Medeni Kanun'da dil savaşı

Yeni Medeni Kanun tasarısı, Türkçe-Arapça dil savaşına da sahne oldu. Adalet Bakanlığı Medeni Kanun Tasarısı Hazırlık Komisyonu, dört yıl süren çalışma sonunda 72 yıl önce hazırlanan yasadaki 63 Arapça kavram, deyim ve terimi Türkçeleştirmeyi başardı. 66 Arapça sözcük ise ‘tam karşılığı bulunamadığı’ için korundu. Ancak karşılığı bulunamadığı belirtilen sözcükler arasında menfaat (çıkar), miktar (tutar), usul (yöntem), ihtar (uyarı), takip (izleme), feragat (hakkından vazgeçme) gibi Türkçe karşılığı olan ve konuşma diline yerleşmiş bir çok sözcüğün de bulunması dikkat çekti. Medeni Kanun'da çok sık geçen ‘nafaka, tazminat, vakıf, tasfiye, mülkiyet, miras, tescil, şerh, velayet, ehliyet, vasi, kayyım, tescil, beyan’ gibi kavramlar tam Türkçe karşılığı bulunmadığı için aynen tasarıda da kullanıldı. Tasarıda, Anayasa'da kullanılan dil esas alındı. Yasayı açıp okuyan bir kişinin anlayabilmesi hedeflendi. Tasarıda, ‘ikametgah’ yerleşimyeri, ‘mesken’ konut, ‘ahvali şahsiye sicilleri’ kişisel durum kütükleri, ‘füru’ altsoy, ‘Sükna hakkı’ oturma hakkı, ‘Beyyine külfeti’ ispat yükü, ‘mahcur’ kısıtlı, ‘Rüşt’ erginlik, ‘Teberru’ karşılıksız kazandırma, şeklinde Türkçeleştirildi.

YENİ TÜRKÇE KELİMELER

Yenileştirilen kavram ve deyimlerden bazıları şöyle: Hüsnüniyet-dürüst davranma, nısfet-hakkaniyet, şahıs-kişi, şahsiyet-kişilik, şahsın hukuku-kişiler hukuku, medeni haklardan istifade-hak ehliyeti, medeni hakları kullanma-fiil ehliyeti, temyiz kudreti-ayırtım gücü, reşit-ergin, hacir-kısıtlama, ivazsız iktisap-karşılıksız kazanma, şahsa merbut haklar-kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar, kanuni mümessil-yasal temsilci, usül-füru hısımlığı-düz çizgi hısımlığı, civar hısımlığı-yan çizgi hısımlığı, şahsi hal-kişisel durum, tecavüz-saldırı, hükmi şahıs-tüzel kişi, cemiyet-dernek, istifa-çıkma, ihraç-çıkarılma, hata-yanılma, hile-aldatma, tehdit-korkutma, müşterek ev-aile konutu, evlenme mukavelesi-mal rejimi sözleşmesi, nesep-soybağ, kanuni mirasçı-yasal mirasçı, mahfuz hisse-saklı pay, tasarruf nisabı-tasarruf edilebilir kısım, mirasçı nasbı-mirasçı atama, mirasçılıktan ıskat-mirasçılıktan çıkarma, fevkalade ikame-ard mirasçı atama, mahrumiyet-mirastan yoksunluk, taksim-paylaşma, gayrimenkul-taşınmaz, menkul-taşınır, mütemmim cüz-bütünleyici parça, müşterek mülkiyet-paylı mülkiyet, iştirak halinde mülkiyet-elbirliği mülkiyeti, lükata-bulunmuş eşya, şufa hakkı-önalım hakkı, vefa hakkı-geri alım hakkı, tabii semere-doğal ürün, taksim-paylaşma.

Türkçe karşılığı olmayan kelimeler

Türkçe karşılığı bulunamadığı gerekçesiyle korunan sözcükler şöyle: Ehliyet, velayet, veli, vasi, kayyım, nafaka, tazminat, vakıf, irat, tasfiye, ret, miras, tereke, vasiyet, vasiyetname, mirastan feragat, iptal, tenki, miras sebebiyle istihkak davası, ayni hak, istihkak, mülkiyet davası, define, zilyetlik, irtifak, intifa hakkı, üst hakkı, mecra, rehin, ipotek, ipotekli borç senedi, irat senedi, hapis hakkı, tescil, şerh, beyan, terkin, feragat, temlik, tevdi, tasarruf, intifa, muacceliyet, gaip, menfaat, takyit, müteselsil, miktar, ıslah, usul, ihbar, halefiyet, zanaatkar, ibraz, rücu, mahsup, gasp, feri, fiili hakimiyet, ihtar, tahsil, tebliğ, takip, ihbar, emtia, temettü.