Marka marka olmadan Cilalı İbo markaydı

Yıllarca Türk sinemasına ve tiyatrosuna hizmet verdi. Sayısız filmde ve sayısız oyunda rol aldı, yönetmenlik yaptı. Ortaoyunu geleneÄŸimizin en önemli temsilcilerinden biri olduÄŸu için Dümbüllü Ödülü aldı. Modern tiyatronun en iyi oyuncularından biri olarak Scape'nin Dolapları adlı oyununda gösterdiÄŸi üstün performanstan dolayı Legion D'Honneur ödülüne layık görüldü. Avustralya'dan Amerika'ya kadar dünyayı bir baÅŸtan diÄŸerine dolaÅŸtı. GittiÄŸi ülkelerde sahneye çıktı, Metro Golden Mayer stüdyolarında çekilen filmlerde oynadı. Zeki Müren, Ayhan Işık, Fikret Hakan, Fatma girik gibi devrin ünlü jönleri ve aktristleriyle aynı filmlerde rol aldı. Kimi zaman 2.5 liraya talim etti, bazen büyük jönlerden bile fazla kazandı. Tiyatro ve sinemanın hem mutfağında görev aldı hem de sahne ışıklarının önünde parladı. Uzun zamandır sesi soluÄŸu çıkmıyordu. Neredeyse unutulmak üzereydi. Arada bir, televizyon kanalları marifetiyle eski Türk filmlerindeki solgun fotoÄŸrafları geçiyordu önümüzden, hepsi o kadar. Geçen yıl Sinan Çetin'in ‘‘The Bank’’ adlı filminde oynamaya baÅŸladığı duyulunca orta yaÅŸlardaki sinemaseverler onu heyecanla hatırladı. Evet Feridun Karakaya yani ‘‘Cilalı Ä°bo’’ yıllar sonra yeniden beyazperdeye dönmüştü. Ama yine de sınırlı sayıda insan onu görebildi.Ama geçtiÄŸimiz hafta baÅŸlayan Turkcell reklam filminin yeni bölümleri televizyonlarda göründüğü andan itibaren herkes onu konuÅŸuyor. Özgür kıza ‘‘HiÅŸÅŸÅŸÅŸt uyuma kız’’ diyen muzip ihtiyar Cilalı Ä°bo'nun ta kendisi. O matrak sesi, hafif peltek konuÅŸması, yuvalarında durmadan dönen gözleriyle yeniden karşımızda iÅŸte. Hayatında hiç içki, sigara, kahve, gazoz ve çay içmedi. Çok az meyve yedi. Hep sarışın kadınları sevdi, esmerlerle birlikte olmadı. Hatta yatağına kadar gelen bir kadını sırf esmer olduÄŸu için geri çevirdi. 1929 yılında Ä°stanbul'da Avukat Nazım Bey'le Rana Hanım'ın üçüncü çocuÄŸu olarak dünyaya geldi. Genç cumhuriyetin ödünsüz hukuk adamlarından biri olan babacığını Atatürk'ün ölümünden bir yıl sonra kaybetti. Ä°lkokulu Fındıklı'da, ortaokulu geçtiÄŸimiz günlerde yanarak tarihe karışan Ortaköy'deki Gazi Osman PaÅŸa Ortaokulu'nda, liseyi KabataÅŸ Erkek Lisesi'nde okudu. Sahneye daha minicik bir çocukkken adım attı.Henüz orta birdeyken rol aldığı bir temsil sırasında devrin büyük tiyatro adamı Necdet Mahfi Ayral'ın dikkatini çekti. Mahfi Ayral, Ä°stanbul Åžehir Tiyatroları'nda bir çocuk tiyatrosu kurmak istediÄŸi için yetenek avına çıkmıştı. Daha ilk durakta karşılaÅŸtığı Feridun Karakaya'yı hemen kaptı ve çocuk tiyatrosunu onun hiperaktif performansı etrafında oluÅŸturmaya baÅŸladı. Bu küçük adam sahnelerin tozunu attırıyordu. SÄ°NEMA AÅžKI BÃœYÃœYORAskerlik dönüşü tiyatroya devam etti. Bu sırada sinemada ufak defek roller almaya baÅŸladı. Ömer Lütfi Akad'ın yönettiÄŸi bir filmle gösterdiÄŸi baÅŸarıdan ötürü Türk Oscar'ını aldı. Türk Sinemasevenler DerneÄŸi'nin dağıttığı Bronz Oscar heykeline layık görüldüğünde film başına 2.5 lira alıyordu:‘‘Bu ödülden sonra herhalde şöyle 100-150 bin lira verirler’’ diye düşündü. Ama iÅŸler ansızın öyle kesat bir hale geldi ki deÄŸil 150 lira almak eskiden eline geçen 2.5 lirayı bile veren olmadı.Åžehir Tiyatrosu'nda kadrolu olarak çalışması Karakaya'yı rahatlatıyordu ama içindeki sinema aÅŸkı büyümeye devam ediyordu. Annesi, büyükannesi, askerden döndükten sonra bir baltaya sap olabilmesi için doÄŸru dürüst bir iÅŸ tutmasını istiyorlardı. Ailesinin ‘‘doÄŸru dürüst iş’’ dediÄŸi bilinen ve aile geleneÄŸine uygun olan mesleklerdi. Eski Ä°stanbullu bir aile olan Karakayalar'ın çoÄŸu hukukçu, deniz subayı, devlet memuru falandı. Büyükannesi torununun üniforma giymesini, ata binmesini çok arzuluyordu. O oyuncu olup çıktıktan sonda bir gün, Ah oÄŸul ah, demiÅŸti, bir orman memuru bile olamadın!ZEKÄ° MÃœRENLE Ä°LK FÄ°LM1957'de devrin ‘‘Sanat GüneÅŸi’’ Zeki Müren'in sinemada da parladığı yıl oldu. Osman Seden bir gün Feridun Karakaya'yı çağırarak Zeki Müren'le tanıştırdı. BerduÅŸ isimli bir film çekilecekti ama bir eksik vardı. Komik adam rolleri için seçilen Münir Özkul hastalanmıştı. Osman Seden de baÅŸrol oyuncusu Zeki Müren'e Münir Özkul yerine Karakaya'nın oynamasını önermiÅŸti. Müren, yeni oyuncunun şöyle bir yüzüne bakıp, başını yana çevirerek ‘‘Ama bu meÅŸhur deÄŸil ki’’ diye itiraz etti. Osman Seden sesini çıkarmadı. Zeki Müren, Karakaya'ya dönerek yüzünü bir müddet izledikten sonra ‘‘Peki, ne diyelim olsun bari’’ deyince iÅŸ tamam oldu. BerduÅŸ'ta Zeki Müren'in yanında bulunan boyacı Ä°brahim rolünde Feridun Karakaya olaÄŸanüstü bir baÅŸarı gösterdi. SiperliÄŸi yukarı kalkık ÅŸapkanın altına tebeÅŸirle Cilalı Ä°bo yazmışlardı. Bazı sahnelerde kendiliÄŸinden oluÅŸturduÄŸu mizansenle Zeki Müren'i bile gölgede bıraktı. BerduÅŸ'un ardından Gurbet isimli bir filmde de rol alan Karakaya'yı artık yolda gören herkes tanımaya baÅŸladı. Ama, Gurbet'teki rolüyle deÄŸil BerduÅŸ'taki Boyacı Ä°brahim tiplemesiyle. Böylece Cilalı Ä°bo adlı tip ortaya çıktı. 1959'da çekilen Cilalı Ä°bo Casuslar Arasında filmi yeni bir markanın habercisi oldu. Türk sineması yeni bir kahraman kazandı. Cilalı Ä°bo, Sadri Alışık'ın Turist Ömer'i ve Kemal Sunal'ın Ä°nek Åžaban'ı ortaya çıkmadan yıllarca önce kendine has bir karakter olarak sınırlarını çizdi. Feridun Karakaya Cilalı Ä°bo'yu şöyle tarif ediyor: ‘‘Komik, saf, cesur, temiz yürekli, sapına kadar erkek, gariplerin yardımına koÅŸan, sevdikleri için canını veren bir Türk insanı.’’Cilalı Ä°bo, büyük bir ilgiyle karşılaşınca aynı baÅŸlıkla tam 11 film çekildi. Feridun Karakaya, askerden sonra evlendiÄŸi ilk eÅŸini kanserden kaybetti. 25 Ekim 1959'da evlendiÄŸi ikinci eÅŸi Merih Hanım'dan iki evlat sahibi oldu: Ferit ve Cem Karakaya. CANAVAR KUÄžUYU KAPTIFeridun Karakaya, ikinci eÅŸi Merih Hanım'la 1987'de boÅŸandı. Daha sonra da 1958 doÄŸumlu AyÅŸegül Hanım'la üçüncü evliliÄŸini yaptı. Dokuz yıldır evli olan Karakaya çifti, Esentepe'de, bahçe içindeki iki katlı evlerinde yaÅŸamlarını sürdürüyor. ‘‘O bir melek’’ diye söz ettiÄŸi AyÅŸegül Hanım'la evlendiÄŸi dönemde, ‘‘Sonunda canavar, kuÄŸuyu kaptı’’ diye açıklama yaparak herkesi gülmekten kırıp geçirmiÅŸti.Feridun Karakaya, seks filmleri furyasında, Cilalı Ä°bo'yu yem etmemiÅŸ olmakla gururlanıyor: ‘‘Allah muhtaç etmesin Ekrem Bora gibi büyük bir aktör bile bu furyadan nasibini aldı. O devirde film başına 100 bin lira alıyordum. Bana seks filmi karşılığı tam 10 milyon teklif ettiler ama kabul etmedim.’’1980'den sonra tam 22 yıl hiçbir filmde rol almadı. Geçen sene geçirdiÄŸi ağır kalp krizinin ardından 3.5 ay komada kaldı. YoÄŸun bakımdan çıktıktan sonra bir ay boyunca da hastanede dinlendi. Hastane odasındaki uzun dinlenme döneminde bir gün saçları aslan yelesine benzeyen bir adam kapıyı tekmeyle açarak girmiÅŸ ve ‘‘Hadi ihtiyar kurt, böyle miskin miskin yatacağına kalk yataktan film çevireceÄŸiz’’ demiÅŸ. Gelen adam yönetmen Sinan Çetin'di. HİŞŞŞT UYUMAYINKalktı, hemen giyindi, taburcu kağıtlarını imzaladı ve o adamın peÅŸinde aynı gün film setine gitti. Banka adlı filmde, mal müdürü rolünü üstlendi. OÄŸlu Cem de belediye baÅŸkanını oynuyordu. Karakaya, iki yönetmeninden Sinan Çetin ve Serdar Erener'den sitayiÅŸle söz ediyor: ‘‘Sinan, aslan gibi bir yönetmen. Serdar Erener'le ikisi çakmak taşıyla kav gibiler. Bir araya geldiler mi ateÅŸler fışkırıyor yaptıklarından.’’ Turkcell reklamındaki rolü de Sinan Çetin teklif etmiÅŸ Feridun Karakaya'ya. Åžimdi biraz rahatsız. Evinde dinleniyor. Beyaz perdenin, tiyatro sahnelerinin bu unutulmaz yüzü, bir an önce iyileÅŸip kaldığı yerden devam edeceÄŸi günleri dört gözle bekliyor. Vedalaşırken arkamızdan sesleniyor,‘‘HiÅŸÅŸÅŸÅŸt uyumayın, kendinize mukayyet olun’’... KARAKAYA'NIN OYNADIÄžI BAZI FÄ°LMLERGörünmeyen Adam Ä°stanbul'da - 1955Beyaz Mendil - 1955Åžehir Yıldızları - 1956BerduÅŸ - 1957Gurbet - 1959Gönül Kimi Severse - 1959Cilalı Ä°bo Casuslar Arasında - 1959Cilalı Ä°bo Yıldızlar Arasında - 1959Cilalı Ä°bo'nun çilesi - 1960Cilalı Ä°bo Zoraki Baba - 1961Cilalı Ä°bo Rüyalar Aleminde - 1962Cilalı Ä°bo Kızlar Pansiyonunda - 1963Cilalı Ä°bo Perili Köşkte - 1963Cilalı Ä°bo ve Kırk Haramiler - 1964BeÅŸ Åžeker Kız - 1964Seveceksen YiÄŸit Sev - 1965Sinekli Bakkal - 1967Vuruldum Bu Kıza - 1968Mısır'dan Gelen Gelin - 1969Cilalı Ä°bo Almanya'da - 1970Cilalı Ä°bo Yetimler meleÄŸi - 1971Cilalı Ä°bo Teksas Fatihi - 1971Banka - 2002Â