Mam Celal’i* bu Irak öldürecek

*Celal Amca

SADDAM Hüseyin’in 2003’te devrilmesi ve 50 yıl sonra ülkede demokratik seçimlerle ilk hükümetin göreve gelmesinin ardından 2005’te Irak tarihindeki ilk Kürt cumhurbaşkanı seçilen Celal Talabani (79), önceki gece kalp damarlarındaki sertleşmeden kaynaklanan tıkanıklık nedeniyle felç geçirdi. Talabani, acilen başkent Bağdat’taki Sağlık Bakanlığı tıp merkezine kaldırıldı. Gün boyunca Talabani’nin sağlık durumuyla ilgili çelişkili bilgiler geldi. Irak’ın El Irakiye gazetesinin yanı sıra İran’ın Press TV ve Lübnan’ın El Mayadin televizyonları, dün öğleden sonra Talabani’nin beyin kanaması geçirdiği ve beyin ölümünün gerçekleştiğini öne sürdüler. Talabani gibi Kürt olan Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari ise El Arabiya’ya konuşarak bu iddiayı yalanladı.

BAYILDI AMA VÜCUDU NORMAL

Talabani’nin makamından yapılan açıklamada da, “Sayın Cumhur- başkanı’na yapılan tıbbi tahlil ve diğer kontroller, Cumhurbaşkanı’nın aniden rahatsızlanmasının ve bayılmasının damarlarındaki sertleşmeden kaynaklandığını gösterdi. Tahliller sonucunda vücudun, vazifesini normal şekilde sürdürdüğü tespit edilmiştir” denildi. Reuters’a konuşan üç ayrı hükümet kaynağı, Talabani’nin durumunun “kritik ancak istikrarlı” olduğunu kaydetti. Ülkedeki siyasi krizde artan temposu nedeniyle yorgun düştüğü belirtilen Talabani’nin durumunun iyiye gittiği belirtildi. Talabani’nin başkanı olduğu Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) acil bir şekilde toplanarak kendisinin Almanya’ya götürülüp tedavi ettirilmesini görüştü. Talabani, Almanya’da üç ay tedavi gördükten sonra eylül ayında Irak’a dönmüştü.

Barzani’yi kızdırdı, Maliki ile görüştü, fenalaştı

CELAL Talabani önceki gece bilincini yitirmeden saatler önce Başbakan Nuri Maliki ile ülkedeki siyasi krizden çıkış yollarını ele almıştı. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani ile Maliki hükümeti arasında petrol gelirleri konusunda kriz sürüyor. Talabani, Şii-Kürt çatışmasında tarafsız arabulucu rolünü oynuyordu. Hatta Cumhurbaşkanı olarak son çıkışı Barzani’nin hoşuna gitmeyecek türdendi. Bağımsızlık ilan etmesi halinde Barzani’ye “Süleymaniye ili Kürdistan’dan ayrılır” dediği öne sürülmüştü.

Başbakan Tayyip Erdoğan, “İsterlerse hemen jet ambulansımızı göndereceğiz” dedi. Bağdat’ta tedavisi süren Talabani ile, yıllar önce ABD eski Başkanı Ronald Reagan’ı kurtaran doktor olarak nam salan nöroşirürji uzmanı KYB’li Kerkük Valisi Necmettin Kerim ilgileniyor.

Kurnaz peşmerge duayen siyasetçi oldu

IRAK Kürt siyasetinde “duayen” sayılan Talabani, BBC’ye göre “ittifaklarını değiştirebilen kurnaz bir politikacı” olarak biliniyor. Kürtlerin Mam Celal (Celal Amca) diye hitap ettikleri Talabani, dostlarını olduğu kadar düşmanlarını da etkileyebilen bir lider:

 1933 doğumlu Celal Talabani, 1950’lerin başında hukuk öğrencisiyken Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) girdi.1961’deki Kürt ayaklanmasına katıldı.
1975’te KDP’den ayrılıp Kürdistan Yurtseverler Birliği’ni (KYB) kurdu. Ertesi yıl Bağdat hükümetiyle ittifak yapıp KDP karşıtı askeri harekatta yer aldı.
 1988’te Saddam Kürtlere karşı kimyasal silah kullanırken Talabani İran’a sığındı. 1991  Körfez Savaşı ile KYB-KDP ittifakı oluştu ve ardından Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KYB) kuruldu. 2003’te Saddam devrildi, iki yıl sonra Talabani Cumhurbaşkanı oldu.

İdamlık Haşimi vekâlet edebilir

IRAK anayasasına göre Cumhurbaşkanlığı koltuğu boşaldığında yenisinin seçimi için meclis oylaması yapılıyor. Siyasi iktidar paylaşımı anlaşmasına göre Cumhurbaşkanı bir Kürt oluyor, yardımcıları ise Sünni ve Şii...  Talabani’nin görevini yapamayacak hale gelmesi durumunda Cumhurbaşkanlığı için en favori aday, uzlaştırıcı ve ılımlı bir isim olarak görülen IKBY’nin eski başbakanı Berham Salih. Ancak bu durumda mecliste seçim yapılana kadar Talabani’ye yardımcılarından biri vekalet edecek. Başbakan Maliki ile ters düşen ve Türkiye’ye yerleştikten sonra gıyabında 5 kez idam cezasına çarptırılan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık Haşimi’nin bu rolü üstlenip üstlenemeyeceği soruluyor şimdi...