Mikroplastik nedir?

Mikroplastikler (MP), 5 mm'en daha küçük olan ve çevrede kirliliğe sebep olan, çoğunlukla petrol türevli olup suda çözünmeyen, düzgün şekilli veya şekilsiz polimerik parçacıklara verilen isimdir. 1 mikrondan küçük plastik parçacıklarına ise nanoplastikler denir. Çevredeki plastik kirliliği ile ilgili yeni bir sınıflandırma bulunmaktadır.

Mikroplastik terimi ilk olarak 2004 yılında, Britanya İmparatorluk Nişanı sahibi profesör Richard Thompson (Plymouth Üniversitesi) tarafından kullanılmıştır. Bu sebeple Thompson, “mikroplastiğin babası” olarak anılmaktadır.

Oluşumlarına göre mikroplastikler, birincil ve ikincil mikroplastikler olmak üzere iki gruba ayrılır.

Birincil mikroplastikler

Plastik üretim peletleri (4-5mm) ve kozmetiklerdeki plastik mikroboncuklar (<500μm) Doğrudan 5 mm’den küçük olarak üretilen plastiklerdir. Örneğin, kozmetiklerde, kişisel bakım ürünlerinde kullanılan mikroboncuklar (microbeads) günümüzde makyaj, el işi ve tekstil malzemelerinde aşırı miktarda kullanılan simler (glitters), plastik üretim peletleri (nurdles) gibi doğrudan oluşan mikroplastiklere birincil mikroplastikler denir. Genel olarak kozmetiklerdeki mikroboncuklar Polietilen (PE), simler içerisinde plastiğinde olduğu kompozit malzemelerden yapılır.

İkincil mikroplastikler

Büyük plastiklerin zamanla parçalanarak 5 mm'den küçük boyutlara ufalanmasıyla oluşur. İkincil mikroplastiklere örnek; plastik malzemelerden kopan aşınan parçacıklar, sentetik tekstillerden kopan dökülen lifler, araç lastiği döküntüleri, ve çeşitli plastik partiküller söylenebilir.

Mikroplastikler doğal ekosistemlere insan aktiviteleri sonucu girerler. Bu insan aktivitelerinden en bilinenleri ise her türlü gemicilik, balıkçılık, tekstil ve endüstriyel süreçler de dahil olmak üzere çok çeşitli kaynaklardan girerler.