"Medeni Haklar"a inceleme

TBMM DışiÅŸleri Komisyonu'nda ele alınan, ''medeni ve siyasi haklar'' ile ''ekonomik, sosyal ve kültürel haklar''a iliÅŸkin uluslararası sözleÅŸmelerin onayını uygun bulan tasarıların görüşülmesi, Genelkurmay ve DışiÅŸleri'nin ortak bir çalışma yapması için 27 Mayıs Salı gününe bırakıldı.Komisyonun basına kapalı yapılan toplantısında, ''Medeni ve Siyasi Haklara iliÅŸkin Uluslararası SözleÅŸme'' ile ''Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara Ä°liÅŸkin Uluslararası SözleÅŸme''nin onaylanmasını uygun bulan yasa tasarıları ele alındı. Genelkurmay BaÅŸkanlığı ile DışiÅŸleri Bakanlığı'ndan yetkililerin de katıldığı toplantıda, sözleÅŸmelerle getirilen hükümlerin Türkiye'yi nasıl etkileyeceÄŸi üzerinde duruldu.     Alınan bilgiye göre, Genelkurmay BaÅŸkanlığı yetkilileri, getirilen hakların, Türkiye'nin bütünlüğüne zarar verecek ÅŸekilde yorumlanamayacağına iliÅŸkin bir beyan konulmasının yararlı olacağını bildirdi. DışiÅŸleri Bakanlığı yetkililerinin buna gerek olmadığı yolundaki görüşlerine karşın komisyon, DışiÅŸleri ile Genelkurmay BaÅŸkanlığı yetkililerinin bu konuda ortak bir çalışma yaparak beyan konusunda bir formül bulmaları için, 27 Mayıs Salı günü biraraya gelmek üzere toplantıyı sonlandırdı.      MEDENÄ° HAKLAR SÖZLEÅžMESÄ°      BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) tarafından 16 Aralık 1966 tarihinde imzaya açılan ''Medeni ve Siyasi Haklara Ä°liÅŸkin Uluslararası SözleÅŸme'' Türkiye tarafından 2000 yılında imzalandı. Türkiye sözleÅŸmeyi imzalarken bazı beyanlarda bulundu ve çekince koydu.     Türkiye, bütün halkların kendi kaderlerini tayin etme hakkına sahip olduklarını ve bu hak gereÄŸince halkların kendi siyasal statülerini özgürce kararlaÅŸtıracaklarını hükme baÄŸlayan ve baÅŸta ırk, renk, cinsiyet, dil ve din olmak üzere her türlü ayrımcılığın önlenmesini öngören 53 maddelik sözleÅŸmenin bir maddesine çekince koydu. Türkiye çekincesinde, ''Türkiye Cumhuriyeti, sözleÅŸmenin 27. maddesini, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın ve 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Barış AnlaÅŸması ve Ek'lerinin ilgili hükümlerine ve usullerine göre uygulama hakkını saklı tutar'' ifadesini kullandı.      Türkiye'nin çekince koyduÄŸu sözleÅŸmenin 27. maddesi ise şöyle:      ''Etnik, dinsel ya da dil azınlıklarının bulunduÄŸu devletlerde, bu azınlıklara mensup olan kiÅŸiler, kendi gruplarının diÄŸer üyeleri ile birlikte kendi kültürlerinden yararlanma, kendi dinlerine inanma ve bu dine göre ibadet etme ya da kendi dillerini kullanma hakkından yoksun bırakılamayacaklardır.''      Türkiye ayrıca sözleÅŸmeyi imzalarken yaptığı beyanlarda ''TürkiyeCumhuriyeti bu sözleÅŸmeden doÄŸan yükümlülüklerini, BM Yasası (Charter) çerçevesindeki yükümlülüklerine uygun olarak yerine getireceÄŸini, yalnızca diplomatik iliÅŸkisi bulunan taraf devletlere karşı uygulanacağını ve bu sözleÅŸmenin ancak Türkiye Cumhuriyeti'nin Anayasası'nın ve yasal ve idari düzeninin yürürlükte olduÄŸu ülkesel sınırlar itibariyle onaylanmış bulunduÄŸunu beyan eder'' ifadesine yer verdi.          EKONOMÄ°K, SOSYAL VE KÃœLTÃœREL HAKLAR SÖZLEÅžMESÄ°      Türkiye'nin Medeni ve Siyasi Haklara Ä°liÅŸkin SözleÅŸme'yle birlikte imzaladığı Ekonomik, sosyal ve Kültürel Haklara Ä°liÅŸkin Uluslararası SözleÅŸme, bireylerin sahip olduÄŸu temel ekonomik, sosyal ve kültürel hakları tanımlayan ve bunların kullanılması ile ilgili genel koÅŸulları saptıyor. SözleÅŸmede, herhangi bir ayrım gözetilmeden eÅŸitlik, eÅŸit iÅŸe eÅŸit ücret, sendika ve toplu sözleÅŸme hakkı, grev hakkı, sosyal güvenlik hakkı, eÄŸitim hakkı, aile kurma hakkı, kültürel faaliyetlerde bulunma hakkı, çalışma ÅŸartlarının iyileÅŸtirilmesi gibi ekonomik ve sosyal alanlara iliÅŸkin hükümler yer alıyor. SözleÅŸmeye taraf olan devletler, bu hakları hiçbir ayrım gözetmeden uygulamakla yükümlü tutuluyor.Türkiye sözleÅŸmeyi 3 beyan ve bir çekince koyarak imzaladı. Beyanlarda, Türkiye'nin sözleÅŸmeden doÄŸan yükümlülüklerini, BM Yasası çerçevesindeki yükümlülüklerine uygun olarak yerine getireceÄŸi, hükümlerin yalnızca diplomatik iliÅŸkisi bunun taraf devletlere karşı uygulanacağı, sözleÅŸmenin ancak Türkiye Cumhuriyeti'nin yasal ve idari düzeninin yürürlükte olduÄŸu ülkesel sınırlar itibarıyla onaylandığı ifade edildi.     Ayrıca Türkiye, sözleÅŸmenin eÄŸitimle ilgili 13. maddesinde öngörülen bazı hükümlerine çekince koydu.     Çekince konulan hükümler, velilere, çocukları için kamu okulları dışındaki okulları seçme özgürlüğüne ve çocuklarına kendi inançlarına uygun dinsel ve ahlaki eÄŸitim verme serbestliklerine saygı gösterilmesini, bireylerin ve kuruluÅŸların eÄŸitim kurumlarını kurma veyönetme özgürlüklerinin kısıtlanamayacağını öngörüyor.      Türkiye bu hükümlere, Anayasa'nın ''devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı milli marşı ve baÅŸkenti''ni belirleyen 3. maddesi, ''temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılmamasını'' düzenleyen 14. maddesi ve ''eÄŸitim ve öğretim hakkı ve ödevi''ni düzenleyen 42. maddesi çerçevesinde uygulama hakkını saklı tuttuÄŸunu belirterek çekince koydu.Â