Meclis'te tarihi levha

Anayasa'nın 6. Maddesi'nde belirtilen "Egemenlik kayıtsız ÅŸartsız milletindir" hükmünün özünü oluÅŸturan "Hakimiyet Milletindir" yazılı levha, 77 yıl önce 30 Kasım 1925'te Büyük Millet Meclisi kürsüsünün arkasına asıldı. Tekke ve türbelerin kapatılmasını öngören yasal düzenleme de aynı gün yapıldı.''Hakimiyet Milletindir'' yazılı levhanın asıldığı ikinci Meclis binası, 1923 yılında mimar Vedat Tek (1873-1942) tarafından CumhuriyetHalk Fırkası Mahfeli olarak tasarlanarak inÅŸa edildi. Bu bina, birtakım deÄŸiÅŸikliklerden sonra II. TBMM binası olarak 18 Ekim 1924 tarihinde hizmete açıldı. 29 Ekim 1924'te Cumhuriyetin yıldönümü kutlanan ikinci binada 31 Ekim 1924'de ilk oturum yapıldı.II. TBMM binası, iÅŸlevini 27 Mayıs 1960 tarihine kadar 36 yıl  boyunca sürdürdü. Bugünkü TBMM binası 6 Ocak 1961'de hizmete girdiktensonra, Merkezi AntlaÅŸma Örgütü'ne (CENTO) ayrıldı. 1961-1979 yıllarında CENTO Genel Merkezi olarak kullanılan bina, Ekim 1981'de Cumhuriyet Müzesi olarak ziyarete açıldı. Müzede bugünlerde yoÄŸun bir restorasyon çalışmalarına tanık olunuyor.MÄ°LLÄ° EGEMENLÄ°K22 Haziran 1919 tarihinde yayınlanan Amasya Tamimi, 23 Temmuz-7 AÄŸustos 1919 tarihlerinde toplanan Erzurum Kongresi ile 4-11 Eylül 1919 arasında yapılan Sivas Kongresi'nde milli egemenliÄŸe doÄŸru adımlar atıldı.Millet Meclisi'nin 23 Nisan 1920'de açılmasıyla ''egemenlik'' milletin eline geçti. 20 Ocak 1921'de kabul edilen ''TeÅŸkilatı EsasiyeKanunu''nun ilk maddesini, ''Hakimiyet bila kaydü ÅŸart milletindir. (...)'' oluÅŸturdu. 1924 tarihli TeÅŸkilatı Esasiye Kanunu'nda ise ''egemenlik'' esası, üçüncü maddede, ''Hakimiyet bilakaydüşart Milletindir'' olarak belirtildi. Bu kanunun TürkçeleÅŸtirilmesini saÄŸlayan 10 Ocak 1945 tarihli 4695 kanun sayılı Anayasa'da üçüncü maddede yer alan hükümle ''Hakimiyet bilakaydüşart Milletindir'' ibaresi, ''Egemenlik kayıtsız ÅŸartsız Milletindir''e dönüşümünü tamamladı.1961 Anayasası'nda ise kavram, ''Egemenlik'' baÅŸlığı altındaki Madde 4'te, 1982 Anayasası'nda da aynı baÅŸlık altında 6. maddede yer aldı.MUSTAFA KEMAL'Ä°N KARARLILIÄžIMustafa Kemal, daha 1919'da; 7 AÄŸustos'u 8 AÄŸustos'a baÄŸlayan gece, Mazhar Müfit Kansu'nun hatıra defterine ÅŸunları yazdıracaktı:''Zaferden sonra hükümet ÅŸekli cumhuriyet olacaktır. Bunu size daha önce bir sorunuz üzerine söylemiÅŸtim. Bu bir. Ä°ki: PadiÅŸah ve hanedan hakkında zamanı gelince gereken iÅŸlem yapılacaktır. Üç: Örtünme kalkacaktır. Dört: Fes kalkacak, uygar milletler gibi ÅŸapka giyilecektir.''Saltanatın kaldırıldığı 1 Kasım 1922 tarihindeki ÅŸu sözleri, O'nun ulusal egemenlik kavramı konusundaki kararlılığını ortaya koyar:''Egemenlik, saltanat kuvvetle, kudretle ve zorla alınır. OsmanoÄŸulları, zorla Türk milletinin egemenlik ve saltanatına el koymuÅŸlardı; bu tasallutlarını altı asırdan beri devam ettirmiÅŸlerdi. Åžimdi de Türk milleti bu saldırganların hadlerini ihtar ederek, hakimiyet ve saltanatını, isyan ederek kendi eline bilfiil almış bulunuyor. Bu bir oldubittidir. Söz konusu olan, millete saltanatını, egemenliÄŸini bırakacak mıyız, bırakmayacak mıyız; meselesi deÄŸildir. Mesele zaten bir oldubitti gerçeÄŸi açıklamaktır. Bu mutlaka olacaktır.Burada toplananlar, Meclis ve herkes meseleyi tabii görürse fikrimce uygun olur. Aksi takdirde, yine gerçek usulü dairesinde ifade olunur. Fakat ihtimal bazı kafalar kesilecektir. Ulusal egemenlik bu güçlü iradenin eseridir. (...)''TEKKELER, TÃœRBELER KAPATILIYORMustafa Kemal Atatürk, 23 AÄŸustos-1 Eylül 1925 tarihlerini kapsayan Kastamonu gezisi sırasında, Cumhuriyet Halk Fırkası binasında, 30 AÄŸustos'ta yaptığı konuÅŸmasında tekkelerin kapatılacağını duyurur ve ''Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki Türkiye Cumhuriyeti ÅŸeyhler, derviÅŸler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doÄŸru, en hakiki tarikat, tarikat-i medeniyedir'' diyerek, uygarlık yolunu gösterir. Buna iliÅŸkin haber de gazetelerde Anadolu Ajansı mahreciyle yer alır.Bakanlar Kurulu da 2 Eylül'de, bu doÄŸrultuda, 2413 sayılı kararınıalır. Buna iliÅŸkin haberi de A.A şöyle yayına koyar:''Ankara, 3 (A.A) - Tekke ve zaviyatın seddine ve ilmiye sınıfı ile kisvesine ve bilumum devlet memurlarının kıyafetine dair ahiren Ä°cra Vekilleri Heyetinin 2 Eylül 1341 tarihli içtimaında ittihaz edilen 2413 nolu karar berveçh-i atidedir:Türkiye Cumhuriyeti dahilinde gerek vakıf suretiyle inÅŸa edilmiÅŸ ve gerek ÅŸeyhin mülkü olarak matabu taht-ı temlikinde bulunmuÅŸ olan bilumum tekkeler ve zaviyeler bila istisna kamilen kapatılmıştır. (...)''30 Kasım 1925 tarihinde de tekke ve türbelerin kapatılmasını, tarikatların kaldırılmasını öngören ''Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile Birtakım Unvanların Men ve Ä°lgasına Dair Kanun'' kabul edilerek, genç Cumhuriyet yolunda ilerlemesini sürdürür.Â