Mega kentlerdeki hava kirliliÄŸi dünya iklimini bozuyor

Amerikalı bilim adamları uzay teknolojisi ve yerdeki güvenlik istasyonlarının yardımıyla büyük kentlerin çevre üzerindeki etkisini araÅŸtırdılar. AraÅŸtırma sonuçlarına göre metropollerin çevresinde önemli ölçüde daha fazla yaÄŸmur düşmekte ve dev kentler hızla büyümekte.AraÅŸtırmacılar bazı mega kentlerin 1990 ve 2000 yılları arasında %25 oranında büyüdüğünü saptamışlar. Goddard Uzay UçuÅŸları Merkezi’nden Marshall Shepherd ve Utah Ãœniversitesi’nden Steve Burian’ın Amerikan Jeofizik BirliÄŸi’nin konferansında açıkladıkları gibi, Houston ve Atlanta gibi kentlerin rüzgar alan kısımlarına yaz aylarında çok daha fazla yaÄŸmur düşüyor. 5,6 derece daha sıcakAraÅŸtırmacılar 1950-1958 ve 1984-1999 yılları arasındaki hava verilerini inceleyerek yağış artışını ortaya koymuÅŸlar. Kentler çevrelerine göre ortalama olarak 5,6 santigrat daha sıcaktır diyor ‘Tropical Rainfall Measuring Mission’ (Tropikal YaÄŸmur Ölçüm Misyonu) uydusundaki uzay yaÄŸmur radarını ilk kez kullanan bilim adamları. Ölçümler kentlerdeki sıcaklık adalarının kentler üzerindeki havanın daha hızlı yükselmesine yol açtığını, farklı yükseklikteki binaların hava akımlarını deÄŸiÅŸtirdiÄŸini ve kıyı kentlerinde de deniz rüzgarlarıyla karşılıklı etki içine girdiÄŸini gösteriyor. Böylece kentler üzerindeki bulut oluÅŸumu iyice artarak, çevre bölgelerde ÅŸiddetli yağışlara yol açmakta. Kudüs’teki Ä°brani Ãœniversitesi araÅŸtırmacısı Daniel Rosenfeld de insanlar tarafından salınan aerosollerin de büyük kentlerin çevresindeki yağışları arttırabileceÄŸini buldu. Rosenfeld, minik partiküllerin, üzerinde suyun biriktiÄŸi yüzeyler oluÅŸturduklarına inanıyor. Bu ÅŸekilde büyük damlacıkların oluÅŸumu yavaÅŸlıyor ve yaÄŸmur sadece kentlerin çevresine düşüyor. Asfalt sorunuGeorgia Teknoloji Enstitüsü bilim adamlarından Robert Dickonson, kentlerdeki hava kirliliÄŸine baÄŸlı etkilerin olasılıkla tüm dünyayı etkileyecek ÅŸekilde çoÄŸaldığını ve özellikle de geniÅŸ alanların asfaltlanmasıyla sıcaklık geliÅŸimi ve atık su üzerindeki etkinin küresel iklim modelleri üzerinde önemli ölçüde etkili olduÄŸunu düşünüyor. Fakat bununla birlikte kentleÅŸmenin hızla artmasına karşın bu geliÅŸmenin küresel iklim üzerindeki etkisi hakkında neredeyse hiçbir ÅŸey bilinmiyordu. Nasa tarafından finanse edilen uzun vadeli bir araÅŸtırmayla ÅŸimdi Boston Ãœniversitesi’nden Annemarie Schneider, yalnızca ikinci ve üçüncü dünya ülkelerindeki büyük kentlerin deÄŸil, Atlanta, Georgia ve Calgary gibi kuzey Amerikan metropollerinin de 1990-2000 yılları arasında %25 oranında geniÅŸlediÄŸini ortaya koydu. AraÅŸtırmacı Nasa’nın Landsat uydusuyla alınan görüntülerden yararlanarak ilginç sonuçlara ulaÅŸtı. ‘Şanghay ve Johannesburg gibi kentler çok büyümüş, yeni haritalara ihtiyacımız var’ diyor Schneider. Bu tür veriler, iklim geliÅŸimi, enerji ve su ekonomisi dışında toplum bilimcilerine küresel nüfus artışının mekanizmaları ve ekonomik etkinliklerin etkileri üzerinde bilgi verebilecek. Tarım ilacı insanlarda ergenlik dönemini geciktiriyorUlusal GeliÅŸim SaÄŸlığı Bilimleri Enstitüsü’nün (National Institute of Environmental Health) bir araÅŸtırmasına göre Endosulfan tarım ilacıyla temas eden erkek çocuklar ergenlik dönemini daha geç atlatıyorlar. AraÅŸtırmacılar Hindistan’ın kuzey Kerala bölgesindeki bir çiftliÄŸin yakınında yaÅŸayan çocukları incelemiÅŸler. Endosulfan, bazı ülkelerde yasaklanmış olmasına raÄŸmen bazı bölgelerde halen tarım ilacı olarak kullanılmakta deniyor Environmental Health Perspectives dergisindeki yazıda. Bilim adamlarının açıklamasına göre en az yirmi yıl süreyle Endosulfan uygulanan bölgelerde yaÅŸayan erkek çocukları ergenlik dönemini diÄŸerlerine göre çok daha geç tamamlıyorlar. AraÅŸtırmaya katılan grubun küçük olması nedeniyle erbezi ve cinsel organlardaki bozukluklar gibi dikkat çekici deÄŸiÅŸimler kesin bir ÅŸekilde belirlenememiÅŸ. Ancak tarım ilacının kullanımına son verilmesinden on ay sonra bile bedende hala kalıcı olması bilim adamlarını endiÅŸelendirmiÅŸ.Endosulfan Amerika’da artık üretilmemesine raÄŸmen halen her yıl 1000 tonu özellikle kabak, Amerikan fıstığı ve çilek tarlalarında kullanılmakta. Almanya, Ä°sveç, Norveç, Kamboçya, Kolombiya ve Endonezya’da yasaklanmış olan Endosulfan maddesinin diÄŸer 20 ülkedeki kullanımı da yasal olarak kısıtlanmıştır. Söz konusu tarım ilacı Beosit, Chlortiepin, Cyclodan, Devisulphan, Endocel, Endosol, Hildan, Thifor, Thionex vb markalarla satılmakta. Ä°lacın cilt, solunum yolları mukozası ve gözlere zarar verdiÄŸi kanıtlandığı gibi hayvan deneylerinde de zehirlenme sonucunda kramp gibi hareket bozuklukları ortaya çıkmıştır. Hafif zehirlenmeler kusma ve ishale neden olmakta. Ä°nsandaki semptomlar ise baÅŸ aÄŸrısı, konumlama sorunu, kramp ve patolojik EEG deÄŸiÅŸimleri olarak ortaya çıkıyor. Ayrıca anne sütünü bulaÅŸma olasılığı da söz konusu. Â