Meslek seçiminde ortak nokta tıp ve hukuk oldu

Geleceğin mesleklerinin neler olacağı, geçerliliğini yitirmeyen meslekler ve alanlar konusunda da Hürriyet aracılığıyla adaylara yol gösterdi. İşte eski ve yeni YÖK üyelerinin adaylara önerileri:

Hiç ölmeyecek meslekler de var

Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu (YÖK Üyesi)

Adaylar kendi puan türlerinde geçen senenin sonuçlarını ve başarı sıralarını dikkate alsınlar. Eğer yerleşmek istedikleri bölümü net olarak belirlemişlerse, tercihleri belliyse, sıralamaya göre tercih yapabilirler. Geçen yılla karşılaştırarak istedikleri üniversitenin istedikleri bölümüne göre sıralamaları göz önünde bulundursunlar. İstedikleri bölüme net olarak karar vermedilerse; tıp olmazsa, mühendislik, o olmazsa, bir başkası gibi bir netlik yoksa, dikkatli olmaları gerekir. İyi karar verip, iyi incelemeleri gerekir. Belli dönemlerde belli meslekler popüler oluyor ama hiç ölmeyen meslekler de var. Tıp, Mühendislik, Hukuk ve İktisat gibi alanlar ana disiplinlerdir. Diğer mesleklerin birçoğu bunlardan doğar. Bana sorarlarsa, ihtiyatlı olup, bu gibi temel alanlarda tercih yapmalarını öneririm.

Heyecan duymadığınız mesleği tercih etmeyin

Prof. Dr. Halis Ayhan (Eski YÖK Üyesi)

Tercihlerde en önemli şey öğrencinin yeteneğine göre meslek seçmesi. Eğer yeteneğine göre tercih etmek istediği yere bu yıl yerleşemeyecekse, bu şansını bir sonraki sene deneyebilir. Ama bir kişinin ömür boyu yapacağı mesleği kesinlike isteyerek tercih etmesi lazım. Heyecan duymayacak, zorla yapacaksa, tercih yapmasın. Adaylar bir yarış içerisinde ve burada başarı sırası da önemli tabii ki başarı sıralarını da dikkate alsınlar. Eğer hukuk istiyorsa ve hukuk için puanı yeterli değilse, siyasalı tercih edebilirler. Tıp istiyorsa ve buna da puanı yeterli değilse, buna yakın bir alan olan eczacılığı tercih edebilirler. Ama en önemlisi, YÖK’ün adaylara üniversite birinci sınıftan sonra tüm fakülteler için yatay geçiş hakkı tanıması. Eğer böyle olursa çocuk, hayali olan ancak üniversite sınavında yerleşemediği bir bölüme üniversite birinci sınıftan sonra geçebilme hakkını elde edebilir. Bence hiç geçerliliğini yitirmeyecek meslekler, insan unsurunun bulunduğu her dönemde; Tıp, Psikoloji, Sosyoloji. Diğer taraftan Eğitim Bilimleri, Okulöncesi Eğitimi Öğretmenliği, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon alanları, bilgisayar ve programcılıkta geçerli alanlar ve önemlerini yitirmeden devam edecekler.

Prof. Dr. Enver Hasanoğlu (Eski YÖK Üyesi)

Üniversite sadece bir eğitim değil, aynı zamanda kültürdür. Bir öğrenci mezun olduğu zaman kazanımlarının yüzde 50’sini üniversitesinden alıyorsa, yüzde 50’sini de çevresinden alır. Bu nedenle adayların tercih yaparken büyükşehirlerdeki üniversiteleri tercih etmelerinde yarar olduğunu düşünüyorum. Şu an revaçta olan meslekler Tıp ve Hukuk gibi alanlar. Ancak gelecekte; Bioteknoloji, Nanoteknoloji ve Genetik alanları çok daha fazla önem kazanacak. Özellikle önümüzdeki 20 yılı düşündüğümüzde adayların bu alanlara önem vermesinde yarar var diye düşünüyorum.

Esra KAYA

Tercihle ilgili merak ettikleriniz

Bu yıl tercih etmeyi düşündüğüm Anadolu Üniversitesi Sinema ve Televizyon, Basın Yayın ve Ege Üniversitesi Radyo Televizyon Bölümleri’nin diğer üniversitelere göre yeri nerede? İş bulma imkanım var mı? Akademik kariyer düşünüyorum. Bu konuda ne dersiniz?
Akademik kariyer yapmak çok zor değil. Yabancı diliniz yeterli ise ve lisansüstü yapmak için girilmesi zorunlu olan ALES’te istenen puanları alabilirseniz akademik kariyer yapabilirsiniz. Yazdığınız bölüm ve üniversiteler oldukça iyi. Özellikle Anadolu Üniversitesi’nin alt yapısı çok güçlü olduğu için rahatlıkla tercih edebilirsiniz. Kendinizi yetiştirirseniz çok rahat iş bulabilirsiniz. Bu bölümlerde iş bulmanın en iyi yollarından birisi de okurken staj yapmak ve çalışmaktır. Size önerim yaptığınız stajları çok önemseyin ve ciddiye alın.
Önlisans mezunuyum. Açıköğretim lisans programına yerleşmek istiyorum. Lisans barajını geçemedim. Açıköğetim lisans programı  tercihi yapsam yerleşme durumum nedir?
YGS’den 140 puan barajını geçtiyseniz AÖF’den tercih yapabilirsiniz. Eğer geçemediyseniz o zaman AÖF tercih hakkınız da yok demektir. Ayrıca ön lisans mezunu olduğunuzu söylüyorsunuz. Belirli ön lisans programlarını bitirenler sınava girmeksizin direkt olarak Açıköğretim Fakültesi’ne kayıt yaptırabiliyor. Örneğin; 2 yıllık Muhasebeyi bitirenler 4 yıllık İşletme ya da İktisat Bölümü’ne kayıt yaptırabiliyor. Ayrıntılı bilgiyi Açıköğretim Büroları’ndan öğrenebilirsiniz.
Tercihleri oluştururken puana mı yoksa başarı sırasına mı bakmak gerekiyor?
Puan hesaplama katsayıları her yıl Türkiye soru çözüm ortalamalarına bağlı olarak değişmektedir. Dolayısıyla aynı sayıda soru çözen bir aday her yıl farklı bir puan alabilmektedir. Bu nedenle tercih yaparken bir önceki yıla ait taban puanlarla kıyaslama yapmak sağlıklı bir gösterge olmayabilir. ÖSYM, 2007’den itibaren yükseköğretim programlarının başarı sıralarını da kılavuzda yayımlamaya başladı. Kendi başarı sıranızı yükseköğretim programlarının bir önceki yıla ait başarı sıraları ile karşılaştırmak en doğru yöntem olacaktır.
Tercihlerimi ÖSYM’ye gönderdikten sonra değişiklik yapmak mümkün mü?
Tercih başvurusu süresi içinde değişiklik yapmak mümkündür.
Fen Bilimleri alanı mezunuyum. Ortak alandan TM puanımla tercih yapmak istiyorum. Hangi bölümleri tercih edersem puanım düşmez?
TM puan türlerine göre öğrenci alan ve ortak alanınızda olan programlar: Ekonometri, Ekonomi, Ekonomi ve Finans, Ekonomi-Yönetim Bilimleri Programları, Felsefe, Felsefe Grubu Öğretmenliği, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı, İktisadi Programlar, İktisat, İşletme, İşletme Enformatiği, İşletme-Ekonomi, Küresel ve Uluslararası İlişkiler, Lojistik Yönetimi, Sağlık Kurumları İşletmeciliği, Sınıf Öğretmenliği, Tarım Ekonomisi, Uluslararası İktisat-İşletme Programlarıdır. Bu bölümleri tercih ettiğinizde, 0,15 AOBP’li puanınız dikkate alınacak yani puanınız düşmeyecektir.

Çalışacağınız ortamı dikkate alın

MESLEKLERİ TANIYALIM

Eczacılık

Bu programın amacı ilaç hammadelerinin elde edilmesi, fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin incelenmesi, değerlendirilmesi, kaliteli ilaç üretimi ve ilaçların saklanması, kullanılması gibi konularda eğitim ve araştırma yapmaktır. Bu bölümü okumak isteyenlerin fen bilimlerine ve özellikle kimyaya ilgi duymaları, üst düzey akademik yetenek ve bilimsel meraka sahip olmaları gerekiyor. Eczacılar genellikle laboratuvar, eczane gibi ilaç kokularının yaygın olduğu kapalı yerlerde sürdürmeleri nedeniyle eczacı olmak isteyen birinin buna uygun çalışma ortamını dikkate alması gerekiyor.

Eczacılık                                     �
Okul Adı 2010 Taban Puanı 2010 Başarı Sırası
Hacettepe Unv. 507.647 12.400
Atatürk Unv. 496.548 17.100

El, parmak becerisi gerektiriyor

Diş Hekimliği

Ağız ve diş sağlığının korunması, diş ve dişeti hastalıklarının tedavisi, diş ve çene ameliyatları ile takma diş yapımı konularında çalışacak diş hekimleri yetiştirmek ve bu alanda araştırma yapmak programın amaçlarının başında geliyor. Eğitim süresi 5 yıl olan programa girmek isteyenlerin fen derslerinde başarılı olmaları, eğitimin uygulamalı kısmı el ve parmak becerisi, uzay ilişkileri yeteneği ve estetik görüş gerektirdiğinden bu alanlarda yetenekli olmaları öneriliyor.

Diş Hekimliği                                       �
Okul Adı 2010 Taban Puanı 2010 Başarı Sırası
Hacettepe Unv. 514.106 9.950
Yüzüncü Yıl Unv. 502.709 14.500

UZMANDAN ÖNERİLER

Turgay Polat (Uğur Dershaneleri Genel Müdür Yardımcısı)

Bu yıl yapılan ÖSYM sınavlarının önceki yıllardan farklı olması nedeniyle sıralama ve puanlamada bir takım farklılıklar ortaya çıkmıştır.
Puanlara bakarak bir değerlendirme yapmak yerine,”sıralama” bilgisi dikkate alınarak tercihte bulunmak adayların daha az hata yapmalarını sağlar. Bu nedenle: adaylar tercihlerini yaparken;
Öncelikle istedikleri ve ilgi alanı olan fakülte/yüksekokulların bölümlerini tercih etmeli.
Engelli/özürlü öğrenci adayları üniversitenin “engelsiz birimi” ile görüşerek tercihlerini buna göre yapmalı.
Yabancı dille eğitim imkanlarını göz önünde bulundurmalı.
Öğrencilere ilk defa bu yıl alan dışı tercih imkanları verildi. Öğrenciler alan dışı tercihlerinde alanlarının dışındaki temel dersleri ya az aldıkları ya da hiç almadıkları için, yapacakları alan dışı tercihlerinde üniversite eğitimleri sırasında yaşayacakları sıkıntıları göz önünde bulundurmalı.
Tercih etmeyi düşündükleri üniversitenin mezunlarının, iş bulmada yaşadıkları deneyimler/sıkıntılar ön planda tutulmalı.
Tercih yaparken sıralamada yüzde 50’lik +/- yanılma/kayma payını dikkate almalı. Yani ilk 5 bindeyse ilk 10 binlik sıraya kadar ya da 50 bininci sıradaysa yüz bininci sıraya kadar inebilecek bir yelpaze diliminde tercih yapmalı.
Üniversitenin yurt dışı eğitim imkanlarını dikkate alın.
Üniversite seçerken nelere dikkat etmeli?
Öncelikle, okumak istediğiniz üniversiteleri belirleyin.
Üniversiteyi seçerken fakültenin ve/veya yüksekokulun öğretim kadrosunu, üniversitenin deneyimini, laboratuar ve araştırma olanaklarını dikkate alın.
Üniversitenin, eğitim/öğretimle ilgili olarak bilimsel alanda ve kamuoyunda kabul edilirliğini ön planda tutun.
Seçtiğiniz üniversitenin mezunlarının iş bulmada tercih edilir olmasını düşünün.
Üniversitenin konaklama (yurt)  imkanlarını göz önünde bulundurun.
“Boş kalmayayım da bir üniversiteye gireyim” düşüncesi yerine, mutlaka üniversitenin imkanları ve eğitim/araştırma politikasını ön planda değerlendirin.
Eğitim-öğretim ve donanımlı çağdaş insan anlayışının tamamlayıcı unsuru kültür-sanat ve spor desteğidir. Bu nedenle üniversitelerin sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerini de değerlendirmede özellikle göz önünde bulundurun.

ÖĞRENCİDEN

Sağlık vazgeçilmez uzmanlık alanı

Musa Akdoğan (Marmara Üniversitesi Eczacılık Öğrencisi)

Tercihinizi mutlaka bir uzman eşliğinde yapın. İlerde yapacağımız meslek tüm hayatımızı etkıyecektır. Nitekim ailemiz, çevremizdeki arkadaşlarımız, yakın akrabalarımız seçeceğimiz mesleğe göre hepsinin ayrı ayrı beklentileri olacaktır. Kimisi bizim maddi yardımımızdan, kimisi bilgilerimizden faydalanmak isteyecek. Kimisi derdini, üzüntüsünü anlatacak. Ama öncelikle kendimize bu mesleği ne için yapacağımızı, mutlu olup olmayacağımızı, insanlara faydamızı ve bu mesleği taşıyıp taşıyamamayacağımızı düşünmeliyiz. İlk kazandığım bölüm İnşaat Mühendisliği idi. Bu bölüme gittikten 1 ay sonra kaydımı sildirdim. 2 yıl hangi mesleği yapabileceğimi düşündüm. Daha sonra eczacı olmaya karar verdim. Aslında Tıp ve Diş Hekimliği de kafamı kurcaladı. Ama, toplumla en iç içe olan, onlara maddi manevi en yakın olan eczacılıkta karar kıldım.
Sağlık vazgeçilmez bir uzmanlık alanı. Her zaman gelişiyor ve gelişecek. Sağlık ve ilaç pazarı her sene kat kat büyüyor.  Eczacılık sadece eczane açma anlamına gelmez. İlaç fabrikaları, üniversiteler, hastaneler, aile sağlığı merkezleri Ar-Ge laboratuvarları kimya sanayi ve daha birçok alanda çalışma imkanları var. Ülkemizde bir kriz olduğu amanlar bile yetkili merciler sağlık ve eğitim gibi tamel alanlardan kısıtlama yapamazlar. Bu yüzden eczacı olmayı ısrarla tavsiye ederim.

İnsanlarla ilişki çok önemli

Arda Özgön (İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Öğrencisi)

Küçüklüğümden beri fen derslerine meraklıydım, özellikle biyolojiye çok ilgiliydim. Bu nedenle Tıp ile Diş Hekimliği arasında uzun süre gidip geldim. Annem diş hekimi. Bu nedenle bu meslek bana uzak değil. Konuştuğum Tıp öğrencileri derslerin çok ağır olduğunu söylüyorlardı. Bu beni biraz tedirgin etti. Daha sonra 2 mesleğin de artı ve eksilerini bir kağıda yazdım. Sonunda Diş Hekimliği’nde kendime ayıracak daha çok zamanımın kalacağına karar verdim.  Bu bölümde okumanın en büyük zorluğu malzemeler. Neredeyse her preklinik öncesi bütün sınıf diş depolarına akın ediyor. Bu durum zaman zaman ekonomik sıkıntılara neden olabiliyor. Fakat herkes malzemelere harcadığı parayı, mesleğe atıldığında çıkaracağını düşündüğü için pek şikayet olmuyor. En güzel yanı insanlara yardım edebilme, onların acılarına son verme imkanının olması. Mezun olduktan sonra kendi muayenehanenizi açabilir ya da hastanede çalışabilirsiniz. Mesleğin ekonomik getirisinin kötü olmadığını, bu meslekte insanlarla olan ilişkilerin çok önemli olduğunu da söylemeye gerek yok.

ÜNİVERSİTE YÖNETİCİLERİNİN TERCİH ÖNERİLERİ

Aile de, okul da bazen adayları yanlış yönlendirebiliyor

Prof. Dr. Uğur Erdener (Hacettepe Üniversitesi Rektörü)

Ülkemizde gerek öğrencilerin gerek ailelerin odaklandıkları nokta üniversite sınavında alınabilecek puan ile öğrencinin yatkın olduğu alan türü. Öğrenciler lisenin başından itibaren Matematik, Fen veya Sosyal Bilimler gibi alan tercihleri, deneme sınavları, dershane koşturmaları ve üniversite sınavında alabileceklerini düşündükleri puana göre tercih yapmak üzerine yoğunlaşıyorlar. Bu da tercih ve buna bağlı olarak ilerideki meslekleri ve hayatları üzerinde çok kısıtlayıcı bir durum.
Birçok ilk ve ortaöğretim kurumu ve aile tercihleri doğru yönlendirme konusunda bilgiye sahip değil. Aile büyükleri ya kendi olmak isteyip olamadıkları veya toplumda onlara saygın gelen meslekler konusunda çocukları bilerek veya bilmeyerek zorlayıcı bir yönlendirme içine giriyor. Okul ve dershaneler ise gencin istekleri ve hayallerine ulaşmasını sağlayacak uzun yol yerine, şu ya da bu şekilde tabiri caiz ise “kapağı üniversiteye attıracak” garantili bir yönlendirmeye girerek,  kendi başarılarını önemsiyorlar.
Gençler ise üniversiteye girebilme telaşı içinde sınava ve puanlara odaklandıklarının maalesef onda biri kadar kendilerine, isteklerine ve gelecek hayallerine odaklanamıyorlar. Eş, dost akraba çevresi, civarda mesleğinde başarılı tanıdıklar, arkadaş sohbetleri ve yüzeysel internet bilgileri tercihlerde temel alınan ana referanslar halinde. Oysa bir gencin doğru bir tercih yapabilmesi için her şeyden önce kendisini çok iyi tanıması gerekiyor. Gençlerin kendileri ve seçecekleri alan ile ilgili fikirleri olgunlaşmaya başlayınca sıra o alandaki eğitimi en iyi nerede alabileceğini bulmasına geliyor. Bunun için de öncelikle o alana ilişkin hangi üniversitelerde bölümler var, müfredatları nedir öğrenmeleri lazım. Sadece müfredat da değil, üniversitenin olanaklarını da araştırması şart. Ayrıca öğretim kadrosu da çok önemli. Bunların yanında Avrupa ve diğer ülkeler ile değişim rogramları, bilimsel işbirlikleri, staj imkanları ve üniversitenin toplumdaki ve bilim dünyasındaki itibarına da dikkat etmeli. Ancak tüm bu faktörler birleştiğinde bilinçli bir tercih ve iyi bir üniversite eğitiminden bahsedilebilir.

ÖRNEK TERCİH LİSTELERİ

Tercih yorumu: Başarı sırası ilk 5000’lerde  olan bir öğrencinin  bu programlara girme şansı elbette yüksek. Sağlık Bilimleri ağırlıklı tercihlerinin arasına vakıf üniver-sitelerinin burslu programlarından Mühendislikleri de ekleyen bu aday listesine aldığı programları kendi istek ve koşullarına göre düzenlemiş. Devlet üniversitesi, vakıf üniversitesi farkı aramadan puanına güvendiği için, vakıf üniversitelerinin burslu programlarından seçimler yapmış. Sağlık Bilimleri ağırlıklı bir listede Bilgisayar Mühendisliği ve Endüstri Mühendisliği tercihlerinin yer alması ilk bakışta tuhaf görünebilir. Ancak adaylar bu konuda daha geniş bir yelpazede düşünüp karar vermek istiyorlar.