Malakan mezarları yağmalandıYeni
Güncelleme Tarihi:
Mukadder YARDIMCIEL/KARS, (DHA)
Oluşturulma Tarihi: Ekim 16, 2006 12:07
Çarlık Rusyası döneminde göç ettikleri Kars’ın Çakmak ve Atçılar köylerinde yaşayan Malakan’lara ait mezarlar, define avcıları tarafından talan edildi. Çok ileri tarım tekniklerini beraberinde getiren ve yöre halkına öğreten paylaşımcı, barışsever özellikleri ile tanınan Malakan’lara ait mezar taşlarının, köylüler tarafından ahır ve evlerinin duvarlarında kullanıldığı ortaya çıktı.
Ağabeyi ile ablasının mezarlarını gözyaşları içinde arayan Malakan kökenli Türk vatandaşı Vasil Gavrilev Dölemenci, hayal kırıklığı yaşadı. Dölemenci, “Bizim mezarlarımızda altın ve ziynet eşyaşı bulunmaz. Yapılanlar bir topluma ve insanlara büyük bir saygısızlıktır. Mezarların tekrar yapılmasını istiyoruz” dedi.
Kars- Erzurum çevresinde yaşayan ve 1962 yılındaki göçle büyük bir kısmı Türkiye’den ayrılan Malakan’ların, Kars’ın merkeze bağlı Çakmak ve Arpaçay ilçesine bağlı Atçılar köylerindeki mezarları yağmalandı. Çakmak Köyü’nün üst tarafında bulunan yaklaşık 200 mezardan bazılarında kazı yapıldığı belirlendi. İlk yıllarda etrafı çevrili mezarlığın duvarlarının yıkıldığı ve mezarların baş taşları hariç diğer bütün taşların sökülerek götürüldüğü anlaşıldı. Kazı yapılan mezarlarda define arandığı ileri sürülürken, sökülen mezar taşlarının köylüler tarafından ev ve ahırların duvarlarında kullandığı saptandı. Arpaçay’ın Atçılar Köyü’ndeki Malakan’lara ait mezarların tamamen tahrip edildiği ortaya çıktı.
KARDEŞLERİNİN MEZARINI BULAMAYINCA AĞLADI
ABD, Kanada ve Yeni Zellanda’da yaşayan Malakan’ların her yıl gelerek Kars ve çevresindeki aile mezarlıklarını ziyaret ettiğini ifade eden Kars merkezde yaşayan Türk vatandaşı 61 yaşındaki Vasil Gavrilev Dölemenci, Malakan'lara ait mezarların tahrip ve talan edilmesine tepki gösterdi. Çakmak köyü’ndeki mezarlıkta ağabeyi Aleksey ile ablası Baraşa Gavrilev’in mezarlarını arayan Vasil Gavrilev Dölemenci, bulamayınca ağlamaya başladı. Yakınlarının mezarlarını bulamayan Dölemenci, gözyaşları arasında “Yapılanlar bir topluma ve insanlara büyük bir saygısızlıktır. Bazı mezarları kazıp altın aramışlar. Oysa bizim mezarlarımızda altın ve ziynet eşyaşı bulunmaz. Mezarların eski hali çok iyiydi. Hepsini yıkmışlar ve taşların büyük bir bölümünü götürmüşler. Duvar yapmada kullanmışlar. Mezarların tekrar yapılmasını istiyorum” diyerek tepkisini dile getirdi.
MEZARLAR YAPILACAK
Malakan’lar üzerine araştırma yapan Kars Dayanışma Grubu Üyesi Vedat Akçayöz de, mezarların defineciler tarafından yağmalandığını belirterek şöyle konuştu:
“Malakan mezarlarını tahrip etmişler. Aslında hiç bir Malakan mezarında altın yoktur. Kars Dayanışma Grubu olarak bizlere düşen görev, geçmiş tarihe ve kültüre sahip çıkmaktır. Anadolu bünyesinde bulunan etnik gruplar bizim tarihi zenginliklerimizdir. Geleceğe aktarmak da bizim görevimizdir. Yaklaşık üç ay önce başlattığımız çalışmalar sonucunda Malakan mezarlığının yapılması için destek istedik. Bu isteğimiz olumlu karşılandı. Mezarlığın duvarlarını yapacağız ve taşlarını yeniden yerine yerleştireceğiz. Dünya üzerine yayılan Malakanlar bu bölgeyi programlarına aldılar. Önümüzdeki yıl bu bölgeye turlar düzenleyecekler. Biz de o döneme kadar bu mezarları yapmış olacağız.”
MALAKAN'LAR KİMDİR?
Malakanlar, Beyaz Rus kökenli etnik halktır. Kars’ın Ruslar tarafından 1877- 78 savaşları sonucu işgali üzerine, dönemin Rus yöneticileri tarafından Arpaçay ilçesine bağlı bazı köylere yerleştirilmiş bu dinsel etnik grup, 80 yıllık bir ortak yaşamdan sonra, 1962 yılında, özgür ve bağımsız kararlarıyla Rusya, Amerika ve Avusturalya'ya göç etmişlerdir. Göçe, çok yakın akraba ile evlenme durumunda kalmaları, yerli halkla evlenme yapamamaları da önemli etken olmuştur. Malakan'lar, Kars’ta yöre halkına değirmencilik, peynircilik ve tarımsal alanda önemli yenilikler getirerek, adlarını unutturmamışlardır. Osmanlı arşiv belgelerine göre, Ermeni zulmüne maruz kalmalarına rağmen, yerli halkla uyum ve barış içinde yaşamayı sürdürmüşlerdir. Bir zamanlar Kars ve çevresinde önemli nüfusa sahip olan Malakan’lardan günümüzde bir kaç aile dışında kimse kalmamıştır.
Kars- Erzurum çevresinde yaşayan ve 1962 yılındaki göçle büyük bir kısmı Türkiye’den ayrılan Malakan’ların, Kars’ın merkeze bağlı Çakmak ve Arpaçay ilçesine bağlı Atçılar köylerindeki mezarları yağmalandı. Çakmak Köyü’nün üst tarafında bulunan yaklaşık 200 mezardan bazılarında kazı yapıldığı belirlendi. İlk yıllarda etrafı çevrili mezarlığın duvarlarının yıkıldığı ve mezarların baş taşları hariç diğer bütün taşların sökülerek götürüldüğü anlaşıldı. Kazı yapılan mezarlarda define arandığı ileri sürülürken, sökülen mezar taşlarının köylüler tarafından ev ve ahırların duvarlarında kullandığı saptandı. Arpaçay’ın Atçılar Köyü’ndeki Malakan’lara ait mezarların tamamen tahrip edildiği ortaya çıktı.
KARDEŞLERİNİN MEZARINI BULAMAYINCA AĞLADI
ABD, Kanada ve Yeni Zellanda’da yaşayan Malakan’ların her yıl gelerek Kars ve çevresindeki aile mezarlıklarını ziyaret ettiğini ifade eden Kars merkezde yaşayan Türk vatandaşı 61 yaşındaki Vasil Gavrilev Dölemenci, Malakan'lara ait mezarların tahrip ve talan edilmesine tepki gösterdi. Çakmak köyü’ndeki mezarlıkta ağabeyi Aleksey ile ablası Baraşa Gavrilev’in mezarlarını arayan Vasil Gavrilev Dölemenci, bulamayınca ağlamaya başladı. Yakınlarının mezarlarını bulamayan Dölemenci, gözyaşları arasında “Yapılanlar bir topluma ve insanlara büyük bir saygısızlıktır. Bazı mezarları kazıp altın aramışlar. Oysa bizim mezarlarımızda altın ve ziynet eşyaşı bulunmaz. Mezarların eski hali çok iyiydi. Hepsini yıkmışlar ve taşların büyük bir bölümünü götürmüşler. Duvar yapmada kullanmışlar. Mezarların tekrar yapılmasını istiyorum” diyerek tepkisini dile getirdi.
MEZARLAR YAPILACAK
Malakan’lar üzerine araştırma yapan Kars Dayanışma Grubu Üyesi Vedat Akçayöz de, mezarların defineciler tarafından yağmalandığını belirterek şöyle konuştu:
“Malakan mezarlarını tahrip etmişler. Aslında hiç bir Malakan mezarında altın yoktur. Kars Dayanışma Grubu olarak bizlere düşen görev, geçmiş tarihe ve kültüre sahip çıkmaktır. Anadolu bünyesinde bulunan etnik gruplar bizim tarihi zenginliklerimizdir. Geleceğe aktarmak da bizim görevimizdir. Yaklaşık üç ay önce başlattığımız çalışmalar sonucunda Malakan mezarlığının yapılması için destek istedik. Bu isteğimiz olumlu karşılandı. Mezarlığın duvarlarını yapacağız ve taşlarını yeniden yerine yerleştireceğiz. Dünya üzerine yayılan Malakanlar bu bölgeyi programlarına aldılar. Önümüzdeki yıl bu bölgeye turlar düzenleyecekler. Biz de o döneme kadar bu mezarları yapmış olacağız.”
MALAKAN'LAR KİMDİR?
Malakanlar, Beyaz Rus kökenli etnik halktır. Kars’ın Ruslar tarafından 1877- 78 savaşları sonucu işgali üzerine, dönemin Rus yöneticileri tarafından Arpaçay ilçesine bağlı bazı köylere yerleştirilmiş bu dinsel etnik grup, 80 yıllık bir ortak yaşamdan sonra, 1962 yılında, özgür ve bağımsız kararlarıyla Rusya, Amerika ve Avusturalya'ya göç etmişlerdir. Göçe, çok yakın akraba ile evlenme durumunda kalmaları, yerli halkla evlenme yapamamaları da önemli etken olmuştur. Malakan'lar, Kars’ta yöre halkına değirmencilik, peynircilik ve tarımsal alanda önemli yenilikler getirerek, adlarını unutturmamışlardır. Osmanlı arşiv belgelerine göre, Ermeni zulmüne maruz kalmalarına rağmen, yerli halkla uyum ve barış içinde yaşamayı sürdürmüşlerdir. Bir zamanlar Kars ve çevresinde önemli nüfusa sahip olan Malakan’lardan günümüzde bir kaç aile dışında kimse kalmamıştır.