Mercan ağarması nedir, nasıl meydana gelir?
Güncelleme Tarihi:
Mercan ağarması diye tabir edilen durum, mercanların küresel ısınma karşısında okyanus sularının aşırı ısınması ile meydana gelir. Mercan ağarması denilen durumun oluşmasının ardından bu mercanların öldüğü anlamına gelmez. Mercan ağarması, mercanların stres altında olduğunun göstergesidir ve önlem alınmadığı takdirde mercanların ölümü gerçekleşir
Küresel ısınma etkisi ile okyanusların aşırı ısınması mercan ağartmaya neden olabilir. su çok sıcak olduğunda, mercanlar dokularında yaşayan algleri (zooxanthellae) dışarı atar ve mercan resifinin tamamen ağarmasına neden olur. buna mercan ağarması denir. bir mercan ağardığında ölü değildir. mercanlar bu olaydan sonra da hayatta kalabilirler ancak daha stres altındadırlar ve ölmeleri söz konusudur.
NOAA’nın Mercan Resifleri izleme koordinatörü Mark Eakin: ‘Şu an, kaydedilmiş en uzun süreli küresel mercan beyazlaması yaşanıyor.’ şeklinde açıklamada bulundu.
Yüksek su sıcaklıklarına uzun süreli maruz kalan resifler oldukça kritik durumdalar. Bu mercanların üzerinde yaşayan algler (mercan kayalıklarına renklerini veren su yosunları), sıcak suyun etkisiyle serbest kalıyor ve mercan ekosistemlerini adeta çamaşır suyuyla yıkanmışçasına beyaz ve çıplak bırakıyorlar.
Büyük Okyanus, küresel ölçekte yaşanan ‘mercan beyazlaması’ meselesinin merkezinde yer alıyor ve 390 km2 büyüklüğündeki Christmas Adası, El Niño olayının ısıttığı suların tam ortasında bulunduğu için, okyanus sıcaklığının mercan topluluklarına verdiği hasarın en iyi gözlemlenebildiği yerlerden biri.
Bu bölgedeki mercan toplulukları, dünyanın başka hiçbir yerinde görülmeyen bir baskıyla karşı karşıya. Bölgedeki su sıcaklığı, El Niño etkisiyle, normal seviyenin çok üzerine olan 31oC’ye kadar yükseldi (ortalamanın 3-4 oC üstünde). Georgia Tech üniversitesinden mercan uzmanı Kim Cobb, El Niño olayının en şiddetli yaşandığı Kasım ayında, adayı ziyaret ettikten sonra yaptığı açıklamada, mercan resiflerinin üzerinde uzun zamandır süregelen yüksek sıcaklıkların oluşturduğu baskının envaiçeşit mercanın ölmesine neden olduğunu belirtti.
El Niño’nun sona ermesi ile su sıcaklıklarında düşüş yaşansa da, önümüzdeki ay Christmas Adası’na geri dönecek olan Cobb, daha fazla hasarla karşılaşacağını tahmin ediyor. Bu tür araştırmaların çabuk sonuç vermesi ve bilim insanlarına sağlayacağı önemli bilgi kaynağı, Cobb’u seyahat masraflarını kitle fonlaması ile karşılamaya mecbur bıraktı.
Cobb’un toplamayı planladığı veriler, mercan topluluklarının aşırı su sıcaklıklarıyla başa çıkma mekanizmasının anlaşılması bakımından da çok mühim. İklim değişikliğinin okyanus sıcaklıklarını arttırmaya devam edeceği biliniyor. Bu yüzden, bu tip araştırmaların sadece Chrismas Adası’nın bulunduğu bölge için değil, dünya çapında mercanların yaşadığı iklim sorununa karşı alınacak koruma önlemleri için de kilit nokta olacağı düşünülüyor.
Christmas Adası, yıl sonuna doğru su sıcaklığının normal seviyelere düşmesiyle beraber belki bir derece rahatlayacak, ancak diğer bölgeler yüksek su sıcaklıklarına maruz kalmaya devam edecekler. Bu yıl içinde yaşanma olasılığı giderek artan bir diğer iklim olayı ise La Niña. Büyük Okyanus’un doğu yakasında ve orta kısımlarında, tropik kuşakta, su sıcaklığını normal seviyenin altına düşüren La Niña, batıda, Endonezya ve Papua Yeni Gine dolaylarında ise yüksek su sıcaklıklarına neden oluyor.
Mercan Üçgeni adı verilen bölge, mercan, balık, kaplumbağa ve suda yaşayan diğer birçok hayvan ve bitki popülasyonları için ekolojik açıdan hayati öneme sahip. Halihazırda yaşanan mercan beyazlaması olaylarıyla tehdit altında olan deniz canlıları, La Niña olayının yaşanmasıyla birlikte daha ağır risklerle karşı karşıya kalabilir.