"Metanol tutkal sektöründe kullanılıyor"

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) Alkollü İçkiler Piyasası Dairesi Başkanı Fügen Basmacı, rakı üretiminde etil alkol yerine metanol kullanımının, sağlanacak ranta bakarak, rakı maliyeti açısından çok fazla fark etmediğine işaret etti.

Basmacı'nın verdiği bilgiye göre, etil alkolün litre fiyatı 1 milyon lira civarında seyrederken, metanolün fiyatı 400-600 bin lira arasında değişiyor. Ancak, 1 litre etil alkolden 2 şişe rakı üretilebildiği için, piyasada litresi 33 milyon liraya satılabilecek bir üründe, üreticilerin 1-2 milyon liralık maliyet farkını dikkate almayacağı kaydediliyor.

İstanbul'da yaşanan olayda, sahte rakı üretilen yerin ve lokantanın sahibinin de ölmesi, “rakı üretiminde metanol kullanımının tamamen bilgisizlikten kaynaklanmış olabileceği” yorumunu güçlendiriyor.

Sonuçta, kaçak rakı üretenler, alkollü içkiler üzerindeki yüzde 70'e varan vergi yükünden kurtulmayı hedeflediği için, bu kadar yüksek rant için 1-2 milyon liralık maliyet farkını gözetmeyeceğine işaret ediliyor.

RİSKLİ OLDUĞU İÇİN METANOL TİCARETİ İZLENİYOR

Basmacının verdiği bilgiye göre, gıda ve alkol üretimi ile bir ilgisi olmamasına karşın, etil alkol ile karıştırılma riski dikkate alınarak metanol ticareti de TAPDK tarafından kayıtlı olarak izleniyor.

Rakı üretiminde kullanılan etil alkol, meyve ve tahıl gibi tarımsal ürünlerden elde edilmesi zorunlu. Türkiye'de büyük bölümü pancardan etil alkol üreten şeker fabrikaları olmak üzere 44 tane etil alkol üreten ve ticaretini yapan firma bulunuyor.

TAPDK'nin verilerine göre, ağaç sanayinde, kontraplak ve tutkal üretiminde yoğun olarak kullanılan metanol ise hemen hemen tamamen ithal ediliyor. Halen 36'sı kendi üretiminde kullanmak üzere 38 firma metanol ithal ediyor.

Etil alkol ve metanol üreten, ithal eden firmalar, aylık ithalat, üretim ve satış rakamlarını TAPDK'ye bildiriyor.

LABORATUVAR ANALİZİ OLMADAN AYIRT ETMEK ZOR

Fügen Basmacı, etil alkol ile metanolü, normal vatandaşların, gözle, tadarak veya kokuyla ayırt etmesinin mümkün olmadığını, mutlaka laboratuvar analizi gerektiğini vurgularken, etil alkol ile metanolün karıştırılmaması, etil alkol yerine metanolün kullanımı dolayısıyla hayati risklerin önlenmesi amacıyla metanolün de etil alkol ile birlikte ticaretinin kayıt altına alındığını anlattı.

TAPDK rakamlarına göre, geçen yıl, ihracat hariç 13 milyon 514 bin mA (mutlak alkol-yüzde 100 alkol) litre etil alkol üretilirken, 37.1 milyon litre ithal edildi. 7 bin 680 mA litre etil alkol de ihraç edildi.

Geçen yıl sanayide kullanım için 281.9 bin ton ve analiz amaçlı kullanım için de 288.2 bin litre metanol ithal edildi.

TAPDK yetkilileri, metanol satışlarının izlenmesi nedeniyle, hangi firmanın kime ne kadar metanol sattığının belli olduğunu, eğer İstanbul'daki üretimde kayıtlı sektörden bir satış varsa bunun ortaya çıkacağını belirttiler. Bu duruma, firmanın metanol ile ilgili yetki belgesi iptal edilecek.

Etil alkol satışlarında da firmanın kapasitesinin üzerinde satış yapılamıyor.

Ancak, diğer kimyasallarda olduğu gibi solvent adı altında etil alkol veya metanolün girmiş olabileceği, kayıtdışılığın Türkiye'de çok önemli bir sorun olduğu vurgulanıyor.

Verilen bilgiye göre, alkollü içki üreten firmalar, hem Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'ndan hem de TAPDK'den üretim izni alıyor. Bu firmalar, üretim rakamları ve kayıtlar açısından TAPDK, üretim kalitesi ve gıda standartlarına uyum açısından da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından denetleniyor.

Alkollü içkiler ithalatın da da hem bakanlıktan hem de TAPDK'den kontrol belgesi alınıyor. Etil alkol ve metanol ithalatında ise TAPDK'den izin alınıyor.

İKİNCİ METANOL VAKASI

Sahte alkollü içki üretiminde metanol kullanımı konusunda İstanbul'da yaşanan olayın, Türkiye'deki 2'inci olay olduğuna belirten Fügen Basmacı, 1980'lerin ortasında metanol kullanılarak sahte votka üretildiğinin tespit edildiğini hatırlattı.

Sahte alkollü içki ve sigara üretiminin genel sorun olduğunu anlatan Bacmacı, bununla mücadele için, TAPDK'nin ilgili kamu otoriteleri ve sektörtör firmaları ile birlikte ortak tedbirler üzerinde çalıştığını, vatandaşların bilinçlendirilmesinin de önemli olduğunu belirtirken, ürün başına düşen vergi miktarının altındaki piyasa fiyatları ile teklif edilen ürünler konusunda vatandaşların dikkatli olması gerektiğini kaydetti.

Alkol ve tütün piyasasında monopolün kalkmasından sonra ürün çeşidi ve firma sayısının 3 kat arttığını hatırlatan Basmacı, rantın yüksekliği nedeniyle bu tür sahtecilik olaylarında da artış kaydedildiğine işaret etti.