Mimar Sinan kimdir? Ayasofya'ya katkılarıyla gündeme gelen Mimar Sinan'ın hayatı

Mimar Sinan veya Koca Mi'mâr Sinân Âğâ yaşamı boyunca camiler, külliyeler, köprüler, hamamlar, çeşmeler inşa etti. Osmanlı coğrafyasında pek çok yerde sayısız eserler bırakan Mimar Sinan, Ayasofya'yı onararak, eserin yüzyıllarca ayakta kalmasına büyük katkı sağladı. Mimar Sinan’ın binaya istinat duvarlarını eklemesinden itibaren Ayasofya’nın merkezi, kubbesi hiç çökmemiştir.

MİMAR SİNAN'IN HAYATI

Mimar Sinan'ın kesin doğum tarihi bilinmiyor. 1491 ile 1499 arasında Kayseri'nin Ağırnas köyünde doğduğu ve bazı kaynaklarda babasının isminin "Abdülmennan" olduğu bilgisi yer alıyor.

Mimar Sinan'ın ailesi hakkındaki bilgiler de sınırlı. Adına düzenlenen vakfiyeye göre eşi Mahmud kızı Mihri Hatun. Yine aynı belgeye göre Mimar Sinan'ın 3 çocuğu bulunuyor. Biri Sinan hayatta iken şehit olan oğlu Mehmed, diğerleri ise Neslihan ve Ümmühan isimlerini taşıyan kızları.

Acemi Oğlanlar Ocağında dülgerliği isteyip inşaat ustalarının yanında çalıştı. Yıllar sonra bu dönemi için, "Tıpkı bir pergelin sabit ayağı gibi kararlıydım. Pergelin gezen ayağı gibi başka diyarları gezmeye özenirdim" diyen Mimar Sinan, Yavuz Sultan Selim döneminde orduyla Doğu seferlerine, Kanuni Sultan Süleyman döneminde de Batı seferlerine katılarak, mimari alanda büyük bilgi ve tecrübe edindi.

Yavuz Sultan Selim'in Mısır, 1521'de Kanuni Sultan Süleyman'ın Belgrad Seferine yeniçeri olarak, 1522'de Rodos seferine Atlı Sekban olarak katılıp, 1526 Mohaç Meydan Muharebesi'nden sonra, başarıları sebebiyle Acemi Oğlanlar Yayabaşılığına (bölük komutanı) terfi ettirildi. Sonraları ise Zemberekçibaşı ve başteknisyen oldu.

1533'te Kanuni Sultan Süleyman'ın İran Seferi sırasında Van Gölü'nde karşı sahile gitmek için Mimar Sinan iki haftada üç adet kadırga yapıp donatarak büyük itibar kazandı. İran Seferinden dönüşte, Yeniçeri Ocağı'nda itibarı yüksek olan Hasekilik rütbesi verildi. Bu rütbeyle, 1537 Korfu, Pulya ve 1538 Moldavya seferlerine katıldı.

1538'deki Kara Buğdan seferinde Prut Nehri üzerine kısa sürede bataklık alanda inşa ettiği köprü, 40'lı yaşlarındaki Mimar Sinan'a büyük ün kazandırdı.
Mimarbaşı Acem Alisi'nin ölümü üzerine Sadrazam Lütfi Paşa, Mimar Sinan'ı Subaşılık'tan Mimarbaşılığına getirdi. Sinan böylece askerlikten ayrıldı ve büyük eserlerini vereceği mimarlığa kendini adadı.

Sinan, baş mimarlık görevini I. Süleyman, II. Selim ve III. Murat zamanında 49 yıl süreyle yaptı.

Mimar Sinan, yarım asırlık mimarlık serüveninde bazı kaynaklara göre irili ufaklı 477 yapıyı tasarladı, inşasını denetledi yahut inşa ve tamir etti.

En çok göze çarpan eserleri camiler ve külliyeler olsa da Mimar Sinan, köprü ve su kemeri gibi farklı alanlarda da çok önemli eserler ortaya koydu.
Mimar Sinan, devrinin sanat dallarının hemen hepsi ile yakından ilgilendi. Eserleri 16. yüzyıl Osmanlı çini, hat, oymacılık ve tezyinat sanatlarını da bünyesinde barındırıyor.

Mimar Sinan, 9 Nisan 1588'de İstanbul'da vefat etti. Türbesi, Süleymaniye Külliyesi'nde yer alıyor.

AYASOFYA'YA KATKILARI

Mimar Sinan’ın en büyük eseri ise, 86 yaşında yaptığı ve "ustalık eserim" diye takdim ettiği, Edirne’deki Selimiye Camiidir (1575). Mimarbaşı olduğu sürece birbirinden çok değişik konularla uğraştı. Zaman zaman eskileri restore etti. Bu konudaki en büyük çabalarını Ayasofya için harcadı. 1573’te Ayasofya’nın kubbesini onararak çevresine, takviyeli duvarlar yaptı ve eserin bu günlere sağlam olarak gelmesini sağladı.