Marmaris'te madene bilirkişi ‘hayır’ dedi

Son olarak davaya müdahil olan Turunç Belediye Başkanlığı'nca mahkemeye sunulmak üzere Ege Üniversitesi'ne yaptırılan inceleme sonunda hazırlanan bilirkişi raporlarında, “Dünya ve ülkemiz su durumu ve yörenin peyzaj değerleri, ekosistem yapısı, ekolojik durumu, özellikle de çambalı üretimi ile turizm olgusu ele alındığında, bu koşullar kapsamında maden işletmenin kurulması Marmaris ve halkı ve ülkemiz için uygun olmayacaktır” denildi.

Neslişah firması, Ocak 2007'den itibaren Osmaniye Köyü'ndeki 600 hektarlık orman vasfındaki arazide manganez aramak, rezerv araştırması yapmak için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan gerekli izinleri aldı. Çevreciler madene karşı çıktı. Muğla İdare Mahkemesi'nden 19 Aralık tarihinde 3 günlük yürütmeyi durdurma kararı çıkarıldı. Mahkeme üç kişiden oluşan bilirkişi atadı. Rapor firma lehine çıkınca, Marmaris Kent Meclisi'nin başvurusu üzerine 21 Mart'ta bölgeye bir ekip gönderen İl Tarım Müdürlüğü, ‘Turizm, tarım ve doğa açısından sakıncalıdır’ raporu verdi.

DAVALAR SÜRDÜ ÇALIŞMA DURMADI

Tekrar yürütmeyi durdurmak için dava açıldı ve bu davaya bu kez Marmaris, Turunç ve İçmeler Belediyeleri, Dereözü ve Osmaniye Köyü muhtarlıkları, Rehberler Derneği ve Muğla Arı Yetiştiricileri Birliği de müdahil oldu. Nisan sonunda yeniden İdare Mahkemesi'ne bu kez Enerji Bakanlığı'na işletme izni ile ruhsat iptali için dava açıldı. Bu süreler içinde madende çalışma durmadı. Çevreciler Hacettepe ve Ege Üniversiteleri'nden balcılıkla ilgili bilirkişi raporları istedi.

İdare mahkemesi, ‘Telafisi olmayacak zararlar doğuracağı’ gerekçesiyle madenin çalışmasını durdurdu. Şirket bunun iptali için bir üst mahkeme olan Aydın İdare Mahkemesi'ne başvurdu ve yürütmeyi durdurma kararının kalkmasını sağladı. Maden tekrar çalışmaya başladı. Bu kez çevreciler Aydın İdare Mahkemesi'ne itiraz ederek savunma bildirdi ve tekrar yürütmeyi durdurmanın geçerliliğini sağladı. Turunç Belediyesi de maden arama için belediyeden izin alınmadığını gerekçe göstererek madeni Aralık ayında mühürledi. Peşinden de Ege Üniversitesi'ne başvurarak bilirkişi gönderilmesini istedi.

ÜÇ AYRI KATEGORİDE İNCELEME

Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Arşiv ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ümit Erdem ve Prof. Dr. Fethi Doğan 14 Kasım'da Marmaris'e gelerek madende inceleme yaptı. Yöreye ilişkin her türlü belge ve bilgi toplanılarak halk sağlığı ve çevre bilimi çerçevesinde iki rapor hazırladı. Turunç Belediyesi'ne 16 Ocak tarihinde gönderilen raporda 7 maddelik ‘Maden iznine ilişkin dosyaya yönelik tespitler’, 12 maddelik ‘Yaşam ortamına ilişkin yerel tespitler’, 5 maddelik ‘Yaşam ortamına ilişkin bilimsel tespitler’ başlıkları altında yapılan eksiklikler açıklandı. ‘Sonuç ve değerlendirme’ bölümünde ise 6 madde ile düşünceler yansıtıldı.

RAPOR ÇEVRECİLERİ RAHATLATTI

İki profesörün ortaklaşa hazırladığı raporun sonuç ve değerlendirme bölümünde çevrecileri rahatlatan maddeler şöyle sıralandı:
“İşletme etki alanı olan 5- 10- 15 kiometre yarı çaplı yakın yaşam ortamında yeterli ve çok uzmanlı bir çalışma yapılmadığından acil olarak bunun yapılması şarttır. Çünkü, açık sistem işletme alanı sınırlarının dışında kalan yaşam ortamında, suyunda, toprağında ve havasında zararlı etki rizikosu sıfırlanamamaktadır. Peyzaj mimarı, ziraat mühendisi, ekolog, biyolog, jeolog, hidrojeolog ve ekonomist gibi uzman bilirkişilerden oluşan toplulukların yaşam ortamını ayrıca değerlendirmeleri zorunludur. Bu nedenle işletme alanı itibariyle 30 kilometrelik yarı çaplı bir alanda olacak şekilde ‘Ekolojik Uygunluk Analizi’ ve ‘Riziko Analizi' yapılmalıdır. Bu çalışmalarda yine çevre plancısı, peyzaj mimarı, ekolog ve biyolog gibi özgün uzmanlarla gerçekleştirilmelidir.”

Raporda ayrıca, yaşam ortamıyla ilgili etkileşim çerçevesinde bir ekonomik analiz yapılması böylece kar ve zararın ortaya konulabilmesi zorunlu olduğuna da değinilerek şöyle devam edildi:
“Bütün bunlar yapılamıyorsa, bir başka uygun yerde işletmenin kurulması çareleri düşünülmelidir. Çünkü bu irdelemeler yapılmadan işletme sürecinde ve işletmenin bitiminden sonraki ortaya çıkacak yaşamsal etkiler ve tehlikeler yadsınamaz bir gerçektir. Bütün bu belirtilenler ışığında dünya ve ülkemiz su durumu ve yörenin peyzaj değerleri, ekosistem yapısı, ekolojik durumu ve özellikle de çambalı (Basra balı) üretimi ile turizm olgusu ele alındığında, bu koşullar kapsamında böyle bir işletmenin kurulması Marmaris ve halkı ve Ülkemiz için uygun olmayacaktır.”

MADENİ AÇTIRMAYACAĞIZ

CHP'li Turunç Belediye Başkanı Ali Fuat Fidan, madenin açılmaması için ne gerekiyorsa yapacaklarını belirterek, “Raporlar ortada. Bu konuyu bilim adamları her yönden araştırdı. Şirketin savunacak tek dalı kalmadı. Herşey açık. Bu madenin çevremize her yönden büyük zarar verdiğini biz değil bilim dünyasının önemli isimleri yani profesörlerimiz açıkladı. Bu ve daha önce değişik kurumların verdiği raporlar doğrultusunda Aydın İdare Mahkemesi'nin de maden arama ruhsatlarını iptal edeceğine inanıyoruz” dedi.

Öte yandan Marmaris Kent Meclisi ile davaya müdahil olan Dereözü ve Osmaniye Köyü muhtarlıkları, Rehberler Derneği ve May-Bir üyeleri mücadeleyi sonuna kadar sürdüreceklerini açıkladı.