Milli tüp bebekte büyük şüphe

TÜRKİYE’deki tüp bebek merkezlerinde çocuk sahibi olamayan hemen hemen tüm çiftlere ICSI (mikroenjeksiyon) tedavisinin uygulanması Antalya’da düzenlenen Dünya Tüp Bebek Kongresi’nde eleştiri konusu oldu.

Klasik tüp bebek yönteminde, laboratuvar ortamında yumurtalarla spermler bir tüp içinde buluşturuluyor. Doğada olduğu gibi spermlerden yumurtaları döllemeleri bekleniyor. 1990’lı yılların ortalarından itibaren uygulanmaya başlanan mikroenjeksiyon (ICSI) ise bu yardıma rağmen döllenme elde edilemeyen çiftler için devrim niteliğindeydi. Bilhassa erkek kısırlığı ve nedeni açıklanamayan kısırlıklarda başarılı oluyordu. ICSI’de tek bir sperm bile yumurtanın döllenmesi için yetiyordu. Ancak bunu yapan sperm değil insan eli. Embiyolog seçtiği yumurtanın içine, seçtiği ve çok ince pipetle tuttuğu spermi yerleştiriyor. Bundan da embriyonlar gelişiyor. Türkiye’de ICSI’ye yüzde 100’e yakın oranlarda başvurulması dünyadaki diğer tüp bebek merkezleri tarafından eleştiriliyor. Hatta yayın ya da bildiriler de bu nedenle bilimsel ortamlarda kabul görmüyor. Konuyla ilgili diğer uzman görüşleri şöyle:

YUMURTA DELİNİYOR
Prof. Dr. Timur Gürgan (Dünya Tüp Bebek Kongresi Başkanı): Aslında ICSI’nin kuralları belli. Döllenmenin olmadığı, özellikle erkeğe bağlı sorunlarda yapılmalı. İşlem sırasında yumurtanın zarı delinerek giriliyor, bu esnada içine sıvı alıp veriliyor. Gereksiz manipülasyon zararlıdır. Zaten belli gruplarda tüp bebek yöntemiyle daha yüksek gebelik oranları elde ediliyor.

NE KADAR SAĞLIKLI
Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu (Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı): Tüp bebekte döllenme olabilmesi için yumurta etrafındaki seçilmiş sperm sayısının yeterli sayı ve kalitede, yumurta içine girebilme kabiliyetinde olması gerekiyor. ICSI’de başarısız döllenme hemen hiç olmuyor. Ama bu embriyolar doğal yolla döllenenler kadar sağlıklı mı tartışma konusu hâlâ. Avrupa’daki merkezlerde döllenme olmazsa ICSI’ye geçiliyor. Ama bizde neredeyse tüm hastalara ICSI uygulanıyor. Biz de eve bebek götürme oranlarının Avrupa’ya göre neredeyse iki kat yüksek olması da bir başka gerçek.

HASTAYA İZAHI ZOR
Prof. Dr. Erol Tavmergen (Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi): Döllenme gerçekleşmediğinde hastaya izah etmek zor oluyor. ‘Elimizde böyle bir imkân (ICSI) varken neden yapılmadı’ diyenlerle karşılaşıyoruz. Aslında henüz ICSI ile doğan çocuklarda net olarak ortaya konan bir sorun saptanmadı.

İRİ BEBEK ETKİSİ VAR
Prof. Dr. Bülent Gülekli (9 Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi): Sağlık Bakanlığı ilgili verileri paylaşmıyor ama tahminlerimize göre Türkiye’de yılda 80-85 bin dolayında tüp bebek uygulaması yapılıyor. Bunların 75 binden fazlası ICSI. Bunun iri bebek etkisi var gibi görülüyor. Laboratuvar ortamında embriyon geliştiriyoruz. Embriyonları tuttuğumuz sıvıların farklı etkileri olabilir mi? Bunların araştırılması gerekiyor.