hararetli tartışmalara sahne oldu.

5 Eylül 2014'te imzalanan ve Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko'nun 20 Haziran'da gündeme getirdiği 15 maddelik barış planını temel alan Minsk Protokolü, ateşkes amacı taşıyordu.

12 maddelik protokolde tarafların silah bırakması, ateşkesin AGİT tarafından denetlenmesi, rehinelerin ve tutukluların serbest bırakılması, silahlı grupların ve askeri ekipmanın Ukrayna topraklarından çekilmesi, ekonomik toparlanma için bir program hayata geçirilmesi gibi başlıklar öne çıkıyordu. Ancak atılan imzalara ve verilen sözlere rağmen bölgede çatışmalar sürdü.

Bu nedenle 19 Eylül'de bir ek protokol daha imzalandı. Bu protokolde de sınırda askerden ve silahtan arındırılmış 30 kilometrelik bir tampon bölge oluşturulması gibi noktalar yer alıyordu.

31 Ocak'ta yeniden başlayan Minsk görüşmeleri sonucunda nihayet 12 Şubat 2015'te Ukrayna ile üç garantör ülke (Rusya, Almanya ve Fransa) arasında kapsamlı bir ateşkes ve barış anlaşması imzalandı. İkinci Minsk Anlaşması olarak da bilinen bu anlaşma ile Donbas'ta silahlar sustu ancak barış yine sağlanamadı. Çatışmalar rafa kaldırılırken bölge her an alev almaya hazır bir anlaşmazlık noktası olarak kalmaya devam etti.

MINSK'TEN SONRA NELER OLDU?

Anlaşmalar doğrultusunda Ukrayna'nın bu iki bölgeye özel bir statü ve birçok konuda özerklik tanıması gerekiyordu. Karşılığında Rusya sınırının kontrolü de yeniden Kiev'e geçecekti. Ne var ki sadece bu maddelerin değil, anlaşmanın herhangi bir noktasının tam anlamıyla uygulamaya konduğunu söylemek mümkün değil.

Putin geçmişte yaptığı açıklamalarda, Ukrayna'nın anlaşmanın maddelerini yürürlüğe koyma gibi bir niyeti olmadığını öne sürdü. Ukrayna ise cephede yaşadığı kayıpların ardından kabul edilen anlaşmanın maddelerinde değişiklik taleplerinde bulundu. Rusya'nın öngördüğü koşullardaki bir anlaşmanın Moskova'nın Ukrayna'nın dış politikasına müdahalesi için alan açacağını ve egemenliğine zarar vereceğini ifade eden Ukraynalı yetkililer, bu koşullarda uygulandığı takdirde anlaşmanın ayaklanmalara ve kaosa yol açacağını iddia etti.

Müttefik ülkeler ise anlaşmaya desteklerini halen sürdürüyor ve taraflara verilen sözlerin tutulması için çağrı yapıyor.

Diğer yandan Moskova ayrılıkçıların kontrolündeki bölgelerde yaşayan 800.000 kişiye Rusya pasaportu verdi. Ukrayna ve Batılı ülkeler, Kremlin'in ayrılıkçıları silahlandırıp desteklediği iddialarını sürdürüyor. Rusya ise bu iddiaları kesin bir dille yalanlıyor ve desteğinin insani yardımla sınırlı olduğunu vurguluyor.

MİNSK PROTOKOLÜ MADDELERİ NELER?

Donetsk ve Luhansk bölgelerinde 15 Şubat itibarıyla ateşkes ilan edilmesi ve bunun sıkı bir şekilde uygulanması.

AGİT'in, tarafların anlaştığı ateşkes şartlarını ve ağır silahların geri çekilmesini gözlemlemesi ve rapor etmesi.

Ukrayna'nın doğusunda güvenli bölge oluşturulması amacıyla iki taraf arasında 50 kilometre genişliğindeki bölgeden ağır silahların çıkartılması. Buna göre, 100 mm kalibreden büyük silahların 50 kilometre, taşınabilir roket sistemlerinin 70, taktik füze sistemlerinin ise 140 kilometre mesafeden ateşkes yürürlüğe girdikten sonra en fazla 14 gün içinde geri çekilmesi.

Donetsk ve Luhansk bölgelerinde ayrılıkçı faaliyetlere karışanların affedilmesi amacıyla kanun çıkartılması.

Ağır silahların bölgeden çıkartıldıktan sonra, Ukrayna kanunları göz önüne alınarak Donetsk ve Luhansk bölgelerinde yerel seçim modeli üzerinde görüşmelere başlanması. Ayrıca, en geç 30 gün içinde Ukrayna Meclisi'nin 19 Eylül'de kabul edilen Donetsk ve Lugansk'a "özel statü veren kanun" maddesi gereği karar alması.

İnsani yardımların dağıtımı, nakliyesi ve güvenliğinin sağlanması.

Tarafların elindeki esir ve tutukluların tamamının serbest bırakılması ya da takas edilmesi.

Çatışma bölgesindeki devlet sınırının tamamının Ukrayna ordusu tarafından kontrol edilmesi. Bunun yerel seçimlerden en geç bir gün sonra sağlanması.

Kiev ile doğu bölgeleri arasında sosyal ve ekonomik bağların tam olarak yeniden kurulması için model geliştirilmesi.

Ukrayna'da 2015 sonuna kadar Lugansk ve Donetsk'in özel durumunu gözeterek yerel yönetimlere genişletilmiş haklar sağlayacak anayasal reform yapılması.

Ukrayna'daki tüm yabancı savaşçıların ve silahların AGİT kontrolünde ülkeden çıkartılması.

Anlaşma maddelerinin görüşülmesi ve hayata geçmesi için üçlü (Kiev-Donetsk-Lugansk) çalışma ve temas gruplarının oluşturulması.

"Lugansk ve Donetsk'e statü veren" kanun kapsamında bu bölgedeki yerel seçimlere ilişkin konuların üçlü temas grubu çalışmaları çerçevesinde görüşülüp, karara bağlanması. AGİT bu süreçte gözlemci olarak yer alması.