Mevcut durumda ‘yarı başkanlık’ var
Güncelleme Tarihi:
Enis BERBEROĞLU
Oluşturulma Tarihi: Şubat 03, 2011 01:14
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Bişkek’te gazetecilerle sohbetinde başkanlık sistemiyle ilgili, “Fransa’da da var. Rusya’da da var. Mevcut durumda bizde de yarı başkanlık sistemi var. Güçlü cumhurbaşkanlığı var” dedi. Erdoğan, Türkiye’nin dış ilişkilerini değerlendirirken ise “Cumhuriyet tarihinde hep suçu Batı’ya attılar. Siyonistler şöyle yaptı, böyle yaptı. Sen ne yaptın. Gardını alsana. Sen adam değil misin? Senin gardın düşmüş. O geldi vurdu, bu geldi vurdu” diye konuştu.
Erdoğan’ın çeşitli sorulara verdiği yanıtlar şöyle:
Çok başlılığı önler
- Başkanlık sistemini sizin açınızdan cazip kılan nedir?
Ben başkanlık sistemini parlamentoyu dışlayan bir sistem olarak görmüyorum. Orada farklı düşünüyorum. Başkanın her dediği olacak diye bir şey yok. Aksine orada ikili bir parlamento var. Hem Temsilciler Meclisi, hem Senato’dan geçecek. Mesela başkan harcamaları senatodan geçiriyor. Bizde bütçe Meclis’ten geçerken izin alıyoruz sonra bir daha parlamentoya uğramıyoruz. Çok başlılığı ortadan kaldırıyor başkanlık sistemi. Bizde bir vali ataması üç kez gidip geliyor. Orada seçimle geliyor. Memur atamaları da aynı. Bir Milli Eğitim il müdürü 12 defa gidip geliyor. Erzurum Milli Eğitim Müdürü hapse girdi, kefaletle çıktı idare mahkemesi kararıyla göreve döndü. Üniversite oyunları için Erzurum’a gittim. İsimsiz bir mektup geldi. Yanıma valiyi alıp ismi geçen okula gittim. Okulun durumu çok kötüydü. Valiye sordum, ‘Malum zat geri döndü her yere ulaşamıyoruz’ dedi. Ben de kendisine ‘By pass edeceksin, özel ekip kurup her yere ulaşacaksın’ talimatını verdim. Bizim derdimiz 15 gün tatilde veya yıl sonunda gerekli bakım onarımları yapıp okulları pırıl pırıl öğrencilere sunmak. Yoksa aldığın parayı repoya yatıracaksın değil.
Oligarşik bürokrasi eziyor
- Ödeneğini repoya yatıran mı var?
Zaman zaman yakaladığımız paralar var. Repo dediğim biliyorsunuz faiz. Oligarşik bürokrasi elindeki parayla bir yerleri ezmek, ulufe dağıtmak istiyor, ama kendi parasıyla değil tabii.
Kimseye vaadimiz yok
- Başkanlık sistemiyle ilgili zamanlama?
Başkanlık sistemine hemen geçeceğiz, yeni Anayasa’ya koyacağız diye kimseye vaadimiz yok.
- Özbudun’un taslağında zaten başkanlık sistemi yok. Partinizden bu taslağa sadık kalınacağı açıklandı.
O taslak nihai değil üzerinde çalışıyoruz. Ben bu Anayasa’yı anlamıyorum. Halkın diliyle yazılmış bir Anayasa olmalı.
- Bu tartışmaları yaparken toplum psikolojisini ne kadar dikkate alıyorsunuz? Siz başkanlık sistemi tartışılsın dedikçe yüzde 42’nin endişeleri de artıyor.
Toplumsal psikolojiyi çok düşündüm. Bu tartışmaların toplumsal psikolojiye daha iyi geleceğini düşünüyorum. En ileri demokrasi deyince halkımız nereye bakıyor; ABD ve İngiltere’ye. ABD hangi sistemle yönetiliyor? Başkanlık sistemi ile. Halkım bunu düşünsün ve Türkiye neden onlar gibi başkanlık sistemine geçmesin?
Güçlü Cumhurbaşkanlığı
- Kafanızdaki model Amerikan sistemi mi?
Fransa’da da var. Rusya’da da var. Mevcut durumda bizde de yarı başkanlık sistemi var. Güçlü cumhurbaşkanlığı var. Sayın Sezer döneminde farklı, Sayın Gül ile çok farklı çalıştık. Tek adam, tek adam, tek adam diyorlar. Tüzüğümüze yazdık. Milletvekilliğini 3 dönemle sınırladık.
- Ama bu başkan seçilmeye engel değil.
O farklı bir durum. İki partili sistem deniliyor. Amerika’da kaç parti var? İki. Halk elemine ediyor. Güçlü muhalefet, güçlü iktidar istiyor. Mesela Obama kazandı. İlk seçimde Temsilciler Meclisi’ndeki hâkimiyetini kaybetti. Ben medyadan açıkça daha destek beklerdim. Neden bunlardan korkuyor çekiniyoruz? Özal konuştu, Demirel konuştu bu kadar üzerine gitmediler.
- Çünkü yapılabilirlik meselesi var!
(Gülüyor)
YARGI
Yargı reformu Anayasa ile olacak
- Yargı reformuna CHP’nin tepkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yargı reformu aslında yeni Anayasa’yla olacak. Bu yasa oksijen çadırında bekleyen dosyaları, zaman aşımına uğrayan 20 bin dosyayı kurtaracak. İstinaf mahkemeleri kurulsun deniyor. Kurulsa ancak aşağıdan yukarıya gelişi durduracak. 1 milyon 800 bin bekleyen dosyayı eritemez. Yargıtay açıklama yapmış. Teklif bizden geldi diye karşı çıkıyorlar. Ama ilginçtir, bina yapmak istiyorlar, idari mahkemeye takılmışlar. Anayasa Mahkemesi’nin binası var aynı parselde. Mahkeme, Yargıtay’a izin vermiyor bina için. Birisi birisine kafayı taktığı zaman hukuk falan hep hikâye.
BOP
Suçu hep Batı’ya attılar
- Bu gelişmeler Büyük Ortadoğu Projesi’nin tepeden aşağıya değil aşağıdan yukarıya gerçekleşmesi diyebilir miyiz?
BOP, Türkiye’deki kadar hiçbir yerde yanlış anlaşılmadı. Kılıçdaroğlu bana ‘Obama’nın eşbaşkanı’ diyor. Ama projede ilk aşamada üç ülke; Türkiye, İtalya ve Yemen eşbaşkandı. Ama proje doğmadan öldü. Bize düşen bu projede, kadın hakları ve demokratikleşme idi. Proje ilerleseydi, kazanımlar sağlasaydık fena mı olurdu? Cumhuriyet tarihinde hep suçu Batı’ya attılar. Siyonistler şöyle yaptı, böyle yaptı. Sen ne yaptın? Gardını alsana. Sen adam değil misin? Senin gardın düşmüş. O geldi vurdu, bu geldi vurdu.
- Türkiye AB’den vaz mı geçiyor?
Biz son 8 yılda kendi duruşumuzu aldık. Herkes o duruşa göre tavır alsın dedik. AB’ye karşı son günlerdeki çıkışımız da öyle. Biz bu projeden vazgeçmiş değiliz. AB’ye bizi almayacaklarsa bunu AB açıklasın.
- Borçlu hikâyesindeki gibi, onlar mı düşünsün?
Evet biraz da onlar düşünsün...
Çok başlılığı önler
- Başkanlık sistemini sizin açınızdan cazip kılan nedir?
Ben başkanlık sistemini parlamentoyu dışlayan bir sistem olarak görmüyorum. Orada farklı düşünüyorum. Başkanın her dediği olacak diye bir şey yok. Aksine orada ikili bir parlamento var. Hem Temsilciler Meclisi, hem Senato’dan geçecek. Mesela başkan harcamaları senatodan geçiriyor. Bizde bütçe Meclis’ten geçerken izin alıyoruz sonra bir daha parlamentoya uğramıyoruz. Çok başlılığı ortadan kaldırıyor başkanlık sistemi. Bizde bir vali ataması üç kez gidip geliyor. Orada seçimle geliyor. Memur atamaları da aynı. Bir Milli Eğitim il müdürü 12 defa gidip geliyor. Erzurum Milli Eğitim Müdürü hapse girdi, kefaletle çıktı idare mahkemesi kararıyla göreve döndü. Üniversite oyunları için Erzurum’a gittim. İsimsiz bir mektup geldi. Yanıma valiyi alıp ismi geçen okula gittim. Okulun durumu çok kötüydü. Valiye sordum, ‘Malum zat geri döndü her yere ulaşamıyoruz’ dedi. Ben de kendisine ‘By pass edeceksin, özel ekip kurup her yere ulaşacaksın’ talimatını verdim. Bizim derdimiz 15 gün tatilde veya yıl sonunda gerekli bakım onarımları yapıp okulları pırıl pırıl öğrencilere sunmak. Yoksa aldığın parayı repoya yatıracaksın değil.
Oligarşik bürokrasi eziyor
- Ödeneğini repoya yatıran mı var?
Zaman zaman yakaladığımız paralar var. Repo dediğim biliyorsunuz faiz. Oligarşik bürokrasi elindeki parayla bir yerleri ezmek, ulufe dağıtmak istiyor, ama kendi parasıyla değil tabii.
Kimseye vaadimiz yok
- Başkanlık sistemiyle ilgili zamanlama?
Başkanlık sistemine hemen geçeceğiz, yeni Anayasa’ya koyacağız diye kimseye vaadimiz yok.
- Özbudun’un taslağında zaten başkanlık sistemi yok. Partinizden bu taslağa sadık kalınacağı açıklandı.
O taslak nihai değil üzerinde çalışıyoruz. Ben bu Anayasa’yı anlamıyorum. Halkın diliyle yazılmış bir Anayasa olmalı.
- Bu tartışmaları yaparken toplum psikolojisini ne kadar dikkate alıyorsunuz? Siz başkanlık sistemi tartışılsın dedikçe yüzde 42’nin endişeleri de artıyor.
Toplumsal psikolojiyi çok düşündüm. Bu tartışmaların toplumsal psikolojiye daha iyi geleceğini düşünüyorum. En ileri demokrasi deyince halkımız nereye bakıyor; ABD ve İngiltere’ye. ABD hangi sistemle yönetiliyor? Başkanlık sistemi ile. Halkım bunu düşünsün ve Türkiye neden onlar gibi başkanlık sistemine geçmesin?
Güçlü Cumhurbaşkanlığı
- Kafanızdaki model Amerikan sistemi mi?
Fransa’da da var. Rusya’da da var. Mevcut durumda bizde de yarı başkanlık sistemi var. Güçlü cumhurbaşkanlığı var. Sayın Sezer döneminde farklı, Sayın Gül ile çok farklı çalıştık. Tek adam, tek adam, tek adam diyorlar. Tüzüğümüze yazdık. Milletvekilliğini 3 dönemle sınırladık.
- Ama bu başkan seçilmeye engel değil.
O farklı bir durum. İki partili sistem deniliyor. Amerika’da kaç parti var? İki. Halk elemine ediyor. Güçlü muhalefet, güçlü iktidar istiyor. Mesela Obama kazandı. İlk seçimde Temsilciler Meclisi’ndeki hâkimiyetini kaybetti. Ben medyadan açıkça daha destek beklerdim. Neden bunlardan korkuyor çekiniyoruz? Özal konuştu, Demirel konuştu bu kadar üzerine gitmediler.
- Çünkü yapılabilirlik meselesi var!
(Gülüyor)
YARGI
Yargı reformu Anayasa ile olacak
- Yargı reformuna CHP’nin tepkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yargı reformu aslında yeni Anayasa’yla olacak. Bu yasa oksijen çadırında bekleyen dosyaları, zaman aşımına uğrayan 20 bin dosyayı kurtaracak. İstinaf mahkemeleri kurulsun deniyor. Kurulsa ancak aşağıdan yukarıya gelişi durduracak. 1 milyon 800 bin bekleyen dosyayı eritemez. Yargıtay açıklama yapmış. Teklif bizden geldi diye karşı çıkıyorlar. Ama ilginçtir, bina yapmak istiyorlar, idari mahkemeye takılmışlar. Anayasa Mahkemesi’nin binası var aynı parselde. Mahkeme, Yargıtay’a izin vermiyor bina için. Birisi birisine kafayı taktığı zaman hukuk falan hep hikâye.
BOP
Suçu hep Batı’ya attılar
- Bu gelişmeler Büyük Ortadoğu Projesi’nin tepeden aşağıya değil aşağıdan yukarıya gerçekleşmesi diyebilir miyiz?
BOP, Türkiye’deki kadar hiçbir yerde yanlış anlaşılmadı. Kılıçdaroğlu bana ‘Obama’nın eşbaşkanı’ diyor. Ama projede ilk aşamada üç ülke; Türkiye, İtalya ve Yemen eşbaşkandı. Ama proje doğmadan öldü. Bize düşen bu projede, kadın hakları ve demokratikleşme idi. Proje ilerleseydi, kazanımlar sağlasaydık fena mı olurdu? Cumhuriyet tarihinde hep suçu Batı’ya attılar. Siyonistler şöyle yaptı, böyle yaptı. Sen ne yaptın? Gardını alsana. Sen adam değil misin? Senin gardın düşmüş. O geldi vurdu, bu geldi vurdu.
- Türkiye AB’den vaz mı geçiyor?
Biz son 8 yılda kendi duruşumuzu aldık. Herkes o duruşa göre tavır alsın dedik. AB’ye karşı son günlerdeki çıkışımız da öyle. Biz bu projeden vazgeçmiş değiliz. AB’ye bizi almayacaklarsa bunu AB açıklasın.
- Borçlu hikâyesindeki gibi, onlar mı düşünsün?
Evet biraz da onlar düşünsün...