Masadaki 4 başlık... Suriye ile normalleşme görüşmeleri

Türkiye ile Suriye arasındaki normalleşme süreci, istihbarat kuruluşları ve savunma bakanlarının buluşmasından sonra dışişleri bakan yardımcılarının görüşmesiyle devam etti. İran’ın da bu sürece dahil olmasıyla birlikte 3-4 Nisan tarihlerinde bakan yardımcıları Moskova’da bir araya geldi. Dışişleri bakanlarının buluşması için hazırlıklar yapıldı. Görüşme sonrasında basına yansıyan açıklamada, “Her ülke, tutumunu ve görüşlerini şeffaf ve açık bir şekilde dile getirmiştir. Bu bağlamda taraflar istişarelere devam edilmesi hususunda mutabık kalmışlardır” denildi.

Şimdi gözler Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun açıkladığı mayıs ayı başında yapılacak dışişleri bakanları görüşmesinde. Gündemde Türkiye’nin masaya getirdiği dört başlık var.

1- Siyasi süreç canlansın ve Suriye muhalefetinin temsili sağlansın: Hürriyet’in ulaştığı kaynaklar, bu başlık altında aylardır toplanmayan Anayasa Komitesi’ni hatırlatıyor. Bundan önce yapılan toplantıların da bir anlamda “havanda su dövmekten ileriye gidemediğini” söyleyen kaynaklar, gerekirse farklı formüllerle sürecin canlandırılması gerektiğinin altını çiziyor. Bu kapsamda Suriye muhalefeti ile de temaslar sürüyor. Rejimin ve Suriye muhalefetinin Astana platformunda bir araya getirilebileceği de konuşuluyor. Ancak bu sürecin sağlıklı bir şekilde inşası için zaman gerektiği belirtiliyor.

2- Sığınmacıların geri dönüşü: Bu adım da aslında siyasi sürecin canlanmasıyla hayata geçebilecek. Kaynaklar, Esad rejiminin bugüne kadar 20’nin üzerinde af çıkardığını hatırlatıyor. Astana rejiminin garantör ülkeleri olan Türkiye, Rusya ve İran’ın bu süreçte de garantör rolü oynamasının yeni bir affın bu defa gerçekten hayata geçmesini sağlayabileceği belirtiliyor.

3- İnsani yardımlar: Türkiye sınır kapılarında insani yardımların kesintisiz olarak Suriye’nin her tarafına ulaştırılması için esneklik gösterebileceğini belirtiyor. Özellikle deprem sonrası bu konuda oluşan ihtiyaç, Türk yetkililerce de tespit edildi. Bu adımların güven artırıcı hamlelerle desteklenmesi de Türkiye’nin yol haritası içinde yer alıyor.

4- Terörle mücadele: Bu Türkiye için en önemli başlıklardan biri. Türkiye, Suriye’nin kuzeyindeki PKK-YPG’nin, işbirliği ile temizlenmesini istiyor. Bu doğrultuda verilen mesaj, “Suriye’nin toprak bütünlüğünün Türkiye için de son derece önemli olduğu ve PKK-YPG dahil tüm silahlı unsurların Suriye’nin kuzeyinden temizlenmesi gerektiği” yönünde.

TÜRKİYE’NİN ÇEKİLMESİNİ İSTİYOR

Suriye ise Türk Silahlı Kuvvetleri’nin harekât bölgelerinden çekilmesini istiyor ve bu doğrultuda “toprak bütünlüğüne dönük daha somut taahhütler” talep ediyor. Dört ülke arasında yoğun temas trafiği devam ederken Türkiye bir yandan da Arap ülkeleriyle temasta. Suriye ile normalleşme süreci yürüten Arap ülkeleri ile eşgüdüm sağlanmaya çalışılıyor. Bu doğrultuda Suudi Arabistan, Katar gibi ülkelerle de görüşmeler devam ediyor.

İKİ ÜLKE İÇİN DE ÖNEMLİ

Türkiye ile Suriye arasında normalleşme görüşmeleri devam ederken, sürecin sonunda iki komşu ülkenin de elde edebileceği önemli kazanımlar var. Türkiye açısından konuya bakıldığında, sığınmacıların dönüşü öne çıkan başlıklardan biri. Türkiye bu adımı atarken sığınmacıların en güvenli şekilde ülkelerine dönüşü için temkinli davranıyor. Ancak önemli bir konu da ABD’nin Kuzeydoğu Suriye için gelecek planları. ABD, NATO müttefiki Türkiye’nin sert tepkisine rağmen terör örgütü PKK-YPG ile sahadaki işbirliğini tüm hızıyla sürdürüyor. Suriye ile Türkiye arasında normalleşme ABD’nin bu planını bozacak en kuvvetli unsur olarak değerlendiriliyor.