MGK, McNamara’ya ‘bu adam komünist mi’ diye sordurdu

1971’deki olaÄŸanüstü dönemin Ekonomiden Sorumlu BaÅŸbakan Yardımcısı Attila KaraosmanoÄŸlu, anılarını ‘İzmir Karşıyaka’dan Dünyaya’ kitabında topladı. Kitaba göre; dönemin Milli Güvenlik Kurulu, bakan olup toplantıya katılacak KaraosmanoÄŸlu’nun komünist olup olmadığını, doÄŸrudan dönemin Dünya Bankası BaÅŸkanı McNamara’ya sordurmuÅŸ.1971’de 12 Mart Muhtırası ile baÅŸlayan ve 26 Mart’ta kurulan Nihat Erim Hükümeti’yle devam eden ‘olaÄŸanüstü’ dönemin Ekonomiden Sorumlu BaÅŸbakan Yardımcısı Attila KaraosmanoÄŸlu, hayatını, ‘İzmir Karşıyaka’dan Dünyaya’ adıyla kitaplaÅŸtırdı. Kitabında, Adam Smith’in ‘Milletlerin ZenginliÄŸi’ adlı kitabını okuduktan sonra iktisatçı olmaya karar verdiÄŸini belirten Attila KaraosmanoÄŸlu, kendisine hem Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) hem de Dünya Bankası’ndan ‘iÅŸ teklifi’ geldiÄŸini ancak Dünya Bankası’nı tercih ettiÄŸini söylüyor.ERÄ°M ÇAÄžIRMIÅž: KaraosmanoÄŸlu, Dünya Bankası’nın Operasyonlar Bölümü’nde kıdemli iktisatçı olarak çalışırken, Nihat Erim’den gelen telefon üzerine Ankara’ya döndüğünü ve hükümet programını hazırladığını belirttiÄŸi kitapta, Ekonomiden Sorumlu BaÅŸbakan Yardımcısı olarak ilk Milli Güvenlik Kurulu (MGK) Toplantısı’na girmeden önce yaÅŸanan ilginç bir soruÅŸturma geçirdiÄŸini de anlatıyor.BU ADAM KOMÃœNÄ°ST MÄ°: KaraosmanoÄŸlu’nun anlattığına göre soruÅŸturma şöyle oldu: ‘Hükümetin çalışmaya baÅŸladığı günlerde Milli Güvenlik Kurulu’nun toplanacağı haberi geldi. Bana önce Sadi KoçaÅŸ sonra da Nihat Erim, ikinci baÅŸbakan yardımcısı olarak benim de MGK toplantılarına katılmamın, bu toplantıda konuÅŸulacağını söylediler. Bu konuyla ilgili iki olayı çok sonraları öğrendim. Ä°lk MGK toplantısında benim komünist olup olmadığımın Dünya Bankası BaÅŸkanı Robert S. McNamara’dan sorulmasına ve benim hakkımda referans istenmesine karar verilip, cevap alındığını örendim. Koçaş’ın söylediÄŸine göre; McNamara benim vatansever bir kiÅŸi olduÄŸumu, fakat aptallarla çalışmamın güç olacağını söylemiÅŸ.’ERÄ°M OLAMAZ Ä°ÅžLETÄ°YORLAR: KaraosmanoÄŸlu kitabında kendisinin direkt Ekonomiden Sorumlu BaÅŸbakan Yardımcısı olarak gelmediÄŸini de anlatıyor ve süreci şöyle özetliyor: ‘Bir sabah saat 05.30’da telefon sesiyle uyandık. Londra’daki Türk BüyükelçiliÄŸi’nden arıyorlardı. Telefondaki ses, ‘BaÅŸbakanlıkla görevlendirilen Sayın Nihat Erim sizinle konuÅŸmak istiyor, orada olup olmadığınızı öğrenmek için aradık, Sayın Erim sizi biraz sonra arayacak’ dedi. Söylenenleri Şükriye’ye (eÅŸine) aktarınca ‘Nihat Erim seninle niye konuÅŸmak istesin, seninle konuÅŸmak istese bu saatte niye Londra BüyükelçiliÄŸi vasıtasıyla aratsın, herhalde biri sana takılmak için bu telefonu etti’ dedi. Tekrar uyumaya hazırlanırken telefon yine çaldı. Ankara’dan arayan ses ‘sayın Erim sizinle görüşecek’ dedi ve Nihat Erim’e baÄŸladı.’ KaraosmanoÄŸlu, Nihat Erim’in bu ilk konuÅŸmada ‘Seni Milli EÄŸitim Bakanı olarak görmek istiyoruz’ dediniÄŸi söylüyor.Özer Derbil’in formülüyle BaÅŸbakan Yardımcısı oldumANKARA’ya döndükten sonra hükümet programını hazırladığını Nihat Erim’in de programı beÄŸendiÄŸini anlatan Attila KaraosmanoÄŸlu bir sabah Erim’in kendisini odasına çağırıp, hükümet listesini CumhurbaÅŸkanı’na götüreceÄŸini, kendisini de Planlamadan Sorumlu Devlet Bakanı olarak listeye koymayı teklif ettiÄŸini anlatıyor. Bu teklife de itiraz eden KaraosmanoÄŸlu’na Erim, ‘Hükümet programını sen hazırladın. Artık görevi kabul etmen gerekir’ der. KaraosmanoÄŸlu da bu teklife karşılık daha etkin olabileceÄŸini düşündüğü Maliye Bakanlığı’nı ister. Ancak bu bakanlık baÅŸkasına teklif edildiÄŸi için Erim olur diyemez. KaraosmanoÄŸlu baÅŸka görev kabul etmez ve Erim’in odasından çıkar. Kapıda Özer Derbil ile karşılaşır ve ona olanları anlatır. Derbil, ‘Sadi KoçaÅŸ siyasi iÅŸlerden sen de ekonomiden sorumlu BaÅŸbakan Yardımcısı olursun’ der ve Erim’in odasına girer. Uzun bir süre odada kaldıktan sonra KaraosmanoÄŸlu’na gelir ve önerisinin, Erim ve KoçaÅŸ tarafından kabul edildiÄŸini söyler.Özal’ı BaÅŸbakanlık Danışmanı yaptımATTÄ°LA KaraosmanoÄŸlu, hükümetin kuruluÅŸundan kısa bir süre sonra DPT MüsteÅŸarı Turgut Özal’ın kendisini ziyarete geldiÄŸini anlatıyor. ve şöyle devam ediyor: ‘Yatırım teÅŸvikleri ile ilgili uygulama görevini de DPT üzerine almış ve oraya da kardeÅŸi Yusuf Özal getirilmiÅŸti. Çalışanların yatırımcılara para karşılığı danışmanlık yaparak müracaatlarını hazırladıkları ve sonra kendi hazırladıkları müracaatlara teÅŸvik kararı verdikleri gibi can sıkıcı dedikodular vardı. BaÅŸbakan Özal’ı en kısa zamanda Planlama’dan uzaklaÅŸtırmamı ve bir soruÅŸturma yapılmasını isteyeceÄŸini söyledi. Ben de Planlama’dan uzaklaÅŸtırılmasının BaÅŸbakanlık Danışmanı olarak atanması anlamına geleceÄŸini kendisine hatırlattım. ‘Bu iÅŸi bir an önce yapsan iyi olur’ dedi. Özal’ın BaÅŸbakanlık danışmanlığına tayini yapıldı.’Sancar, ‘Deniz GezmiÅŸ asılacak’ dedi, eÅŸimin canı çok sıkıldıATTÄ°LA KaraosmanoÄŸlu 12 Mart Dönemi’nde idam edilen Deniz GezmiÅŸ ve arkadaÅŸlarıyla ilgili bir anısını da kitabında şöyle anlatıyor: ‘Bir yemekte, yemeÄŸe oturmadan önce Orgeneral Semih Sancar, Şükriye’ye (KaraosmanoÄŸlu’nun eÅŸine) pek memnun bir ÅŸekilde Deniz GezmiÅŸ ve arkadaÅŸlarını yakaladıklarını ve hepsini asacaklarını söyledi. Şükriye’nin canı çok sıkılmıştı. Orgeneral Sancar’a ‘Ben bir anneyim, bir grup genci asacağınızı bu ÅŸekilde bana nasıl söyleyebilirsiniz’ diye cevap verdi. O gruptan ayrıldık, Deniz GezmiÅŸ ve arkadaÅŸları hakkında idam kararı biz hükümetten ayrıldıktan sonra verilmiÅŸti. Mustafa Ekmekçi beni arayarak bu konuda söyleyecek bir ÅŸeyim olup olmadını sordu. Kendisine idam cezasına prensip olarak karşı olduÄŸumu söyleyip, sert bir beyanat verdim. Ertesi gün Cumhuriyet’te benim söylediklerim yoktu.’Â