Merkez Bankası için Ankara’yı seçen Atatürk’tü unutmayın

Süreyya Serdengeçti, "Atatürk’ün bankayı Ankara’da kurmasının bir anlamı var" derken, Gazi Erçel, "Taşınma yanlısıydım ancak Başbakan’ın açıklamasından sonra kaygılıyım" diye konuştu.

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan’ın, Merkez Bankası’nı Ankara’dan İstanbul’a taşımaktaki kararlılıklarını "Kanunsa kanun, çıkartırız" sözleriyle açıklaması, beraberinde siyasi, ekonomik teknik bir dizi sıcak tartışmayı gündeme getirdi. Merkez Bankası yönetimi, Erdoğan’ın "yeri bile hazır" ifadesini taşıyan taşınma kararlılığını, önceki akşam basın toplantısını canlı aktaran televizyon kanalından duyup öğrendi. Şaşıran ve rahatsızlık duydukları öğrenilen Başkan Durmuş Yılmaz başkanlığındaki banka yönetimi, önce kendi arasında kurumsal bir açıklama yapıp yapmamayı tartıştı. Ancak yönetim, tercihini "bekleyip izlemekten" yana kullandı. Açıklama dün de gelmedi. Banka yönetiminin, Erdoğan’ı izlerken en çok, Erdoğan’ın "yeri bile hazır" ifadesine takıldığı, kendilerine bilgi verilip görüşleri alınmadığı için nereye taşınılacağını merak ettikleri öğrenildi. Bu arada görüştüğümüz eski Merkez Bankası başkanları da, bu taşınmaya karşı çıktılar.

’CUMHURİYET’ VURGUSU: Merkez Bankası eski Başkanı Süreyya Serdengeçti, bankayı taşımanın birden fazla nedenle yanlış olduğunu, ancak temel önceliğin "Cumhuriyet değerleri" olduğunu vurgulayarak şöyle dedi: "Atatürk, Cumhuriyet’i, Ziraat Bankası’nı, İş Bankası’nı ve Cumhuriyet’in Merkez Bankası’nı Ankara’da kurdu. Cumhuriyet kurumları içinde, yalnızca Merkez Bankası’nın başında ’Cumhuriyet’ ibaresi vardır. İş Bankası kendi kararıyla gitti, hadi tartışmayalım. Merkez Bankası ile Ziraat’i de şimdi biz götürüyoruz. Bütün bunların anlamı ne?"

AKSAYAN NE VAR: "Merkez Bankası Ataşehir’e taşınacak özel sektör bankaları Ataşehir’e taşınmayıp Levent’te kalmayı sürdürecekse, arada iki köprüyle bunun ne anlamı var?" sorusunu da yönelten Serdengeçti, Başbakan Erdoğan’ın "Hizmetin ayağa gitmesi" gerekçesini, "Ankara’da kurduğumuz Açık Piyasa İşlemleri ve Para Piyasalarında aksayan ne var?" diye konuştu.

FİKRİM DEĞİŞTİ: Eski başkanlardan Gazi Erçel ise kendisinin taşınma yanlısı olduğunu ve başkanlığı döneminde Banka Meclisi’nin bu yönde karar aldığını açıklarken, "Ancak Başbakan’ın üslubu, Merkez Bankası’na sormadan fikrini almadan kamuoyu önünde kredibilitesini sarsacak şekilde açıklaması, para politikası kararlarına da müdahale edebileceğinin sinyali oldu. Artık kaygılıyım" dedi.

BAŞBAKAN KAYGILANDIRDI: Erçel, Başbakan Erdoğan’ın basın toplantısındaki açıklamalarını kaygı verici bulduğunu belirterek "Sayın Başbakan’ın tarzı, kamuoyu önündeki sözleri Merkez Bankası’nın kredibilitesini sarsıcı bağımsızlığa darbe vuracak nitelikteydi. Böyle bir meselede müdahale bu kadar katı oluyorsa, para politikasına da kararlara da çok rahat müdahale edeceği sinyalini aldım. Bu karar, Başbakan, bakan ve başkan ortak alınmalıydı" dedi.

Merkez Bankası başkentte olur

MERKEZ Bankası’nın bilançosuna halen kamunun hakim olduğunun altını çizen Süreyya Sendengeçti, "Böyle bir bilançoyla İstanbul’a taşınmanın anlamı olmadığını" söyledi. Diğer yandan, dünyada finans merkezlerinin başkent olmadığı ülkelerde bile, Merkez Bankası’nın başkentlerde bulunduğunu vurgulayan Serdengeçti, "Bu durumun iki istisnası Hindistan ve Avustralya’dır" dedi. Merkez Bankası çalışanlarının özel eğitim görmüş kişiler olduklarına dikkat çeken Serdengeçti, "Örneğin emisyon konusunun Merkez Bankası’ndan başka uzmanı yoktur. Bu uzmanlar gitmek istemezlerse Para Reformu nasıl yapılıp sürdürülecektir?" diye konuştu.

Siyasetten uzak olmak için taşınmayı istedik

İSTANBUL’a taşınma işinin ilk kez 80’lerde gündeme geldiğini belirten Gazi Erçel, Levent’teki arsanın da Turgut Özal’ın girişimiyle "taşınma amaçlı" alındığını söyledi. Kaya Turgut’tan arsasını satması için ricacı olunduğunu belirten Erçel "Ben geldiğimde karar alınmıştı. Biz bir karar daha aldık" dedi. Erçel, merkez bankalarının siyasetten uzak olmanı gereğine inandığı için İstanbul’a taşınmayı istediğini belirterek, o dönem İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Erdoğan’ı ziyaret ettiklerini açıkladı. Erçel "Olumlu karşıladı, ruhsat işlerine başladık. Görevi bıraktığım gün 2001’de ilgili genel müdür arkadaşım masama bir belge bıraktı. Bu belge ’kazmayı vurabiliriz’ nihai ruhsatın çıktığı belgesiydi. Ama kısmet olmadı" dedi.

Ödemeler sisteminin yedeği Ankara’da gizli bir yerde

TAŞINMA konusunda Merkez Bankası’nca "çok hayati" olarak tanımlanan teknik kısmının da gündeme gelmesi gerekiyor. Ülkedeki bankacılık sisteminin "beyni" konumundaki ödemeler sistemi ’EFT-EMKT’, Merkez Bankası’nın Ankara’daki binasında faaliyet gösteriyor. Yedeği de yine Ankara’da gizli bir yerde. Bilgi işlem sistemlerinin yedeği anlamına gelen "back-up" sistemleri, deprem, sel, yangın gibi doğal afetler ya da savaş gibi felaket ihtimallerine karşı ana sistemden uzakta bir başka kentte kuruluyor. İMKB’nin back-up’ı Ankara’da, SPK binasının altında. Gelir İdaresi bünyesindeki vergi sisteminin yedeği ise Konya’da kurulacak. Merkez Bankası eski Başkanı Gazi Erçel "EFT sistemi kurmak, çok zordur. Taşınmadaki bir gün gecikme bile ağır bedel ödetir" dedi.

Yanlıştan dönmek fazilettir

MERKEZ Bankası eski başkanlarından Cafer Tayyar Sadıklar, kanun çıkartarak Merkez Bankası’nın İstanbul’a taşınmasının yanlış olacağını savunarak, "Yanlıştan dönmek fazilettir" dedi. Sadıklar, "Yanlış hesap Bağdat’tan döner" deyimini hatırlatı ve sonradan karar değiştirmek yerine böyle bir kararın alınmamasını önerdi. Devletlerin, ’devletin merkezi, bayrağı ve parası’ sembolleri bulunduğunu kaydeden Sadıklar, güvenlik konusuna da dikkat çekerek şöyle dedi: "Buna hükümet karar verirse Merkez Bankası’nın bağımsızlığı nerede kalıyor? Sayın Başbakan, ’bunu hiç kimseye soracak değiliz’ diyor. Böyle bir kararı sormadan almak eşyanın tabiatına aykırıdır." )