Medyanın geleceği bu formülde yatıyor

Amy Mitchell ve Tom Rosenstiel’in imzasını taşıyan “Haber Medyasının Durumu, 2012” başlıklı raporda, 2011’de mobil cihazların tam anlamıyla kullanıcıya ulaştığı belirtilerek, “Bugün Amerikalı yetişkinlerin her 10’undan dördü akıllı telefon sahibi. Beş yetişkinden birinin tablet bilgisayarı var. Yeni otomobiller internet donanımıyla piyasaya çıkıyor. Mobil erişim arttıkça sosyal ağlara olan ilgi de artıyor” denildi.

Bu yeni düzenin, habercilik için hem fayda hem zarar getirdiğine dikkat çekilen rapordan öne çıkan bulgular şöyle:

-- Son dönemdeki araştırmalar, mobil cihazların, insanların haber tüketimine katkı yaptığını, geleneksel haber markalarının çekiciliğini artırdığını ve klasik gazeteciliği güçlendirdiğini gösteriyor. Örneğin, akıllı telefonlarından ya da tablet cihazlarından habere erişen her 10 kişiden sekizi, geleneksel bilgisayarlar üzerinden de haber alıyor. Bir başka deyişle, insanlar gün boyunca habere, cep telefonlarından, masaüstü ya da dizüstü bilgisayarlarından kolay ulaşabiliyor olmanın avantajlarından faydalanıyor. Bununla birlikte, geçen yılki raporda altı çizilen bir sorun, bu yıl daha da önemli hale gelmiş durumda: Teknolojik araçların haberin geleceği üzerindeki kontrolü.

-- Geçtiğimiz yıl, öne çıkan iki eğilim, habercilik ile teknoloji endüstrisi arasındaki farkın açıldığına işaret ediyor. Birincisi, yeni mobil platformların ve sosyal medya kanallarında yaşanan patlama, haber kurumlarının yetişmesini gerektiren yeni bir teknolojik alan doğuruyor.

-- İkincisi, geçtiğimiz yıl, az sayıdaki teknoloji devi şirket, hayatımızdaki bütün teknolojik ürünleri tek elden üreterek konumlarını güçlendirme yoluna gitti. Google, Amazon, Facebook, Apple ve birkaç şirket, aynı anda hem insanların kullandıkları donanım ürünlerini, hem bu cihazlarda kullanılan işletim sistemlerini, hem tarayıcıları, hem iletişimin ana kanallarından e-posta hizmetlerini, hem paylaşımların sağlandığı sosyal ağları hem de alışveriş ve eğlence için kullanılan web platformlarını geliştirmeye başladı. Bütün bu ürünler, bu şirketlere, tüketiciler hakkında detaylı kişisel veri sunuyor.

-- Beş büyük teknoloji şirketi, 2011 yılında internet reklam gelirlerinin yüzde 68’ini elde etti. Bu listeye, gelirlerinin büyük bir kısmını satışlardan, indirmelerden ve araçlardan sağlayan Amazon ve Apple dahil değil. 2015 yılında, Facebook’un her beş dijital reklamdan birinin satışını yapması bekleniyor.

HABER ENDÜSTRİSİ GERİ KALIYOR

Geçen yıl yayımlanan “Haber Medyasının Durumu” raporunda, araştırmacılar, “Adaptasyonda geç kalan ve kültürel olarak mühendislikten çok içerik üretimine bağlı olan haber endüstrisi, kendisini basın sektörünün lideri değil takipçisi olarak buldu” sonucuna varmıştı. Bu seneki raporda bu durumun daha da kötüye gittiği belirtildi.

Mitchell ve Rosenstiel, bu bulgular ışığında bir soru de ortaya attı: Teknoloji devleri, tüketicilere sundukları “her şey” kapsamında, güçlü bir mirası olan haber markalarını da satın almayı çıkarlarına uygun görecek mi? Facebook’un, Washington Post gibi bir medya devini almayı düşündüğü bir dönemde, daha küçük medya şirketlerinin hayatta kalması mümkün olabilecek mi?

İŞBİRLİĞİ REVAÇTA

Teknoloji devleriyle, haber kurumları arasında şimdiden bazı güçlü mali bağlantılar oluştuğuna dikkat çekilen raporda, YouTube’un orijinal içerik üreticisi olma planları kapsamında Reuters’la yaptığı işbirliği örnek gösterildi. Rapora göre ayrıca, Yahoo, video sağlayıcısı olarak ABC News’le anlaştı. AOL kendi içeriğini üretmekte başarısız olduktan sonra Huffington Post’u satın aldı. Facebook ise “Social Reader” uygulamasının devreye girmesiyle, Washington Post, Wall Street Journal, Guardian gibi gazetelerle ortaklık kurdu. Hatta bu ay içinde Facebook’un kurucularından Chris Hughes, 98 yıllık New Republic dergisini satın aldı.

Bununla birlikte raporda geleneksel haber kurumlarının, interneti kendi amaçları için kullanmak adına adımlar attığı da belirtildi. Örneğin, Associated Pres, 20’den fazla haber şirketiyle lisans anlaşmaları yaptı. ABD’deki gazetelerin yüzde 10’u dijital abonelik sistemine geçti. Yayıncı kurumlar, üçüncü kişileri aradan çıkarmak amacıyla dijital pazarlama ve danışmanlık çalışmalarına başladı. Financial Times ve Boston Globe gibi birkaç kurum ise HTML 5 kullanarak ürettikleri mobil sayfalarla Apple ve Google’ın kontrolündeki “uygulama” dünyasına alternatif geliştirmeye çalıştı.

TEK KANAL TWITTER

Ancak Pew analistleri, bu çabaların sınırlı olduğunu ve yeni dijital alanlarda ilerleme sağlayan haber kuruluşlarının sayısının çok az olduğunu belirterek, “En büyük haber sitelerinde dijital reklamcılığın ve “akıllı” yani hedefi belli reklamcılığın hızlanması bekleniyor. Bugüne kadar haber kurumları okuyucu ve izleyicilerle ilişki kurmak, bilgi almak ve kendilerine ait olmayan içeriği paylaşmak amacıyla neredeyse sadece Twitter’ı kullandı” denildi.

Raporun sonuç kısmında basılı gazetelerin sorunlarının 2011 yılında daha akut bir hal aldığı da vurgulandı. İnternetteki okuyucunun artışıyla basılı gazetelerin tirajındaki ve reklam gelirlerindeki düşüşün devam ettiğine de dikkat çekilen raporda, “2011’de basılı gazetelerin kayıpları, dijital gelirin neredeyse 10 katı oldu. Tiraj ve reklam gelirleri bir arada düşünüldüğünde, gazetecilik sektörü 2000’den bu yana yüzde 43 küçüldü” sonucuna işaret edildi.

Pew analistleri, gazetelerin yaşadığı kayıpların toplumsal etkilerine de dikkat çekerek, “İnsanların devlet ve toplumla ilgili konularda haber almak istediklerinde ilk başvurdukları kaynağın (basılı ya da dijital) gazeteler olduğuna dair kanıtlarımız arttı. Eğer bu kurumlar ortadan kalkmaya devam ederse, bu bilginin hangi kanallar aracılığıyla insanlara ulaşacağı belli değil” yorumunu yaptı.

“GAZETECİLİĞİN GELECEĞİNİ KURTARACAK FORMÜL…”

Raporun, sonuç kısmında, “Özetle, haber endüstrisi, geçen yıldan bu yana yeni kazanç modeline yakınlaşmış değil. Dahası teknoloji endüstrisindeki rakiplerine karşı kayıpları da arttı. Ancak, haberin insanların hayatlarında daha önemli ve geniş bir alan kaplamaya başladığı yönündeki kanıtlar da artıyor. Sonuçta, gazeteciliğin geleceğini kurtaracak olan formül de bu olabilir” denilerek, Chris Hughes’un New Republic’i satın aldığı yaptığı açıklamaya yer verildi:

“Tabletler okurların durmasına, düşünmesine, okumasına ve çok önemli fikirleri sindirmesine izin veriyor. Ülkemizde geleneksel, kaliteli gazetecilik için talep artıyor.”