Mektupların kilidi kırılmış

Atatürk ve eÅŸi Latife Hanım arasındaki mektuplaÅŸmaların saklandığı arÅŸivin kilidinin geçmiÅŸte kırıldığı ortaya çıktı.CHP Ä°zmir Milletvekili Bülent Baratalı, Latife Hanım’ın koruma altındaki belgeleriyle ilgili olarak gündeme gelen iddialar konusunda Türk Tarihi Kurumu (TTK) BaÅŸkanı Prof. Dr. Yusuf HalaçoÄŸlu’nun açıklama yapmasını BaÅŸbakan Tayyip ErdoÄŸan’a yönelttiÄŸi bir soru önergesiyle istemiÅŸti. Yanıt Devlet Bakanı ve BaÅŸbakan Yardımcısı Mehmet Ali Åžahin’in koordinatörlüğünde, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (AKDTYK) BaÅŸkanı Prof. Dr. Sadık Tural ile TTK BaÅŸkanı Prof. Dr. HalaçoÄŸlu’ndan geldi. 59 sayfalık yanıta bakıldığında ise CumhurbaÅŸkanlığından BaÅŸbakanlığa kadar konuyla ilgili olarak kurumlar arasında yoÄŸun bir yazışma trafiÄŸi yaÅŸandığı görülüyor.Prof. Dr. HalaçoÄŸlu’nun yanıtı aynen şöyle:"Latife Hanım’a ait arÅŸiv belgeleri TTK BaÅŸkanı HalaçoÄŸlu tarafından okunmamıştır. Sadece kamuoyuna açıklanan hususlar mahkeme envanteri doÄŸrultusunda olmuÅŸtur.MÃœHÃœR KIRILMIŞİstanbul 13’ncü Sulh Hukuk HakimliÄŸine, Latife hanım evraklarının mevcut olduÄŸu torbaların mühürlerinin TTK BaÅŸkanı Ord. Prof. Dr. Enver Ziya Karal, Genel Müdür UluÄŸ Ä°ÄŸdemir ve Kütüphane Müdiresi Mihin Lugal tarafından açıldığı ve 28.1.1980 tarihli yazıyla bildirilen tutanaktaki sayılara göre tadat alınarak teslim alındığını belirten bir tutanak tutulduÄŸu ve söz konusu bu tutanağın bir kopyasının Ä°stanbul 13’ncü Sulh Hukuk HakimliÄŸine verilmek üzere Ord. Prof. Dr. ReÅŸat Kaynar’a tevdi edildiÄŸi, 26.2.1980 tarihli yazılı ile bildirilmiÅŸtir.ARŞİV KASADA DEĞİL DOLAPTA, MÃœHÃœR YOK Ä°PLE BAÄžLIAtatürk ArÅŸivi Projesi kapsamında, Latife Hanım’a ait belgelerin birer örneklerini isteyen CumhurbaÅŸkanlığı Genel SekreterliÄŸi’nin ilgi (13.7.2001 tarihli) yazısına istinaden. Belgelerin saklı olduÄŸu yer 6.8.2001 tarihinde, kurum baÅŸkanı Prof. Dr. Yusuf HalaçoÄŸlu, Kurum sekreteri Nurettin Özdur, Emekli APK Åžube Müdürü Serap ÇapanoÄŸlu ve Åžube Müdürü Serap Erkut’tan oluÅŸan bir komisyon tarafından açılmış, Kurumumuza iki torba halinde getirilen torbaların mühürlerinin kırılmış olduÄŸu ve iple baÄŸlanmış olduÄŸu tespit edilmiÅŸtir. Evraklar tekrar torbaya konularak baÄŸlanmış ve dosyası ile birlikte arÅŸiv deposunda dolaba konularak kilitlenmiÅŸtir. Dolabın anahtarı TTK BaÅŸkanı Prof. Dr. HalaçoÄŸlu’nda, arÅŸiv deposunun anahtarı da ArÅŸiv Åžube Müdüründe bulunmaktadır.MAHKEME, ARŞİV AÇIKLANMAYACAK- DEMEDÄ° AMA...ArÅŸiv ile bilgiler, sadece mahkeme envanter kayıtlarındaki bilgiler olup, arÅŸiv tek başına bir kiÅŸinin ulaÅŸamayacağı bir konumda saklanmaktadır. Mahkeme kararında, arÅŸivin açıklanmayacağı veya okunmayacağına dair herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Buna karşılık arÅŸiv, ailesinin isteÄŸi doÄŸrultusunda, geçen 25 yıllık dönemde olduÄŸu gibi gizliliÄŸini korumaktadır."BASINA "OKUDUM" DEMÄ°ÅžTİÖnergeye "belgeleri okumadım" yanıtını vermesine karşın, 2.2.2005 tarihinde bir gazeteye verdiÄŸi demeçte HalaçoÄŸlu’nun "Latife Hanım’ın arÅŸivini okudum. Bu belgeler Atatürk’e asla zarar vermez. Belgelerin açıklanmasından korkanlar, aslında kendileri için endiÅŸeleniyor. Yoksa Atatürk’ün aÅŸkından korkmak için neden yok. (...) Çuvallar dolusu belge ve mektup var. Ama en çok ses getirecek olanı galiba boÅŸanma mektubu. Çok etkileyici bir ÅŸekilde kaleme almış. Kaleminden çok etkilendim. Sanırım boÅŸanma mektubu göz yaÅŸartacak" dediÄŸi iddia edilmiÅŸti.TTK, CUMHURBAÅžKANLIÄžI’NA 4.5 AY YANIT VERMEDÄ°HalaçoÄŸlu ayrıca, Latife Hanım’ın belgelerinin TTK’da olduÄŸunu da CumhurbaÅŸkanlığı Genel Sekreteri Kemal NehrozoÄŸlu’nun 13.7.2001 tarihli yazısıyla öğrendiÄŸini belirtti. NehrozoÄŸlu imzalı yazıda, 21.3.2001’de TTK’ya göndermiÅŸ oldukları yazıya halen yanıt alamadıklarını anımsattı. NehrozoÄŸlu imzalı ikinci yazıda bu durum, "Ulu Önder Atatürk’e iliÅŸkin eksiksiz ve kusursuz bir ’Atatürk ArÅŸivi’ oluÅŸturulması kapsamında baÅŸlatılan çalışmalar sürdürülmektedir. Bu baÄŸlamda, biriminizde bulunan Latife Hanımefendi’ye ait belgelerin birer örneÄŸinin gönderilmesi amacıyla yazılan ilgi (21.3.2001 günlü, 1326 sayılı) yazımıza bugüne kadar herhangi bir yanıt alınamamıştır. Günümüze ve gelecek kuÅŸaklara ışık tutacak bu çalışmaların aksatılmadan yürütülebilmesi için Ä°lgi yazı yanıtının çabuklaÅŸtırılmasını önemle rica ederim" deniliyor. "CUMHURBAÅžKANLIÄžI Ä°STEYÄ°NCE ARŞİVDEN HABERDAR OLDUM"CumhurbaÅŸkanlığı’nın ikinci yazasıyla "Atatürk’ün eÅŸi merhum Latife Hanımefendi’nin belgelerinin Kurumumuzda olduÄŸunu öğrendim" diyen HalaçoÄŸlu, Latife Hanım’ın belgeleriyle ilgili olarak 6.8.2001 tarihinde konuyla ilgili olarak bir tutanak da düzenletti.ANAHTARI HALAÇOÄžLU’NA DEĞİL TTK SEKRETERÄ°NE VERMÄ°ÅžHalaçoÄŸlu’nun, CumhurbaÅŸkanlığı’na yanıt verebilmek amacıyla yaptığı araÅŸtırma sonucunda, belgelerin konulduÄŸu yerin ÅŸimdiki yönetimden önce 18 ay görev yapan BaÅŸkan Vekilleri Prof. Dr. NeÅŸet ÇaÄŸatay ve Prof. Dr. Ä°brahim Agah Çubukçu dönemiyle birlikte HalaçoÄŸlu’nun durumdan haberdar olduÄŸu tarihe kadar geçen 9.5 yıl boyunca bilinmediÄŸini ortaya çıkaran ve HalaçoÄŸlu’nun belgelerle ilk karşılaÅŸmasını anlatan 6.8.2001 tarihli tutanak şöyle:"Evrakla ilgili yaptığım araÅŸtırma sonucu Kurum Sekreterine, Kurum eski BaÅŸkanı Prof. Dr. YaÅŸar Yücel’in ayrılırken Latife Hanım’la ilgili bir anahtar verdiÄŸini öğrendim. Ancak Kurum Sekreteri Nurettin Özdur evrakın içeriÄŸini ve yerini bilmediÄŸini söyledi. Evrakın yeri araÅŸtırıldı, APK Åžubesi Müdürlüğünden emekli Serap ÇapanoÄŸlu evrakın kurumda olduÄŸunu, fakat yerini bilmediÄŸini ifade etti. Yine YÄ°YDÄ° Åžb.Md. Serap Erkut’tan evrakların yeri öğrenildi. Fakat o da anahtarın kimde olduÄŸunu bilmiyordu. 1983 yılında Kurumdan ayrılan kütüphane Müdiresi Mihin Lugal’den öğrendiÄŸini ve bunun gizli kalması gerektiÄŸini söyledi. Bunun üzerine Nurettin Özdur, Serap ÇapanoÄŸlu ve Serap Erkut’tan meydana gelen bir komisyon kurdum.6.8.2001 tarihinde belgelerin saklı olduÄŸu yer komisyon tarafından açıldı. Atatürk’ün eski eÅŸi rahmetli Latife UÅŸaklıgil’in Osmanlı Bankası BeyoÄŸlu Åžubesi ile Ziraat Bankası Harbiye Åžubesi’nin kasalarından alınarak kurumumuza iki torba halinde getirilen torbaların mühürlerinin kırılmış olduÄŸu ve torbaların iple baÄŸlandığı tespit edildi. Açılan torbalardan çıkan dosyada kasa Tespit Zaptları; TTK BaÅŸkanı Ord. Prof. Dr. Enver Ziya Karal tarafından 13.2.1980 tarihinde Ord. Prof. Dr. ReÅŸat Kaynar’a yazılmış yazı; T.C. Ä°stanbul 13’ncü Sulh Hukuk HakimliÄŸi’nin Teslim ve Tesellüm Zaptı; TTK’ya yazılmış yazı; evrakların mevcut olduÄŸu torbaların mühürlerinin TTK BaÅŸkanı Ord. Prof. Dr. Karal, Genel Müdür UluÄŸ Ä°ÄŸdemir ve Kütüphane Müdiresi Mihin Lugal tarafından açıldığını ve 28.1.1980 tarihli yazıyla bildirilen tutanaktaki sayılara göre tadat alınarak teslim alındığını belirten bir tutanak tutulduÄŸunu ve 26.11.1980 tarihli bu tutanağın bir kopyasının Ä°stanbul 13’ncü Sulh Hukuk HakimliÄŸi’ne verilmek üzere Ord. Prof. Dr. Kaynar’a tevdi edildiÄŸini bildiren bir yazı tespit edildi.T.C. CumhurbaÅŸkanlığı Genel SekreterliÄŸi’nin ilgi yazısına istinaden, evrak verilmeyip, mahkeme kasa Tespit Zaptı tutanaklarından bir liste tanzim edilerek CumhurbaÅŸkanlığı Genel SekreterliÄŸi’ne verildi. Evraklar tekrar torbalara konularak baÄŸlandı ve dosyasıyla birlikte dolaba kondu ve kilitlenerek anahtar tarafıma teslim edildi. Ä°ÅŸbu tutanak komisyonca imzalandı."Tutanakta sözü edilen Prof. Dr. YaÅŸar Yücel, 17.10.1983 ile 16.3.1992 tarihleri arasında TTK BaÅŸkanlığı görevini yürüttü. Prof.Dr. Yücel’den sonra ise Prof.Dr. NeÅŸet KaradaÄŸ ve Ä°brahim Agah Çubukçu 27.9.1993’e kadar BaÅŸkan VekilliÄŸi görevini sırasıyla yürütmüştü. HalaçoÄŸlu ise 27.9.1993’ten bu yana TTK BaÅŸkanlığı yapıyor.YÃœKSEK KURUM MAHKEME KARARINI TTK’DAN Ä°STEDÄ°Bir diÄŸer belge de AKDTYK BaÅŸkanı Prof. Dr. Sadık Tural’ın 31.1.2005 tarihinde TTK BaÅŸkanlığına gönderdiÄŸi yazıyı içeriyor. Buna göre, "kurumun manevi hamisi" Atatürk’ün merhum eÅŸi Latife Hanım’ın evlilik dönemine ait hatıraların ve belgelerin 25 yıl süreyle TTK’da saklanması konusunda bir mahkeme kararından bahsedildiÄŸini belirten Prof. Dr. Tural, "Konuyla ilgili görev ve sorumluluklarımızı belirleyebilmemiz ve gereÄŸini ifa edebilmemiz için anılan mahkeme kararını incelemek üzere 31.1.2005 günü mesai bitimine kadar Yüksek Kurum BaÅŸkanlığına gönderilmesini önemle rica ederim" dedi. Prof. Dr. Tural’ın aynı gün gönderilmesini istediÄŸi mahkeme kararı HalaçoÄŸlu tarafından ertesi gün, 1.2.2005’te gönderildi.BAÅžBAKANLIÄžIN EMRÄ°NÄ°N NE OLDUÄžUNU SORDUBu arada, Yüksek Kurum BaÅŸkanı Prof. Dr. Sadık Tural, HalaçoÄŸlu’ndan mahkeme kararını istediÄŸi gün, 31.1.2005’te BaÅŸbakanlığa tek sayfalık bir yazı göndererek "emirlerinin" ne olduÄŸunu sordu. HalaçoÄŸlu’nun 6.12.2004’teki açıklamalarıyla gündeme gelen ve medyada çıkan çeÅŸitli haberlerle giderek büyüyen Latife Hanım’ın belgelerine iliÅŸkin tartışmaları yazısında ayrıntılarıyla anımsatan Prof. Dr. Tural, "Anayasa’nın 134’ncü maddesi ile 2876 sayılı KuruluÅŸ Kanunumuzun bize yüklediÄŸi görev ve sorumlulukların bir gereÄŸi olmak üzere, Anayasa’nın 20’ncu maddesindeki özel hayatın gizliliÄŸi hükmü gözönünde bulundurularak TTK BaÅŸkanlığının bu konudaki iÅŸlemlerine esas olmak üzere emirlerinizin iş’arını saygılarımla arz ederim" dedi.HALAÇOÄžLU: GÄ°ZLÄ° BÄ°LGÄ° VERÄ°RÄ°M AMA YAZILI OLMAZYine Yüksek Kurum’dan TTK’ya 3.2.2005 tarihinde bir yazı daha gönderildiÄŸi ve HalaçoÄŸlu’nun, "mühürlü arÅŸiv torbaları, benden önceki baÅŸkanlar döneminde, daha önce de açılmış, baÅŸkandan baÅŸkana devir teslim edilmiÅŸ. Bana da öyle teslim edildi" sözlerinin anımsatıldığı görülüyor.BaÅŸkan Yardımcısı Zeki Dilek’in imzasını taşıyan yazıda, "Mühürlü torbalarda bulunan ve teslim, tesellüm iÅŸlemleri tutanakla kayıt altına alınarak TTK’ca muhafaza altına alınan belgelerin kurum baÅŸkanları deÄŸiÅŸtikçe mühürler fekkedilip evrakların görülüp sayılarak devir teslime konu edilip edilmediÄŸi hususunda Yüksek Kurum baÅŸkanlığına acilen bilgi verilmesini rica ederim" denildi. HalaçoÄŸlu’nun sekiz gün sonra, 8.2.2005’te verdiÄŸi tek satırlık yazıda, "Ä°lgi yazınızda belirtilen hususta Yüksek Kurum BaÅŸkanına yazılı olmayan gizli bilgi verilebilir" demesi de dikkat çekti.LATÄ°FE HANIM’IN 9 VARÄ°SÄ°NDEN TTK’YA Ä°HBARNAMEÖte yandan Latife Hanım’ın yeÄŸenleri ile yeÄŸenlerinin çocuklarından oluÅŸan 9 varisi de 2.2.2005 tarihinde BeyoÄŸlu 9’ncu NoterliÄŸi aracılığıyla TTK ve AKDTYK’na birer ihbarname gönderdi. Ä°hbarnamede Latife UÅŸÅŸaki’nin varisleri olarak, mahremiyete bu denli önemli vermiÅŸ bir kimsenin ölümünden sonra da kendisinin özel eÅŸyaları arasında sayılan anılarını içeren günlükleri, kiÅŸisel mektupları, özel notları, telgrafları velhasıl halen TTK nezdinde nezdinde bulunan tüm kiÅŸisel evrakları ile ilgili olarak, Latife hanım’ın mahremiyet arzusuna saygı gösterilmesi gerektiÄŸi vurgulandı.Ä°hbarnamede, "Latife UÅŸÅŸaki’nin ölümünden sonra bazı belgeler aile efradı tarafından görülmüş olup, her ne kadar belgelerin bazıları tarihi ÅŸahsiyetler tarafından gönderilmiÅŸ veya bu kiÅŸilere Latife Hanım tarafından gönderilmiÅŸ olsalar da bu belgelerde kamuoyunu ilgilendiren ve tarihe ışık tutabilecek hiçbir husus bulunmamaktadır" denilerek, belgelerin kurumda saklanmaya devam edilmesi ve "kısmen de olsa" basına "verilmemesi" istendi.YASAÄžIN DEVAMI İÇİN ÇANKAYA KÖŞKÃœ DEVREDEVarisler ihbarnamenin bir örneÄŸini de "bilgi için" CumhurbaÅŸkanlığına iletti. CumhurbaÅŸkanlığı Genel Sekreteri Kemal NehrozoÄŸlu da "gereÄŸinin yapılması için" ihbarnaminin fotokopisini 8 Åžubat’ta AKDTYK’na gönderince, Yüksek Kurum da hemen aynı gün yazıyı "bilgi ve gereÄŸi" için TTK’ya ulaÅŸtırdı.Â