Merkez:Irak ve AB enflasyon için risk

Merkez Bankası, Irak'a yönelik askeri operasyon ihtimali ve Avrupa BirliÄŸi üyelik müzakere süreciyle ilgili olası olumsuz geliÅŸmelerin, beklentilere ve döviz kuruna yansıyarak 2003 yılı enflasyon hedefine ulaşılması açısından risk oluÅŸturabileceÄŸini bildirdi. Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamada, Kasım ayı enflasyonu ile genel görünüm deÄŸerlendirildi.  Açıklamada, Kasım ayı sonunda yıllık TÃœFE artışının, 1988 Ocak-2002 Kasım döneminin en düşük seviyesi olan yüzde 31,8'e gerilediÄŸi hatırlatıldı.  Merkez Bankası tarafından düzenlenen Beklenti Anketi verilerine göre, gelecek on iki aylık enflasyon bekleyiÅŸlerinin düşmeye devam ederek, Kasım ayı ikinci döneminde yüzde 26,2 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi kaydedilen açıklamada, şöyle denildi:      OLASI RÄ°SKLER  ''Tüm bu geliÅŸmeler ve ileriye yönelik öngörülerimiz ışığında, tüketici fiyatları yıllık artış oranının Aralık ayında da gerilemesini sürdüreceÄŸi ve enflasyon hedefinin önemli ölçüde altında kalacağı anlaşılmaktadır.  Gelecekte enflasyon geliÅŸmelerini olumsuz etkileyebilecek bazı risklerin altının çizilmesinde fayda görülmektedir. Ä°lk olarak, Irak'a yönelik askeri operasyon ihtimali ve Avrupa BirliÄŸi üyelik müzakere süreci ile ilgili olası olumsuz geliÅŸmeler, beklentilere ve döviz kuruna yansıyarak 2003 yılı enflasyon hedefine ulaşılması açısından risk oluÅŸturabilecektir.''       BÃœYÃœME VE İÇ TALEP Ayrıca 2002 yılının üçüncü çeyreÄŸine iliÅŸkin büyüme verileri göz önüne alındığında, ekonomik büyümeye ihracat ve kamu harcamalarının daha çok katkıda bulunduÄŸu, özel tüketim artışının ise göreli olarak kısıtlı kaldığının görüldüğü ifade edilen açıklamaya göre, bu durum, 2002 yılındaki olumlu büyüme performansına raÄŸmen, iç talebin enflasyon üzerinde baskı oluÅŸturmadı.  Buna karşın, 2003 yılında iç talep koÅŸullarının enflasyon üzerindeki sınırlayıcı etkisinin 2002 yılında olduÄŸu kadar belirgin olmayacağı ve ekonomik büyümeyle birlikte iç talep canlanmasının enflasyon üzerinde baskı yaratabileceÄŸinin öngörüldüğü bildirilen açıklamada, iç talebin canlanması halinde, özellikle 2001 yılından itibaren yatay bir seyir izleyen hizmet grubu fiyat artışlarının hızlanma riskinin bulunduÄŸu kaydedildi.  Açıklamada, tarımsal üretimin mevsimsel etkilerden dolayı 2003 yılında, 2002 yılına göre düşük kalma olasılığı gözönünde bulundurulduÄŸunda, tarım ve gıda fiyatlarının 2003 yılı enflasyonunu 2002 yılında olduÄŸu kadar olumlu etkilemesinin beklenmediÄŸi ifade edildi.       ENFLASYONLA MÃœCADELE Bu yıl enflasyonla mücadelede önemli bir mesafe alındığı vurgulanan açıklamada, ancak ulaşılan enflasyon düzeyinin, uluslararası ölçütler açısından hala çok yüksek olduÄŸu görüşüne yer verildi. Açıklamada şöyle denildi:''Sürdürülebilir bir büyüme hızını yakalama ve daha adil gelir dağılımına ulaÅŸmanın en önemli ön koÅŸulunun, bu mücadelenin aksatılmadan sürdürülmesi olduÄŸu unutulmamalıdır. Yukarıda belirtilen risklere karşın, 2003 yılında da enflasyona karşı mücadalede aynı baÅŸarıyı göstermek mümkündür.    Bu çerçevede, mali ve parasal disiplinin sürdürülmesi, gelirler politikasının enflasyon hedefi ile uyumlu olması ve ekonomik program çerçevesinde öngörülen yapısal reformların kararlılıkla uygulanmaya devam edilmesi, 2003 yılı enflasyon hedefine ulaşılması açısından büyük önem taşımaktadır.''  MALÄ°YET BASKISI AZALADIAçıklamada, son dört aylık dönemde maliyet baskısının önemli ölçüde azalmasının yanında talep geliÅŸmelerinin de enflasyon üzerinde baskı yaratmamasının, fiyat artışlarının sınırlı kalmasına yol açtığı kaydedildi.  Kasım ayında TÃœFE artışının TEFE artışının oldukça üzerinde gerçekleÅŸtiÄŸi ifade edilen açıklamada, bunda en önemli etkenin, Ekim ayının tersine gıda grubu fiyat artışlarının, tarım grubunun önemli ölçüde üstünde kalmasının olduÄŸu belirtildi.Açıklamada, şöyle denildi:''Ancak gıda ve tarım grupları dışarıda bırakıldığında da, bu farklılaÅŸmanın devam ettiÄŸi ve gıda dışı TÃœFE yüzde 2 oranında artarken, tarım dışı TEFE artışının yüzde 1,2 oranında kaldığı görülmektedir. Bu durum, döviz kurundaki olumlu geliÅŸmelerin özel imalat sanayi fiyatlarını daha fazla etkilemesinden ve kamu fiyat ayarlamalarının TÃœFE üzerindeki etkisinin daha belirgin olmasından kaynaklanmıştır.  Petrol ürünleri fiyatlarındaki gerileme, TEFE'de diÄŸer kamu fiyatlarında meydana gelen artışları telafi ederken, petrol ürünlerinin daha düşük ağırlıkla temsil edildiÄŸi TÃœFE kamu fiyatlarındaki artıştan daha fazla etkilenmiÅŸtir.''  Mevsimsellikten arındırılmış TÃœFE ve TEFE'nin üç aylık hareketli ortalamalarının yıllıklandırılması yoluyla hesaplanan yıllık enflasyonun, Kasım ayında da gerilemeye devam ettiÄŸi ve TEFE'de yüzde 21,9, TÃœFE'de ise yüzde 27,2 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi kaydedilen açıklamada, bu ÅŸekilde hesaplanan yıllık enflasyonun, tarım dışı TEFE'de yüzde 26,0'a, gıda dışı TÃœFE'de de yüzde 25,5'e düştüğü bildirildi.       TÃœKETÄ°CÄ° FÄ°YATLARINDAKÄ° GELÄ°ÅžMELER  Kasım ayında TÃœFE artışının, gıda fiyatlarındaki artış ve kamu fiyat ayarlamalarından olumsuz etkilendiÄŸi bildirilen açıklamada, hizmet grubu fiyat artışlarının düşük kalması ile döviz kuru ve beklentilerdeki olumlu geliÅŸmelerin, bu olumsuz faktörlerin etkilerini sınırladığı belirtildi.  Gıda grubu fiyat artışlarının, Kasım ayında mal grubu fiyatlarının yüzde 3,6 oranında yükselmesine neden olduÄŸu bildirilen açıklamada, gıda dışı mal grubu fiyat artışı ise yüzde 2,5 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi kaydedildi.           TARIM SEKTÖRÜ  Açıklamaya göre Ekim ayında gıda grubuna göre daha yüksek artış gösteren tarım grubu fiyatları, Kasım'da gıda fiyat artışlarının hızlanmasında rol oynadı. Ekim ayında yüzde 4.6 olan gıda grubu fiyat artışları, geçen ay yüzde 6'ya yükseldi. Bunda, ertelenen çay ve ÅŸeker fiyat ayarlamalarının yapılmasının yanı sıra Ramazan ayı da etkili oldu. Açıklamada, gıda fiyatlarındaki bu hızlanmaya baÄŸlı mevsimsellikten arındırılmış TÃœFE artışının da, bir önceki aya göre 0,7 puan yükselerek yüzde 2,4 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi bildirildi.          TOPTAN EÅžYA FÄ°YATLARINDAKÄ° GELÄ°ÅžMELER  Açıklamaya göre tarım fiyatları, Ekim ayındaki yüzde 8,1'lik artışın ardından, Kasım ayında yüzde 3,3 oranında yükselerek, döviz kurundaki geliÅŸmeler ile birlikte TEFE enflasyonunu sınırlayan unsurlardan biri oldu.  Ekim ayının aksine, tarım fiyatlarındaki artış oranın, son yedi yılın Kasım ayı ortalaması olan yüzde 4,8'in altında kaldığı hatırlatılan açıklamada, mevsimsellikten arındırılmış artış oranlarına bakıldığında, tarım fiyatlarındaki artış oranının geçen aya göre gerilediÄŸi ve yüzde 2,7 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi belirtildi.       KAMU Ä°MALAT SANAYİ  Eylül ve Ekim aylarında artış hızı göreli olarak yavaÅŸlayan kamu imalat sanayi fiyatları ise Kasım ayında da belirgin bir artış göstermedi. Bu geliÅŸmede, seçim sonrasında elektrik, TEKEL ve gıda ürünlerine yapılan zamlara karşılık, kamu imalat sanayi sektörü içinde en yüksek ağırlığa sahip olan petrol ürünleri fiyatlarının yüzde 3,0 oranında gerilemesi etkili oldu. Özel imalat sanayi fiyat artış oranın, Türk Lirasının AÄŸustos ayından itibaren göreli olarak istikrarlı seyretmesinden ve kamu fiyat ayarlamalarının yavaÅŸlamasından olumlu etkilendiÄŸi belirtilen  açıklamada, özel imalat sanayiinde fiyat artışının, son sekiz aydaki en düşük seviyesine gerilediÄŸi kaydedildi.     Â