Meclis isterse Sayıştay askeri harcamayı denetler

Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Hürriyet’e AB’nin asker-sivil iliÅŸkilerine bakışından savunma bütçesine, askeri ihale ve tedarik sistemindeki deÄŸiÅŸikliklerden yeni tehdit deÄŸerlendirmelerine kadar uzanan geniÅŸ bir gündem üzerinde görüşlerini açıkladı.Savunma harcamalarının geleceÄŸine nasıl bakıyorsunuz? Savunma harcamaları artık bütçe içindeki bir numaralı yerde deÄŸil. Bir numarada Milli EÄŸitim var. Milli EÄŸitim harcamaları, okula giden çocuk sayısı çoÄŸaldığı için belli bir düzeye gelmiÅŸtir denilebilir. Ama yıllar içinde milli gelirden savunma harcamalarına ayrılan paya baktığınızda bunda da düşüş olduÄŸunu görüyorsunuz. Bu düşüş savunma harcamalarındaki reel harcamanın da düştüğünü ifade ediyor. Yoksa Milli EÄŸitim bizi geçti demek, nisbi bir mukayese deÄŸildir. Milli gelirle mukayese en doÄŸrusudur. Bütçede gösterilen savunma harcamalarının dışında kalan, bütçe dışındaki savunma sanayii fonları da dikkate alındığında, iki kategorinin toplamı eÄŸitim bütçesini geçiyor mu?Yine geçmiyor.Savunma Sanayii fonlarından harcamaların denetlenmesinde son durum nedir? 5018 sayılı mali denetim kanunundan sonra önümüzdeki yıldan itibaren Savunma Sanayii Destekleme Fonu da bütçeye alınıyor. Son Savunma Sanayii Ä°cra Kurulu toplantısında önümüzdeki yıl bütçesini bir taslak olarak kabul ettik. O esas alınacak, böylece ilk defa fonun bütçesi de gelecek seneden itibaren bütçenin bir parçası olabilecek, dolayısıyla denetime de açılacak. Ama bir ölçüde zaten açıldı. Sayıştay Kanunu’nun ek 12. maddesiyle Meclis’in talimat vermesi halinde bugüne kadar olan harcamaları da savunma sanayi fonundan yapılmış olmasına raÄŸmen bütçeden yapılmış harcamalar gibi denetlenebilecek.Askeri hastanede sivil kontenjanı Türkiye’deki askeri hastanelerin ilk kademede yüzde 10’unu sivil hastalara açmayı tasarlıyoruz. Bu uygulama ilk kez olmuyor. Ankara’daki rehabilitasyon merkezinin zaten yüzde 3’ü sivil hastalara açık. Ayrıca Ankara GATA’nın yüzde 5’i de sivillere açık. Geçen yıl bu kontenjan yüzde 4.90’ına kadar kullanılmış. Åžu anda hiç açık olmayan diÄŸer hastanelerin ilk kademede yüzde 10’unun açılması için bir kanun teklifi hazırlayarak bakanlıkların görüşlerine sunduk. Bakanlıkların görüşleri tamamlandı ve dosya kanun teklifi haline gelmesi için BaÅŸbakanlığa arz edildi. Burada ÅŸunu yapmak istiyoruz: Bir ilde sivil hastane var, askeri hastane de var. Sivil hastanede olmayan bir kabiliyete askeri hastane sahip. Sivil vatandaşın o kabiliyete muhtaç olduÄŸu halde bugün askeri hastaneye gitmesi mümkün deÄŸildir. Önce bunun kapısını açalım. Bu askeri hastanenin verebileceÄŸi kapasiteye baÄŸlı. Acil durumlar, bunlar dikkate alınmadan yüzde 10 içinde mütala edilecek. Tedarik sistemine yeni model Son dönem kamuoyunda dikkat çeken yolsuzluk yargılamalarının bir bölümü doÄŸrudan bakanlığınızı konu alıyor. Bir Milli Savunma Bakanı olarak bu durumu nasıl karşılıyorsunuz?Benim dönemimde olmadığına şükrediyorum. Tabii çok büyük bir bakanlık, harcamaları çok fazla. Konulara hakim olmamak her zaman mümkündür. Yeter ki, Allah yardım etsin ki, her noktaya hakim olalım. Konular yargıya intikal etmiÅŸ olduÄŸu için geçmiÅŸ dönem için birÅŸey söylemem mümkün deÄŸil. Ama vatandaÅŸlarımız emin olsunlar ki, tüyü bitmedik yetimin parasının çarçur edilmemesi için, hele hele yolsuzluÄŸa konu olmaması için ben ve arkadaÅŸlarım elimizden geldiÄŸi kadar, müsteÅŸarlarımız baÅŸta olmak üzere çırpınıyoruz.Peki bu tür olayların tekrarlanmaması için sizin aldığınız idari önlemler var mı?Bugünkü sistem içinde gerekli önlemler idari açıdan azami ölçüde alınıyor. Bununla yetinilmiyor, tedarik sistemi, ÅŸimdi Kuvvetler’den ve Genelkurmay’dan baÅŸlayarak incelemeye alındı. Yeni bir tedarik sistemi modeli geliÅŸtiriliyor. Çalışmanın merkezi Genelkurmay’dır. Kuvvetler’le beraber, savunma sanayi ve Milli Savunma tedarik teÅŸkilatıyla beraber daha saÄŸlam, yere basan yeni bir sistemi geliÅŸtirmeye gayret sarfediyorlar. Mevcut sistemde bakanlığımız ikiye ayrılmış durumda, Savunma Sanayi MüsteÅŸarlığı var, bir de bakanlık tedariki var. Büyük sistemler yalnız buradan alınmıyor, her iki taraftan da alınıyor. Parayı nereden buluyorsak, oradan alıyoruz. Bu sistemsizliÄŸi, dağınıklığı gösteriyor. Bunları bir esasa, bir sisteme baÄŸlamamız gerekiyor. NATO müteahhidine ayrıcalık bittiMüteahhitlere verilen ihalelerde NATO yeterlik belgelerinin kaldırılmasıyla ilgili uygulamada son durum nedir? Vaktiyle NATO tedarikinde NATO ehliyet belgesi kullanılıyormuÅŸ. NATO ihalesi denince, bu yeterlik belgesi olmayan müteahhitler parasal yeterlilikleri olsa da NATO gizlilik derecesi tahkikatından geçmedikleri öne sürülerek ihalelere sokulmuyormuÅŸ. Bu belgeye sahip olan 10-15 müteahhit varmış. NATO ihalesi olduÄŸu zaman yalnız bunlar sokuluyormuÅŸ. Benden önce baÅŸlanan bir çalışmayla NATO ihale belgeleri iptal edilmiÅŸ. Åžimdi NATO ihalesi olduÄŸu zaman bütün müteahhitlerin girmesi mümkün, böylece tekelleÅŸme de kaldırılmış oldu. Benden önce baÅŸlamıştı, benim zamanımda da uygulama aynen devam ediyor. Åžimdi müteahhitlik belgesi olan ve ihalenin sınırları ve teknolojisi itibarıyla da girme ehliyetine sahip olan herkes girebilir. Ayrıcalıklar kaldırılmış oldu. (NOT: Söz konusu ihale yöntemi 2001 yılında kaldırılmıştı. Dönemin Genelkurmay BaÅŸkanı Orgeneral Hüseyin KıvrıkoÄŸlu, Milli Savunma Bakanı Sabahattin ÇakmakoÄŸlu, Milli Savunma MüsteÅŸarı bugünkü Ege Ordu Komutanı Orgeneral Işık KoÅŸaner’di.) NATO altyapı fonlarından yapılan harcamaların daha yüksek rakamlara çıktığı, bu harcamaların denetlenmediÄŸi yolundaki yorumları nasıl karşılıyorsunuz?NATO ihalesi dendiÄŸinde, prensip itibarıyla NATO fonlarının kullanıldığı, bütçeye girmeyen, girmediÄŸi için de bütçe denetimine tabi olmayan bir paradan bahsediliyor. Her zaman bu böyle olmamış, milli kaynaklar da kullanılmış. NATO altyapı fonlarında Türk vergi mükelleflerinin de parası harcanıyor mu? Türk vergi mükelleflerinin parasının kullanıldığı haller de olmuÅŸ. Ama normal denetimin dışına çıkarılmış, Sayıştay’ın, Maliye’nin denetimi yok, bütçeye de girmediÄŸi için zaten bunların denetlenmesi de söz konusu deÄŸil. Åžimdi tabii daha da kritik olan husus, bizim ihale yöntemlerimiz ve Bayındırlık birim fiyatları da uygulanmamış. O zaman çok yüksek gitmiÅŸ, ÅŸimdi bunların hepsi kalkmış oldu. Â