Marmara yok olmasın diye tek tek taşıyorlar

Marmara Denizi’nin etrafında binlerce yıldır insanlar yaşıyor. Günümüzde de 25 milyondan fazla insan Marmara Denizi etrafında yerleşik.

İstanbul, İzmit, Yalova, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ illerine sınırı bulunan Marmara Denizi, Türkiye’nin dev sanayi kuruluşlarını da ağırlıyor. Binlerce yıldır atıklarla kirlenen Marmara Denizi artık yaşam savaşı vermeye başladı. Bilim insanlarının yaptıkları çalışmalar, özellikle son yıllarda adalarda artan inşaatların Marmara Denizi’ni hızla ölüme götürdüğünü tespit etti. Marmara Denizi’ndeki ekosistemin en önemli parçalarından biri ise mercanlar. İnsan yaşamı olmayan Yassıada ve Sivriada açıklarında görülen son mercan kolonileri de inşaatlar ve insansal atıklarla (şehir kanalizasyonu) yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.



İki yıl önce projenin çekim sorumlusu Serço Ekşiyan’ın kaydettiği görüntülerle bu yıl kaydedilen görüntüler karşılaştırıldığında kirlilik gözle görülebiliyor. Mercanların üzerleri inşaat atıklarıyla kaplanmış. Renkleri değişmiş. Denizde görüş alanı ise sadece birkaç metreye gerilemiş durumda.

KİRLENMEYEN SADECE NEANDROS ADASI KALDI

Mercanları kurtarmak için harekete geçen İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı ve Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği, Türkiye’de ilk kez uygulanan bir yöntemle mercan kolonilerini başka yere nakletmeye başladı. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi'nden Yrd.Doç.Dr. Nur Eda Topçu ile Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü’nden Doç.Dr. Noyan Yılmaz’ın bilimsel danışmanlığında, Yassıada ve Sivriada açıklarında, 20-30 metre derinlikteki mercan toplulukları, insansal etkilerin daha az olduğu Neandros Adası açıklarına taşınmaya başlandı. Mercanlar uzman dalgıçlar tarafından kökleriyle birlikte alınarak özel kaplarla önce tekneye çıkartılıyor. Ardından kimyasal ve inşaat atıklarından uzak Neandros Adası’nın derinliklerine götürülerek tekrar kayalara yerleştiriliyor.

İLK KEZ DENİYORUZ

Türkiye’de ilk kez uygulanan projenin sorumlusu Yrd. Doç. Dr. Nur Eda Topçu; “ Bu zorunlu taşınma ile mercanlar fiziksel zarardan etkilenmeyecek ve genetik zenginliklerini koruyacaklar. Tropik bölgelerde yapılan bu çalışmayı ilk kez ülkemizde deniyoruz. İspanya-Fransa kıyılarında da çok az denendi. Mercanların yeni yerlerine uyum sağlaması ve tekrar hayat bulmasını çok istiyoruz” dedi.

BALIKLARIN YUMURTLAMA ALANI

Ülkemizde Ege ve Marmara Denizi’nde görülen mercanlar, ağaçsı yapıları sayesinde başka canlılar için yumurtlama ve yaşam alanı görevinde.

Kadıköy’de ki Kurbağlıdere’den toplanan kanalizasyon atıklarının mercanların üzerine atılması toplu ölümler meydana getirdi. Mercanlarla birlikte süngerler, pina kabukları ve birçok deniz canlısı yok oldu. Projenin sualtı sorumlusu Volkan Narcı; “Marmara’da ki kirlilik öyle bir hal aldı ki derinlerde ki mercanlar bile atıklardan etkilenip toplu şekilde ölüyor. Kurtarabildiğimiz kadar mercanı Neandros Adası’na tekrar dikeceğiz. İlk etapta 200 mercanı taşıyacağız” dedi.



YASSIADA İNŞAATINDAN ÖNCESİ VE SONRASI

Bilim insanları tarafından çekilen videolarda Yassıada’da yapılan inşaat çalışmalarının deniz dibine verdiği tahribat açıkça görülüyor. İlk video Yassıada’daki inşaat çalışmaları başlamadan hemen önce çekilmiş. Bir taşın üzerine yerleşmiş mercanlar ve deniz dibindeki yaşam oldukça renkli. Balıklar sık sık kameranın çekim açısına giriyor. Denizdeki görüş oldukça açık. İkinci video ise Yassıada’daki inşaat çalışmalarının ardından çekilmiş. Videoda, ilk videodaki mercanlardan hiçbiri yaşamıyor. Üzerleri inşaat tozuyla kaplanmış. Suyun altındaki görüş mesafesi ise sadece birkaç metreyle sınırlı.

TEK TEK SÖKÜLÜP TAŞINIYOR

Bilim insanları Yassıada ve Sivriada çevresindeki sarı mercanları tek tek yerlerinden söküyor. Deniz suyu dolu kaplara konulan mercanlar, yeni yaşam alanlarındaki taşlara yerleştiriliyor. Böylelikle yok olmalarının önüne geçilmesi planlanıyor.